سجادي:بازگشت داوطلبانه افغان‌ها، منافع تمامی طرف‌ها را تامین می‌‌كند

سیدمحمدرضا سجادی، سفیر و نماینده کشورمان نزد دفتر اروپایی سازمان ملل در ژنو طي سخناني به تبیین مواضع و تشریح اقدامات جمهوری اسلامی ایران در خصوص بیش از یک میلیون پناهنده افغانی در کشورمان پرداخت.

به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) وي در این رابطه اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران یکی از بزرگترین کشورهای میزبان پناهندگان و آوارگان در جهان بوده و با گذشت بیش از سه دهه هنوز به میزبانی خود ادامه می‌دهد. حضور طولانی مدت میلون‌ها پناهنده و آواره در ایران فشارهای فراوان اجتماعی اقتصادی متعددی را بر ظرفیت کشور در بخش‌های مختلف از جمله در زمینه‌های امنیتی، اشتغال، آموزش، بهداشت و درمان تحمیل کرده است.

دولت جمهوری اسلامی ایران با انجام هفتمین دوره سرشماری پناهندگان و آوارگان، اطلاعات جمعیت پناهنده را به روز نموده و کارت‌های اقامت هوشمند برای حدود یک میلیون پناهنده و آواره صادر کرده است.

سجادی با اشاره به اهداف ترسیم شده برای این کنفرانس، اظهار داشت: هدف نهایی این کنفرانس حمایت از بازگشت داوطلبانه، ادغام مجدد پایدار و مساعدت به کشورهای میزبان می‌باشد. مایلم به اطلاعتان برسانم که پس از تغییرات اساسی و روی کار آمدن دولت قانونی در افغانستان تعداد زیادی از پناهندگان و آوارگان افغان به کشورشان بازگشتند. در چارچوب توافقنامه‌های سه جانبه و برنامه بازگشت داوطلبانه میان جمهوری اسلامی ایران، افغانستان و کمیساریای عالی پناهندگان از سال 2001 ، ما بازگشت حدود یک میلیون و چهارصد هزار نفر به افغانستان را شاهد بودیم.

وي ادامه داد: در خصوص بازگشت پناهندگان، درحالی‌که جمهوری اسلامی ایران از بازگشت داوطلبانه، به عنوان یک راه حل مرجح و پایدار که در کنوانسیون 1951 ژنو تاکید شده، حمایت می‌کند، ما بر این باوریم که جامعه بین‌المللی نیز بایستي مسوولیت خود را در فراهم آوردن راه‌ها و شرایط ادغام مجدد در کشور مبدا و تمامی خدمات مورد نیاز پناهندگان بازگشتی افغان به کشورشان را جدی بگیرد.

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای اصلی متاثر از مساله پناهندگان طولانی مدت بر این باور است که از میان راه حل‌ها، بازگشت داوطلبانه به بهترین وجه خواست و منافع تمامی طرف‌ها را تامین می‌نماید.

سجادي گفت: بر اساس بررسی‌های به عمل آمده، این واقعیت که چرا بازگشت داوطلبانه پناهندگان و آوارگان افغان بسیار کاهش یافته است به مسائلی از قبیل سکونت، اشتغال و امکانات رفاهی پایین آنها در بازگشت به کشورشان بازمی‌گردد. این عاملی است که انگیزه آنها برای بازگشت را کاهش می‌دهد.

سفیر کشورمان در ژنو افزود: در جمع‌بندی نشست‌های مرتبط قبلی تصریح شده است که مشکلات داخلی افغانستان خصوصا کمبود مسکن، فرصت‌های شغلی، آموزش، امکانات بهداشتی و همچنین روند تدریجی بازسازی منجر به کاهش سرعت بازگشت داوطلبانه شده است. بنابراین سیاست‌ها و نگرش‌ها نسبت به بازگشت داوطلبانه بایستي تقویت گردد. در این خصوص لازم است کمک‌های مداوم بین‌المللی برای تقویت معیشت و رفع نیازهای پناهندگان بازگشتی بازتعریف شود.

در واقع، کمک‌ها می‌تواند از طریق دولت هدایت و مدیریت شود. این نگرش امکان به هدر رفتن منابع را کاهش و شرایط لازم اقامت پایدار در افغانستان را فراهم می‌آورد. وي افزود: جمهوری اسلامی ایران همواره بر این باور بوده که باید بودجه کافی به ترتیبات استقرار و اسکان در مناطق اصلی بازگشت اختصاص یافته و توجه کافی به اسکان بازگشتیها در مناطق مورد نظر آنها از قبیل شهرهای بزرگ مبذول گردد یا هزینه‌های ادغام مجدد تحت شرایط مطمئن به صورت نقدی به خود افراد پرداخت شود.

