محمدرضا لطفي: موسيقي جدي ايران زيرزميني شده است!، ايسنا

محمدرضا لطفي در آستانه‌ي برگزاري كنسرتش در شيراز از شرايط برگزاري كنسرت در شهرستانها سخن گفت و خبر داد كه قصد دارد تور كنسرت برگزار كند و در بخش ديگري از اين مصاحبه هشدار داد كه «موسيقي‌ زيرزميني كاملا روي زمين است و اين موسيقي جدي ماست كه زيرزميني شده است.»

اين نوازنده‌ي چيره‌دست تار و سه‌تار در گفت‌وگو با خبرنگار بخش موسيقي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره برگزاري كنسرت در شهرستان‌ها گفت:مدت‌ها بود كه تصميم داشتم در ايران تور كنسرت برگزار كنم و در ابتدا هم قصد داشتم كه اين تور فقط شامل تك‌نوازي خودم باشد و از آن زمان هم تلاش كردم سازماني را پيدا كنم كه بتواند اين كار را براي من ساماندهي كند. چون بيرون از شهر تهران نيروهاي سازمان‌هاي فرهنگي ـ هنري تا حدودي ناهماهنگي‌هاي بيشتري را نسبت به پايتخت دارند و مشكلات عديده‌اي ايجاد مي‌شود كه اميدوار بودم با داشتن يك سازمان، اين مشكلات حل شود.

تبليغات خبرنامه گويا	[email protected]

لطفي يادآور شد:براي كنسرت شيراز از مدت‌ها پيش اقدام كرده بوديم و براي شهرهاي ديگر هم مثل اصفهان، تبريز، اراك و شمال ايران هم برنامه‌هايي داشتم اما متأسفانه نتوانستيم كنسرت‌ها را برگزار كنيم. بنابراين تصميم گرفتيم تا تمركزي بيشتر را بر شهر شيراز بگذاريم چون كه رديف‌هاي موسيقي نيز در شهر شيراز شكل گرفته و مردم آن از موسيقي مطلع‌تر هستند و شرايط فرهنگي بازتري را دارند و نهايتا تصميم گرفتيم با كمك انجمن موسيقي شيراز كنسرتي را برگزار كنيم كه اميدوارم بشود در شهرهاي ديگر هم با كمك انجمن‌هاي موسيقي اين كار انجام شود.

محمدرضا لطفي قرار است به همراه گروه «هم‌نوازان شيدا» در روزهاي چهار و پنجم تيرماه ساعت 21 در باغ عفيف‌آباد شيراز برنامه اجرا كند و يك شب ديگر يك كنسرت رايگان در حافظيه داشته باشد.

هزينه‌ي اجراي كنسرت‌ها در شهرستان‌ها كم نيست

لطفي درباره هزينه برگزاري كنسرت در شهرستان‌ها نيز معتقد است:در شهرستان‌ها مخارج كم نيست و انگار كه نگاه مي‌كنند،قيمت‌ها در تهران چگونه است و همان قيمت را به ما مي‌دهند.

وي ادامه داد:با پيگيري‌ها و مشكلات فراوان توانستيم براي روزهاي چهار و پنج تيرماه از فضاي باز باغ عفيف‌آباد براي اجراي كنسرت استفاده كنيم كه هنوز هزينه‌هاي ما مشخص نيست و كل وسايل صوتي تخصصي را از تهران به آنجا مي‌بريم كه هزينه زيادي هم دارد.

برگزاري كنسرت‌ها بايد به يك جريان چرخشي در ايران تبديل شود

اين هنرمند درباره‌ي اهدافش از برگزاري تور كنسرت‌ها گفت:هدف اصلي من آن است كه كنسرت به يك جريان چرخشي در ايران تبديل شود و اگر چرخش نداشته باشد در يك شهر متوقف مي‌شود و حركت ايجاد نخواهد كرد بنابراين بيشتر به دنبال بُعد فرهنگي كار هستم و منافع اقتصادي در درجه دوم اهميت برايم قرار دارد.

