بيانيه احمد شهيد درباره وضعيت حقوق بشر در ايران

خبرگزاری هرانا - احمد شهيد، گزارشگر ويژه سازمان ملل پس از يک سفر ۱۲ روزه به آلمان، سوئد و نروژ و گفت‌وگو با شاهدان عينی و فعالان حقوق بشر، طی بيانيه‌ای در اسلو به جنبه‌های گوناگون نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی ايران اشاره کرد.

گزارشگر ويژه سازمان ملل در امور وضعيت حقوق بشر در ايران در يک کنفرانس مطبوعاتی در اسلو، پايتخت نروژبا قرائت بيانيه‌ای نظر خود را درباره وضعيت حقوق بشر در ايران ابراز کرد.

احمد شهيد در آغاز بيانيهٔ خود از دولت‌های آلمان، سوئد و نروژ قدردانی کرد و گفت که اين سه کشور با تقاضای او برای اجرای «مأموريت فاکت‌يابی» در کشور‌هايشان بدون قيدوشرط موافقت کرده بودند. وی گفت که اين مأموريت بسيار موفقيت‌آميز بود و او توانسته است مجموعهٔ ارزشمندی از اطلاعات را طی مأموريت خود در برلين، استکهلم و اسلو گردآوری کند.

به گزارش شبکه سی ‌ان ‌ان، احمد شهيد در کنفرانس مطبوعاتی خود در ۲۲ نوامبر (۲ آذر) در اسلو گفت: "در طول ۱۲ روز گذشته من با ده‌ها فرد ايرانی‌تبار، فعال حقوق بشر، مقامات دولتی و کار‌شناسان آکادميک ملاقات و گفت‌وگو کردم."

وی از تمام کسانی که اطلاعات خود را، به‌ويژه کسانی که به‌عنوان شاهد عينی دست‌اول، مشاهدات خود را در رابطه با وضعيت حقوق بشر در ايران در اختيار او گذاردند، تشکر کرد.

آقای شهيد تأکيد کرد که وی برای سنجش ميزان اعتبار و باورمندی اظهارات شواهد، معيارهای سختگيرانه‌ای در نظر گرفته است. بر پايهٔ اين سنجه‌ها، وی در اين سفر به شهادت‌های قابل باوری دست يافته است که تصويری بسيار نگران‌کننده از وضعيت حقوق بشر در ايران را بازتاب می‌دهند.

افزايش نگران‌کنندهٔ شمار اعدام‌ها

احمد شهيد گفت که شمار اعدام‌ها در ايران به مرز هشدارآميزی رسيده است که طی هفته‌ها و ماه‌های گذشته سرعت‌گرفته‌اند. "بر اساس گزارش‌های موثق، چنان‌که خود دولت ايران نيز موردهای بسياری را تأييد کرده، شمار اعدام‌ها در دو هفتهٔ گذشته دست‌کم ۳۲ مورد ولی احتمال می‌رود که ۸۱ مورد بوده باشد."

گزارشگر ويژه سازمان ملل گفت که به‌رغم تقاضای‌های مکرر جامعه بين‌الملل برای توقف اعدام‌ها در ايران و ابراز نگرانی نسبت به تشکيل دادگاه‌های منصفانه عليه مته‌مان، فقط در ماه اکتبر سال جاری ۱۰ نفر، از جمله سعيد صديقی، اعدام شده‌اند.

وی گفت: "افزايش اعدام‌ها در ايران برای من بسيار هشداردهنده است، و من دولت ايران را يکبار ديگر فرامی‌خوانم به تعهدات بين‌المللی خود در تضمين دادگاه‌های منصفانه و توقف مجازات اعدام پايبند بماند."

وضعيت وخيم اقليت‌ها در ايران

آقای شهيد اظهار داشت: "من نسبت به نوع رفتار با اقليت‌های گوناگون در اين کشور، که آماج اصلی سياست‌های سرکوبگرانه حکومت ايران هستند، ابراز نگرانی می‌کنم. اين فقط اقليت‌های دينی که به‌رسميت شناخته نمی‌شوند، مانند بهائيان و يارسان [اهل حق] نيستند، بلکه گروه‌های به‌رسيمت شناخته‌شده‌ای مانند جماعت‌های دينی مسيحيان و جماعت‌های معينی از مسلمانان سنی نيز هدف فشارهای فزاينده قرار دارند. من همچنين به‌شدت نگران اقليت‌های قومی، ازجمله بلوچ‌ها، کرد‌ها، عرب‌های اهوازی، ترکمن‌ها و مردم آذربايجانی هستم که محروميت‌آن‌ها، در کنار سرکوب‌های سياسی، با فشارهای زبانی و فرهنگی نيز توأم است."

