توافق هسته‌ای هيچگاه تضمينی برای حقوق بشرِ بهتر نيست، ماريچه اسخاکه نماينده پارلمان اروپا

زمان آن‌ است که جامعه بين‌المللی، و در وهله اول و مهم‌تراز همه، اروپا، به ارتباط ميان سياست و مشی داخلی و خارجی سردمداران جمهوری اسلامی، توجه کند. صرف نظر از هر هدف راهبردی بين‌المللی، اروپا بايد همچنان بر فوريت‌های اصلی در رابطه با ايران، يعنی حقوق بشر و دموکراسی، پا بفشارد

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

ویژه خبرنامه گویا

ترجمه: آرسن نظريان

چند روز پس از تعيين چارچوب موافقت نامه های تاريخی ميان ١+٥ و ايران در باره برنامه هسته ای، خطوط اصلی چالشهای پيش رويمان روشنتر شده است. درمورد لوزان و اينکه در آنجا چه چيزی مورد موافقت واقع شد يا نشد قرائتهای متفاوتی وجود دارد. حتی، علی رغم وجود چارچوب موافقت نامه ها، تکميل جزييات آن ممکن است فراتر از ۳۰ ژوئن / ١٠ تير هم برود. مساله عمل به موافقت نامه ها و تاييد آن و به موازات آن برداشتن تحريمها روندی مستمر و کشدار خواهد بود.

آنچه که بايد احتراز شود، وضعيتی است که حقوق بشر از دستور کار خارج شود. مدتهای طولانی است که مذاکرات هسته ای بر حقوق شهروندان ايران سايه افکنده است. انتظار نمی رفت که اين همه سرمايه سياسی، وقت و تلاش توسط ايالات متحده، اتحاديه اروپا وساير اعضای شورای امنيت برای رسيدن به يک معامله صرف شود. مردم ايران هم به نوبه خود، مثل سی و پنچ سال گذشته، صبر و طاقت پيشه کردند. لکن، الآن وقت آنست که رفاه اين مردم در صدر فوريتها قرار گيرد. هيچ گونه تانی در اينکار جايز نيست. همين طور، لازم است اطمينان حاصل شود که منافع حاصل از رفع تحريمها آن کسانی را که در اقتصاد سايه ای فعال هستند، به بهای رفاه و بهزيستی مردمی که اين همه از تحريمها رنج بردند، در حالی که ميليونها دلار پول هزينه جنگ و منازعه در کشورهای ديگر می شد، تقويت نکند.

هفته گذشته، شماری از شهروندان به خيابانها ريختند تا نه فقط آخرين روز تعطيلات عيد (سيزده بدر)

را جشن بگيرند، بلکه شادی و خشنودی خود از نتايج لوزان را نيز ابراز نمايند. اين عمل، بيش از اينکه نشان دهنده انتظارات روشن و قطعی باشد، صرفا ابراز اميدواری است، اميدواری به آينده ای بهتر با آزادی های بيشتر. موضوع آزادی های فردی، مطالبه ای دايمی توسط جامعه مدنی ايران از زمان مشروطيت بوده است. برای مردمی با سطح بالايی از تحصيلات و با بينش و نظرگاهی که از هر جامعه ديگر در خاورميانه غرب گراتر می نمايد، زندگی زير سرکوب و اختناق جمهوری اسلامی مدتهاست که طاقت فرسا شده است. طی سفر من به ايران با هياتی از پارلمان اروپا، مشاهده سرمايه عظيم انسانی ای که براثر محدوديتها و تضييقات بی شمار بلااستفاده می ماند، مشکل نبود. هريک از اين تضييقات، از تضييع حقوق زنان گرفته تا فقدان آزادی مطبوعات، توان بالقوه فرد و لذا رشد و پيشرفت کشور در مجموع را محدود می سازد.

آقای روحانی با رويا بلندپروازانه خارج کردن ايران از انزوای جهانی بر مسند رياست جمهوری نشست. لکن، در عين حال قول داد که آزادی ها و حقوق برابرشهروندان را از طريق يک منشور شهروندی افزايش دهد. وی راجع به رهبران جنبش سبز، که هنوز در حبس خانگی به سر می برند، و هم چنين در باره همکاری با ايرانيان خارج از کشور و فراهم کردن امکان سفر امن آنان به ايران، داد سخن داد. اما، اکنون اين پرسش را بايد مطرح کرد که چرا وضعيت حقوق بشر در عصر پرزيدنت روحانی بهبود نيافته و حتی بدتر هم شده است. تعداد اعدامها به حداکثر تاريخی خود رسيده، در حالی که سرکوب ساختارمند اثرات و عواقب بسيار بيشتری بر زندگی روزمره ايرانيان برجای می گذارد. بنابراين، از بوجود آمدن اوضاع و احوالی که در آن معامله هسته ای سرجايش باشد، اما وضعيت حقوق بشر همچنان بد و بدتر شود، بايد پرهيز کرد. حداقل بايد توجه داشته باشيم که معامله هسته ای هيچ گاه تضمينی برای حقوق بشر بهتر نيست. حتی بسيار ممکن است که فشارها و تعديات دستگاه قضايی وسيله ای باشد در دست بينادگرايان برای اظهار عدم خشنودی و مخالفت با آقای روحانی.

باتوجه به شعله ور بودن آتش جنگ و منازعه در همسايگی ايران و عمليات گسترده ارتش و سپاه پاسداران در سوريه، عراق، لبنان و يمن، ثبات منطقه يک مساله فوريت دار برای جامعه جهانی شده است. ايران می تواند، و بايد، نقشی در پايان دادن به جنگ در سوريه و همچنين برانداختن داعش، ايفا نمايد. ايران بايد از ادامه بی ثبات سازی و جنگهای نيابتی در منطقه دست بردارد. حل معضل هسته ای، البته فضا و امکاناتی را برای پرداختن به ثبات و مبارزه با تروريسم آزاد می سازد، اما احتمال دارد واکنشهايی را نيزاز جانب همسايگان ايران مبنی بر مطالبه رشد و توسعه هسته ای به سبک و سياق ايران، برانگيزاند.

زمان آنست که جامعه بين المللی، و در وهله اول و مهم تراز همه، اروپا، به ارتباط ميان سياست و مشی داخلی و خارجی سردمداران جمهوری اسلامی، توجه کند. صرف نظراز هر هدف راهبردی بين المللی، اروپا بايد هم چنان بر فوريتهای اصلی در رابطه با ايران، يعنی حقوق بشر و دموکراسی، پابفشارد و آنها را گوشزد کند. شکی نيست که بهبود وضعيت حقوق بشر در ايران تاثير مثبت خود را بر نقشی که اين کشور در صحنه جهانی ايفا خواهد کرد، باقی خواهد گذاشت.

درضمن، نبايد فراموش کرد که هم از داخل و هم خارج ايران، گروههای فشار مشابهی که به هيچ وجه مايل نيستند از سوی روزنامه نگاران انتقادگرا، مراجع قضايی و مخالفان سياسی مورد چالش قرار گيرند، سياست خارجی خصمانه ای را که از اقتصاد خاکستری تامين مالی می شود بازور و فشار در دستور کار قرار می دهند.