در كنسرت اخير نتوانستم به 40 نفر از نوازندگان دستمزد واقعي‌شان را بدهم

محمدرضا لطفي درباره هزينه‌هاي كنسرت اخيرش در مركز همايش‌هاي برج ميلاد گفت: فقط براي سالن، 70 ميليون تومان يكپارچه خرج شد. به علاوه هزينه‌هاي ديگر هم داشتيم و آن‌قدر برايمان درآمد نداشت كه حتي بتوانيم به 40 نفر نوازنده دستمزد واقعي‌شان را پرداخت كنيم، اما معتقدم كه بايد به هرحال هنرمند توليد هنري آثار خود را داشته باشد و به موازات فعاليت‌اش، حرف بزند،‌ انتقاد كند و خواسته‌هاي خود را مطرح كند.

استاد لطفي با مقايسه‌اي هزينه كنسرت يك هنرمند در ايران و آمريكا ادامه داد: در آمريكا يك‌سوم كل درآمد كنسرت خرج مي‌شود و بقيه درآمد به هنرمند مي‌رسد. اما در ايران يك‌چهارم درآمد كنسرت به هنرمند مي‌رسد و سه‌چهارم ديگر خرج مي‌شود و انگار كه هنرمندان كنسرت برگزار مي‌كنند تا براي مشاغل ديگر درآمدزايي كنند.

او با اعتقاد بر اينكه هزينه‌اي كه شهرداري از هنرمندان براي استفاده از برج ميلاد مي‌گيرد بايد تعديل شود،تصريح كرد:متأسفانه فرهنگسراهايي كه در دوره هاشمي رفسنجاني در تهران ايجاد شدند تقريبا همه تعطيل هستند و حتي فرهنگسراي ارسباران كه هميشه در آن كنسرت موسيقي برگزار مي‌شد، اين روزها به محل نمايش فيلم و تئاتر تبديل شده است و نمي‌دانم شهرداري چرا موسيقي را حذف كرده است.؟!

اين هنرمند موسيقي در عين حال گفت:اين‌ در شرايطي است كه شهرداري براي برگزاري كنسرت محمدرضا شجريان در مورد هزينه سالن مركز همايش‌هاي برج ميلاد به او كمك كرد و همچنين به خانه موسيقي كمك كرد و شهرداري براي خانه موسيقي ساختمان خريد. اما شهرداري وظيفه‌ي تقسيم عادلانه منافع خودش را بين همه شهروندان دارد و تنها نبايد با رويكرد سياسي و اين‌كه چه كسي در جناح آن‌ها قرار دارد يا ندارد، براي آن‌ها تخفيف قايل شود. شهرداري در پيشرفت هنر، بسيار موثر است و شهرداري شهر پاريس در خدمت سازمان‌هاي غيرانتفاعي است و آ‌ن‌ها سالانه چندين ميليارد از شهرداري پول و يارانه دريافت مي‌كنند تا شهروندان بتوانند با هنر در ارتباط باشند و پيشرفت هنر در شهر پاريس مديون شهرداري آن شهر است.

تخفيف‌ها نبايد براساس جهت‌گيري‌هاي سياسي باشد

محمدرضا لطفي معتقد است:تخفيف‌دادن براي استفاده از سالن مركز همايش‌هاي برج ميلاد نبايد براساس‌ جهت‌گيري‌هاي سياسي باشد و بايد شامل حال همه شود. شوراي شهر بايد استراتژي هنري داشته باشد و همه نوع جريان‌هاي هنري را دنبال كنند و متأسفانه ما بعد از گذشت چهل سال از ساخت تالار «وحدت» قبل از انقلاب، هنوز نتوانسته‌ايم يك سالن براي اجراي موسيقي در كشور بسازيم. آيا نبايد در 30 سال گذشته حداقل يك سالن مثل تالار وحدت ساخته مي‌شد؟ در شرايطي كه شهرداري زمين‌هاي بسياري دارد و مي‌تواند از آن‌ها براي ساخت يك سالن استفاده كند.

اجراي ما در شيراز با كنسرت اخير تهران متفاوت است

اين هنرمند در بخش ديگري از گفت‌وگويش با ايسنا درباره ويژگي‌هاي اجراي كنسرت شيراز توضيح داد:اين اجرا با آنچه اخيرا در تهران اجرا كرديم، متفاوت است. در ابتداي كنسرت من تك‌نوازي مي‌كنم كه قطعات متفاوتي اجرا خواهد شد و سپس گروه همنوازان (بيات ترك) به اجراي برنامه‌هايشان خواهد پرداخت و اين اجرا هم به هوشنگ ابتهاج تقديم مي‌شود و اين تنها كاري است كه من مي‌توانم براي تقدير از تصنيف‌ها و اشعار خاطره‌انگيزي كه او سروده است قدرداني كنم و اين ما هنرمندان هستيم كه بايد از يكديگر حمايت و قدرداني كنيم.

