تهران در‌ قرق سه ‌میلیون موتورسوار، خبرآنلاین

الهه محمدی

موتورسیکلت؛ وسیله‌ای که برای رفت‌و‌آمد آسان ترساخته شد تا شاید بتواند باری از روی دوش مردم همیشه در ترافیک کلانشهرهای جهان بردارد. وسیله‌ای که دیگر فقط به رفت‌وآمد معمولی مردم اختصاص ندارد. شاید یکی از دلایل استقبال بیش از اندازه از موتورسیکلت ارزان قیمت بودن این وسیله است. برخی از افراد از سر ناچاری و به دلیل قیمت به مراتب پایین‌تر این وسیله نسبت به قیمت انواع خودرو، به سوی این وسیله کشیده می‌شوند.

تنوع در ارائه مدل‌های مختلف موتورسیکلت و افزایش کارخانه‌های سازنده آن، این وسیله را به یکی از محبوب‌ترین وسایل حمل ونقل مخصوصاً در ایران تبدیل کرده است. اما موتورسیکلت علاوه بر محبوبیت خود در میان مردم به وسیله‌ای دردسر ساز نیز تبدیل شده است تا جایی که بنابرعقیده کارشناسان ترافیک با افزایش تولید موتورسیکلت در کشور، به زودی خیابان‌ها در تسخیر موتورسیکلت سواران درخواهد آمد که این موضوع بیش از پیش به مشکلات ترافیک و آلودگی هواخواهد افزود. در حال حاضر موتورسیکلت‌ها معضل اصلی ترافیک شهر تهران هستند، استفاده خاص از موتورسیکلت برای انواع جرم‌ها می‌طلبد که مدیران راهنمایی و رانندگی این مورد را با حساسیت بیشتری دنبال کنند.

موتورسیکلت‌ها کلاغ‌ها را فراری دادند
مسئولان ترافیک تهران معتقدند با وجود آلودگی 26 درصدی موتورسیکلت‌ها در تهران، معاینه فنی موتورسیکلت‌ها معطل طرح ملی تعویض پلاک موتورسیکلت‌ها شده است. در حالی‌که زمان اجرای این طرح هنوز قطعی نشده و معلوم نیست چه زمانی اجرایی خواهد شد. بیشترین سهم آلودگی هوای تهران متعلق به 3 میلیون موتورسیکلتی است که در این شهر تردد می‌کنند، به طوری که 26 درصد میزان آلودگی هوای تهران ناشی از دود موتورسیکلت‌هاست.

این در حالی است که «محسن عزیزی» عضو هیأت‌مدیره سندیکای تولیدکنندگان موتورسیکلت در واکنش به آمارهای ارائه شده مبنی بر اینکه26 درصد آلودگی شهر تهران به دلیل تردد موتورسیکلت‌هاست، می‌گوید: «این آمارها صحیح نیست. متأسفانه هیچ یک از آمارهایی که تاکنون اعلام کرده‌اند واقعی نیست. به طور مثال اعلام کرده‌اند روزانه 3میلیون دستگاه موتورسیکلت در تهران تردد دارند، در صورتی که کمتر از 500 هزار دستگاه موتورسیکلت در تهران در حال حرکت هستند حتی اگر آمارهای اعلامی را واقعی بدانیم، باید پرسیدآیا کوچه و خیابان‌های تهران ظرفیت حرکت دو میلیون خودرو بیشتر را دارد؟»

با این وجود مدیر عامل ستاد مرکزی معاینه فنی چندی پیش اعلام کرد: «میزان آلودگی هر دستگاه موتورسیکلت، 8 برابر یک خودروی نو است، مهم‌ترین عامل تولید هیدروکربن‌های سوخته در سطح پایتخت موتورسیکلت‌ها هستند که در تولید این آلاینده 43 درصد سهم دارند.»وحید نوروزی اعلام کرده است: «تنها حدود 200 دستگاه موتورسیکلت به معاینه فنی مراجعه کردند که بیشتر آنها از روی کنجکاوی به مراکز معاینه فنی مراجعه کردند؛ البته بخشی از آنها موفق به کسب برگه معاینه فنی شدند و بخش دیگر نیز نتوانستند دریافت کنند.»

در حالی‌که به گفته کارشناسان شهری آلودگی هوای تهران کلاغ‌ها را فراری داده است، خبری از الزام موتورسیکلت‌سواران به معاینه فنی با توجه به حجم بالای آلودگی موتورسیکلت‌ها نیست. این در حالی است بیشتر کارشناسان شهری علت عمده این آلودگی هوا ازدیاد بیش از حد موتورسیکلت در شهر تهران می‌دانند.