سجادي گفت: جامعه بین‌المللی بایستي نقش فعال‌تری در زمان پس از بازگشت ایفا نموده و به روند بازگشت داوطلبانه تا زمان ادغام مجدد پناهندگان بازگشتی در موطن خود کمک نماید. تقویت شرایط بازگشت کنندگان در افغانستان متضمن بازگشتی داوطلبانه، امن و محترمانه پناهندگان و آوارگان می‌باشد. در عین حال ارائه کمک و ایجاد انگیزه برای بازگشت داوطلبانه پناهندگان افغان دارای مهارت و متخصص به کشورشان به بازسازی افغانستان کمک می‌کند.

وي ادامه داد: در خصوص اسکان مجدد، در حالیکه اسکان مجدد یکی از راه حلهای پایدار برای پناهندگان است و بهترین راه برای تقسیم بار و مسوولیت کشورهای ثالث می‌باشد، تعداد پناهندگان اسکان مجدد شده از کشور ایران کمتر از 1% تعداد افراد اسکان مجدد شده توسط کمیساریای عالی پناهندگان در هر سال می‌باشد. جمهوری اسلامی ایران مصرانه از کمیساریای عالی پناهندگان و خصوصا کشورهای توسعه یافته درخواست می‌نماید که برای اسکان مجدد سهمیه ای متناسب با تعداد زیاد پناهندگان آسیب پذیر و نیازمند ساکن جمهوری اسلامی ایران اختصاص دهد.

در این خصوص بایستي توجه شما را به تعداد کم کشورهای اسکان مجدد دهنده جلب نموده و نقش کشورهای توسعه یافته به ویژه آن دسته از کشورهایی که مسبب وضعیت کنونی در افغانستان می‌باشند را برجسته نموده و بر لزوم انجام مسئولیت بین المللی آنها تاکید مي‌نمایم. وي در ادامه افزود: چنانچه مي‌دانيد پس از گذشت ده سال از استقرار دولت قانونی درافغانستان که تغییر اساسی در آن کشور بوده، فرصتی برای جامعه بین‌المللی است که نیازهای منطقی پناهندگان بازگشتی در افغانستان را تامین نموده و منابع مورد نیاز در زمینه‌های مختلف به ویژه ایجاد و تجهیز فضاهای آموزشی و مراکز درمانی را افزایش دهد.

هم زمان تلاشهای خود جهت ایجاد زیر ساخت‌های اقتصادی مناسب در افغانستان به منظور تشویق به بازگشت داوطلبانه و تحقق آرزوی دیرینه پناهندگان و آوارگان افغان در بازگشت و ادغام مجدد آنها در کشورشان را افزایش دهند.

باید خاطر نشان ساخت که هر چند در هرگونه ترتیبات مربوط به بازگشت بایست استقرار امنیت مد نظر قرار گیرد اما ما بر این باوریم که حمایت و تسهیل بازگشت داوطلبانه نبایست به بهانه هایی نظیر عدم امنیت در افغانستان کاهش یابد. سجادي تصريح كرد: در یک بررسی بتازگي نشان داده است که تعداد زیادی از بازگشت‌کنندگان افغان با مشکلاتی در شروع مجدد و بازسازی زندگی خود روبرو بوده اند.

بنا بر این لازم است جامعه بین المللی تلاشهای خود را در ارائه کمک جهت ادغام مجدد بازگشتی‌های افغان به کشورشان مضاعف نماید. در این خصوص، جامعه بین‌المللی و کمیساریای عالی پناهندگان بایست اقدامات ملموسی انجام دهند و از تلاش‌هایی که متضمن بازگشت به وطن و ادغام مجدد پایدار پناهندگان افغان درافغانستان می‌باشد حمایت نمایند.

کنفرانس بین المللی راه‌حل‌های راهبردی برای پناهندگان افغان در مورد حمایت از بازگشت داوطلبانه، ادغام مجدد پایدار و مساعدت به کشورهای میزبان به مدت دو روز در تاریخ 13 و 14 اردیبهشت توسط کمیساریای عالی پناهندگان در مقر دفتر اروپایی سازمان ملل در ژنو برگزار و طی آن راهکارهای بازگشت پناهندگان افغانی به کشورشان مورد بحث و رایزنی قرار گرفت.