هنرمندان ملي بايد بي‌طرفانه حركت كنند

وي ادامه داد:نوازندگان از ترانه‌سرايان و شاعران، نقاشان از خطاطان و ... اما متأسفانه روحيه همكاري و وحدت تابع جناح‌بندي‌هاي سياسي در ميان هنرمندان به دشمني و اضمحلال رسيده است چون عقيده دارم اين هنرمندان ملي هستند و بايد بي‌طرفانه حركت كنند تا وحدت ملي را به ثبات برسانند.

محمدرضا لطفي گفت:مگر كسي وقتي بليت كنسرت را مي‌خرد از او درباره اعتقاداتش مي‌پرسند. هركس بينش و جهان‌بيني خودش را دارد و اين تفكر در افكار عمومي باعث ركود هنري مي‌شود. بايد توجه كرد كه اين شرايط در ساير كشورهاي دنيا نيست، مثلا در فرانسه هركس بينش خود را دارد و يك سوسياليست و دموكرات مسيحي ساعت‌ها با يكديگر بحث مي‌كنند ولي دوستي آن‌ها سر جايش است و اگر ما هم بتوانيم به آن درجه برسيم بسيار خوب است ولي شرايط فعلي ايران باعث ركود كار هنري و عدم ارتباط هنرمندان با يكديگر شده است.

هدايت سه گروه، فشار زيادي بر من دارد

نوازنده چيره‌دست تار و سه‌تار درباره اين‌كه چرا دو گروه «بانوان» و «بازسازي شيدا» در كنسرت شيراز او را همراهي نمي‌كنند، گفت: هدايت سه گروه هم‌زمان بر من فشار زيادي دارد. چون من در كنار اين‌كه بايد خودم تك‌نوازي كنم بايد پيش از صحنه، روي صحنه و پس از صحنه اين سه گروه را مديريت كنم كه اين كار براي من انرژي ‌بر است بنابراين تصميم گرفتم كه در طول سال چند كنسرت متعدد برگزار كنم و در هر كنسرت از نوازندگان اين گروه‌ها استفاده كنم.

محمدرضا لطفي با اشاره به كنسرت شيراز تصريح كرد: در شب اول تك‌نوازي تار خواهم داشت و در شب دوم به تك‌نوازي سه‌تار مي‌پردازم و اجراي گروه همنوازان شيدا در دو شب تا حدودي تكرار خواهد بود.

اين هنرمند درباره مسايل و مشكلاتي كه گروه «بانوان شيدا» دارد، گفت: تا حدود 70 درصد مسايل و مشكلات اين گروه‌ها با يكديگر مشترك است. اما 30 درصد مشكلات گروه بانوان با دو گروه ديگر (همنوازان و بازسازي شيدا) متفاوت است. چون هنوز موسيقي بين متشرعين داراي مشكل است و وقتي كه اعضاي گروه را همه بانوان تشكيل مي‌دهند باز مشكل بيشتر مي‌شود و وقتي كه قرار باشد يك خواننده زن در گروه اجرا كند، كار بازهم مشكل‌تر خواهد شد.

او معتقد است:اين مشكلات بايد با همت موسيقيدان‌ها حل شود و من به عنوان يك موسيقيدان با حفظ احترام به ارزش‌هايي كه وجود دارد كاري جز دفاع از موسيقي نمي‌توانم انجام دهم. مگر اين‌كه آن موسيقي لهو و لعب و سرگرمي باشد كه باعث اضمحلال روان و روح انسان است. در غيراين‌صورت در تمام زمينه‌هاي فرهنگي بايد تلاش كنيم تا رضايت نظر افراد را به دست آوريم.

لطفي در پاسخ به اين سوال كه آيا فعاليت‌هاي بانوان در گروه‌هاي موسيقي پروسه طولاني را مي‌برد، گفت: بستگي دارد كه همه‌چيز همين‌طور كه اكنون جلو مي‌رود پيش برود، يا اين‌كه شرايط متفاوت شود. چون ما تجربه غرب را داريم كه در برخي موارد بسيار باسرعت به جلو رفتند و حتي تبديل به تحولات مملكتي شده است و گاه ممكن است كه در چارچوب نظام‌ها تحولات گسترده‌اي رخ دهد و نگاهشان نسبت به مسايل به صورت بنيادي حل شود.