کارخانه​ها مسئول جان مردم
«کاظم دلخوش» عضو فراکسیون شهری مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه استقبال زیاد مردم از موتورسیکلت علت تولید بیش از حد آن شده است به «خبر» می‌گوید: «شهری مثل تهران که 8 میلیون جمعیت ثابت و 14 میلیون جمعیت متغیر دارد موتور‌سیکلت را به وسیله‌ای محبوب تبدیل کرده است. در تهران حجم بالایی از اتومبیل وجود دارد که رفت وآمد را سخت می‌کند اما موتور سیکلت به دلیل راحتی استفاده از آن و ارزان‌تر بودن نسبت به اتومبیل تقریباً شهر تهران رازیر سیطره خود گرفته است.»

«دلخوش» می‌افزاید: «اما محبوبیت موتور از خطرهای آن نکاسته است. موتور وسیله‌ای با دو چرخ است که استفاده از آن هنر وتفکر خاصی می‌خواهد و شاید به دلیل نداشتن تبحر لازم در استفاده از این وسیله خطرهای جانی ناشی از تصادفات آن را افزایش داده است.» «دلخوش» با بیان اینکه کارخانه‌های سازنده این موتورها در قبال جان مردم مسئولند، می‌گوید: «علاوه بر اینکه کارخانه‌های سازنده موتورسیکلت‌ها باید دقت بیشتری در ساخت آنها داشته باشند دولت نیز باید در اجرائیات خود در اجرای طرح تعویض پلاکهای موتورسیکلت و ثبت سند آنها نهایت سعی خود را بکند.»

موتور با پلاک ملی
اجرا نشدن طرح ملی تعویض پلاک موتورسیکلت‌ها علاوه بر افزایش آلودگی هوا، تبعات دیگری هم به همراه دارد، استفاده از موتورسیکلت‌ها در کیف‌قاپی، سرقت به عنف و دیگر جرم‌‌ها و تخلفات واقعیتی است که نیاز به توضیح اضافه ندارد. در صورت شناسنامه دار شدن موتورسیکلت‌ها و دریافت پلاک ملی بسیاری از بی‌نظمی‌هایی که در سطح شهر روی می‌دهد کاهش خواهد یافت. این در حالی است که اجرایی شدن این طرح به رویایی دور تبدیل شده است.

«سرهنگ محسن مهرائی» رئیس پلیس ترافیک شهری درباره اجرای طرح ملی تعویض پلاک موتورسیکلت‌ها می‌گوید: «متأسفانه در قانون فعلی بازدارندگی در تخلفات موتورسیکلت‌ها پایین است که در قانون اخذ جرایم رانندگی که بیش از 50 درصد آن در کمیسیون قضایی مجلس تصویب شده است این موارد لحاظ شده است.» وی اظهار امیدواری کرد که اجرای طرح تعویض پلاک موتورسیکلت‌ها در کنار تصویب قانون اخذ جرایم رانندگی که پیش‌بینی می‌شود تا پیش از بازگشایی مدارس در صحن علنی مجلس تصویب شود نقش مؤثری در کاهش تخلفات موتورسواران ایفا کند.

وسیله‌ای برای تمام شغل‌ها
بازار موتورسیکلت در ایران از جمله بازارهایی است که علاوه بر گردش مالی سالانه حدود 500 میلیون دلا‌ری، اشتغال زایی بالایی نیز دارد اما به همین میزان آمار چشمگیر تلفات راکبان موتورسیکلت - ناشی از تصادفات شهری و بین شهری - و نیز اعداد و ارقامی که هرازگاهی از سوی برخی مسئولان در رابطه با میزان آلایندگی هوا ناشی از تردد حدود دو میلیون دستگاه موتورسیکلت در تهران بیان می‌شود و نیز آمار تخلفات موتورسواران که عمدتاً از اقشارمتوسط وضعیف جامعه هستند، از روی آوردن مردم به این وسیله برای ایجاد درآمد نکاسته است. شاید مدت زیادی از روی کارآمدن پیک‌های موتوری به چرخه حمل‌ونقل مرسولات پستی نگذرد.

چند سال پیش بود که این شغل به دیگر مشاغل موتوری افزوده شد و شاید بسیاری ازافراد جویای کار را به آب ونانی رسانید. پیک‌های موتوری وسیله‌ای شدند برای آسان‌‌سازی ارسال مرسولات پستی تا دیگرکسی برای ارسال بسته‌های پستی درون شهری خود نیازی به مراجعه به مراکز پستی نداشته باشد.

علاوه بر پیک موتوری از مشاغلی که امروزه موتور را به چرخه اشتغال زایی کشوراضافه کرده است، حمل ونقل مسافران با قیمتی کمتروسرعتی بیشتر ازوسایل حمل ونقل عمومی است. دوراز ذهن است از میادین اصلی شهر تهران عبورکنیم و مسافربرهای موتورسوار را که نام «موتوری» را با خود به یدک می‌کشند نبینیم. افرادی که عمومأ با صورت‌هایی آفتاب سوخته با عنوان کردن راحت و ارزان بودن استفاده از موتور در پی جذب مسافرانی هستند که از ترافیک جانشان به لبشان رسیده و به دنبال مفری برای فرار از ترافیک تهران هستند.