بدترشدن وضعيت زنان در ايران

گزارشگر ويژه سازمان ملل در بيانيهٔ خود به معضلات زنان نيز پرداخت. وی گفت: "وضعيت زنان در ايران طی ماه‌های گذشته بد‌تر شده است، به‌ويژه از زمانی که سياست آموزشی تفکيکی [تفکيک جنسيتی] به اجرا درآمده است، و فعالان حقوق زنان مورد آزار قرار می‌گيرند و‌گاه به‌خاطر آزادی بيان، از جمله دفاع از حقوق زنان و يا حقوق آموزشی و اظهارات فرهنگی دستگير می‌شوند."

احمد شهيد اشاره کرد که بر اساس يک لايحهٔ دولت جمهوری اسلامی که در مجلس اين کشور در دست بررسی است، زنان زير ۴۰ سال فقط با اجازه ولی و قيم خود موفق به دريافت گذرنامه خواهند شد.

آقای شهيد افزود که وضعيت اقليت‌های جنسی (دگرباشان) نيز بسيار هشداردهنده است، زيرا دولت بر هر نوع رابطه‌ای که با موافقت طرفين برقرار شده، نظارت شديد دارد.

فشار شديد دولت ايران بر فعالان حقوق بشر

احمد شهيد در بخش ديگری از بيانيه‌ای خود گفت: "دولت ايران به آزار، دستگيری و زندانی‌کردن مدافعان حقوق بشر، که‌گاه خود حقوقدان هستند، همچنان ادامه می‌دهد، و نگرانی جدی در مورد استقلال حقوقدانان و نيز استقلال قوه قضائيه برانگيخته است. در حالی‌که من از آزادی کشيش يوسف ندرخانی در ماه سپتامبر خشنود گشتم، ولی تأسف خوردم که چند روز پس از آن مقامات ايران وکيل‌مدافع او، محمدعلی دادخواه را احضار کردند و او را به اتهامات واهی به زندان افکندند. خانم نسرين ستوده، ديگر حقوقدان و مدافع حقوق بشر هم‌اکنون زندانی است که به دليل رفتار مقامات با خانواده‌اش در اعتصاب غذا به سر می‌‌برد‌، و من به‌شدت نگران وضعيت او هستم."

آقای شهيد با ابراز نگرانی نسبت به خبر مرگ وبلاگ‌نويس ايرانی ستار بهشتی در زندان گفت که او به دليل حق قانونی خود در آزادی بيان به زندان افتاده بود و به احتمال در اثر جراحات ناشی از شکنجه جان خود را از دست داده است.

گزارشگر ويژه سازمان ملل در اين رابطه دولت جمهوری اسلامی را خطاب قرار داد و گفت: «من انتظار دارم که دولت ايران تحقيقاتی گسترده، بی‌طرفانه و شفاف در مورد علت مرگ وی صورت دهد و روش تحقيق و نتايج آن را علنی سازد، و هر فردی که در مرگ او دست داشته است را مجازات کرده و خسارت وارده به خانوادهٔ وی را به طور متناسب جبران کند.»

آقای شهيد به ديگر قربانيان رويدادهای خونين پس از انتخابات رياست‌جمهوری سال ۸۸ اشاره کرد. وی يکبار ديگر بر فراخوان گذشتهٔ خود تأکيد کرد که مقامات ايران بايد برای روشن شدن علت مرگ افرادی که در ناآرامی‌های پس از انتخابات سال ۸۸ کشته شده بودند، تحقيقات بی‌طرفانه‌ای را آغاز کند.

احمد شهيد گفت: "متأسفانه به نظر می‌آيد که فضا برای هر نوع انديشه و بيان مستقل تنگ است و مقامات دولت ايران، به هر دليلی، با نقض تعهدات بين‌المللی و حتا نقض قوانين خود، مايل بدان نيستند."

گزارشگر ويژه سازمان ملل در پايان بيانيه‌ی خود ابراز اميدواری کرد که دولت ايران در رابطه با آنچه او در اين بيانيه‌ و نيز در جزئيات گزارش‌های خود ارائه داده است، به منظور احترام حقوق بشر، آزادی و حاکميت قانون، رويکرد خود را تغيير دهد.

آقای شهيد پس از پايان سخنان خود به پرسش‌های حضار پاسخ گفت.