متأسفانه بدنه‌ي اداري دفتر موسيقي دغدغه‌ي موسيقي ندارد

محمدرضا لطفي درباره نظام اداري حاكم بر موسيقي كشور نيز گفت: افراد اداري در وزارت ارشاد بايد داراي سرشت فرهنگي باشند و بتوانند به اصول هنري با دقت و دغدغه نگاه كنند و نبايد كسي را كه در اداره آب و برق كار كرده است بر سر كارهاي هنري آورد.

اين هنرمند معتقد است:متأسفانه در وزارت ارشاد چنين اتفاقي افتاده است و مسلما هنرمند با فرد اداري كه سابقه فعاليت هنري ندارد و هنر برايش دغدغه‌اي نيست، حرفي براي گفتن ندارد.

جشنواره‌ي موسيقي فجر بايد شوراي مديريت تخصصي داشته باشد

محمدرضا لطفي درباره جشنواره فجر و حضورش در آن گفت: اين جشنواره 10 روزه يك اتفاق و شرايطي خاص براي هنر موسيقي كشور ماست كه به نظر من بايد به نحو احسن از آن استفاده شود. اما اين جشنواره بايد تشكيلات اداري و شوراي مديريت تخصصي جداگانه داشته باشد و افراد دلسوزي در اين فستيوال فعاليت كنند تا مشخص شود كه قرار است با چه كيفيتي آثار در آن عرضه شود و كارها را به هنرمندان سفارش دهند و آنها از اجراهاي جديدي كه بايد براي جشنواره اجرا كنند آگاه باشند. نه اين‌كه قطعاتي را كه در طول سال بارها اجرا كرده‌اند را دوباره به جشنواره بياورند.

وي ادامه داد:در مرزهاي سوئيس و اتريش حدود 70 نوازنده اركستر سمفونيك ايراني داريم، چرا از آن‌ها دعوت نمي‌كنيم تا بيايند و در اين جشنواره‌ها شركت كنند؟ اين كارها تخصص و دلسوزي مي‌خواهد و نمي‌شود كه با پست الكترونيك و يك پايگاه داده به‌روز نشده افرادي را دعوت كرد و اعتقاد من اين است كه پولي كه در اين جشنواره مصرف مي‌شود متعلق به ملت ايران است و كشور هم بايد جلو برود و با كناركشيدن از برگزاري چنين‌ جشنواره‌هايي هيچ مشكلي حل نمي‌شود.

موسيقي جدي ايران زيرزميني شده است!

او درباره‌ي وضعيت فعلي موسيقي در ايران و شنيده‌هايي مبني بر حضور برخي خوانندگان در كشور گفت: مردم مصرف‌كننده‌اند، چه كسي از فيلم‌فارسي‌ها حمايت مي‌كند؟ همين مردم هستند كه آن‌ها را مي‌بينند. يك زماني خودجودش از يك افرادي براي حضور در كشور دعوت مي‌كنيم كه براي فرهنگ ما خوب است و اين مشكلي را پيش نمي‌آورد اما در شرايط ديگري كه براي اين مردم خوب نيست با پول‌هاي گزاف، از خارج از كشور، افرادي را دعوت مي‌كنند كه اين به ضرر مردم است و اين درواقع فساد اداري شرايط موجود را نشان مي‌دهد.

لطفي درباره موسيقي زيرزميني در ايران معتقد است: اين عبارت در كشور برعكس شده است، موسيقي زيرزميني كاملا روي زمين است و اين موسيقي جدي ماست كه زيرزميني شده است و حالا در بيشتر خانه‌ها فقط موسيقي‌هاي زيرزميني شنيده مي‌شود و اين موضوع پنهان نيست و گاه ذهن ما را به اينجا مي‌برند كه احتمالا سياستي پنهان براي فعاليت‌هاي آن‌ها وجود دارد كه باعث حمايت از موسيقي زيرزميني است و موسيقي جدي اين همه مشكل بر سر راه دارد.

وي افزود: اگر يك موسيقي زيرزميني روي اينترنت قرار بگيرد هيچ مشكلي پيش نمي‌آيد و همه آن را دانلود مي‌كنند و اصلا مطرح نمي‌شود. اما اگر من يك تصنيف را ضبط كنم و روي اينترنت قرار دهم به سرعت به سراغ من مي‌آيند و مي‌گويند كه تصنيف غيرمجاز و بدون اجازه را برروي اينترنت قرار داده‌اي و با من برخورد مي‌كنند.

محمدرضا لطفي ادامه داد: بسياري از موسيقي‌هاي زيرزميني در استوديوهايي كه در شهرستان‌ها قرار دارد، توليد مي‌شود و هيچ‌گاه آن‌ها براي مجوزگرفتن به تهران نمي‌آيند و بسياري از آن‌ها از موسيقيدانان جدي كشور ما معروف‌ترند.

اين هنرمند درباره قانون كپي‌رايت براي هنرمندان موسيقي به ايسنا گفت: اين واقعه بسيار مهمي است و براي من عجيب است كه چگونه اهالي موسيقي در كاري كه براي آن‌ها منافع بسياري دارد، واكنش آن‌چناني نشان نداده‌اند و به اعتقاد من بايد به جديت پيگيري شود.

مثبت ديدن به اين مفهوم نيست كه ايرادها را نبينيم

اين هنرمند در بخش ديگري از اين مصاحبه مطرح كرد:ما دچار يك اشتباه هستيم و آن‌ اين‌كه وقتي يك رييس‌جمهور در كشور تغيير مي‌كند، بايد قبول كنيم كه رييس‌جمهور تمام ملت ايران است و برنامه‌ها را براي تمام ملت‌ اجرا مي‌كند. اما با شرايط جناحي كه در كشور وجود دارد اگر رييس‌جمهور از هر جناحي كه باشد جناح مقابل با او مخالفت مي‌كند و متأسفانه هنوز در ايران تعامل شكل نگرفته است و اين‌گونه جناح‌بندي‌ها باعث فلج‌شدن فرهنگ و هنر كشور مي‌شود.

نوازنده‌ي چيره دست تار و سه‌تار با تاكيد بر اينكه نبايد مرا محكوم به مثبت ديدن كرد،تصريح كرد:مثبت ديدن به اين مفهوم نيست كه ايرادها را نبينيم. اما بايد كاري كنيم كه كار هنري در مملكت ما جلو برود و من هم به عنوان يك هنرمند دوست دارم كه فضا باز باشد و كار هنري در كشور جلو برود.

ضبط تصويري كنسرت شيراز سودآوري براي ما ندارد

محمدرضا لطفي درباره ضبط تصويري كنسرت شيراز گفت: ضبط تصويري اين كنسرت 20 ميليون تومان خرج دارد و در شرايطي كه قانون كپي‌رايت نداريم و با ساختن سه‌هزار نسخه 300 هزار نسخه كپي از آثار در ميان مردم پخش مي‌شود، سودآوري براي گروه ندارد. با اين وجود روز بعد از برگزاري كنسرت در عفيف‌آباد قرار است كه يك كنسرت مجاني در حافظيه شيراز برگزار كنم كه فقط به تك‌نوازي خودم اختصاص دارد و در آن از هنرمندان، زحمت‌كشان و افراد خيري كه براي مردم كار كرده‌اند از طرف خودم و انجمن موسيقي دعوت مي‌كنم و يك كنسرت را به آن‌ها هديه مي‌كنم كه اين اجرا تصويربرداري خواهد شد.

اين هنرمند درباره ضبط تصويري كنسرت اخيرش در برج ميلاد توضيح داد: كنسرت را خود دست‌اندركاران برج ميلاد تصويربرداري كرده‌اند و يك تصويربردار نيز صحنه‌هاي جالبي را با دوربين شكار كرده است كه احتمالا‌ آن‌ها را ميكس مي‌كنيم و به صورت تصويري به بازار عرضه خواهيم كرد. البته پيش از آن قرار است كه من تك‌نوازي‌هاي خودم در آن كنسرت را در قالب سي‌دي صوتي به بازار عرضه كنم كه حدودا با زمان موردنياز براي اخذ مجوزش تا دوماه ديگر وارد بازار خواهد شد.

گفت‌وگو از خبرنگار ايسنا مرضيه ابراهيمي