جهان: نسخه دوم، شهرام شريف، روزنامه شرق

"جنگ" همواره زشتی و ناراستی آفریده است، فرزندان آن معمولا ویرانی و فقرهستند ، تاریخ عموما با نفرت به آن می نگرد و مردم غالبا نسبت به هزینه های دفاعی و آمادگی های جنگی ناخرسندند. اما "این" سربه هوای آزادخو، خود فرزند جنگ و تحقیقات جنگی است.
در نگاه نخست، از چنان پدری چنین فرزندی برآمدن سخت غیرمنتظره می نماید، اما اینک بعد سه دهه این فرزند ناخلف چهره واقعی خود را آشکار کرده است و رگ اصلی خود را که همان اشتهای سیری ناپذیر اتصال همه کره خاکی به هم است را به همگان نشان داده است.
بسان یک جهان گشای مغرور دیگر هیچ گوشه ای از جهان نیست که از دست درازی های او آسوده باشد،حال این هیولای عظیم الجسته هر 15 ماه دوبرابر می شود و بدین گونه جهان را تسخیر می کند.
"اینترنت" از اینگونه که ریشه هایش را در سراسر جهان گسترانده و مردم کره خاکی را سخت وابسته خود کرده است، بی شک فراتر از اندیشه های دیود کلارک، لیکلیدر و MIT ) مرکز تحقیقات ماساچوست) و بعد فعالان آژانس تحقیقات دفاعی آمریکا بوده است که پروژه تحقیقات پیشرفته ARPA و سپس پروژه آرپانت( پایه ایجاد شبکه اینترنت) را به مرحله اجرا درآوردند. برای همه آنها و خصوصا مسئولان آژانس، ایجاد یک راه ارتباطی کوچک و مختصر برای ارسال بسته(Packet) های حاوی اطلاعات ازیک ایالت به یک ایالت دیگر کافی بود، اما موجودی که در این میان خلق شده بود با استعدادتر از آن بود که "فقط کالیفرنیا" را به "یوتا" پیوند دهد، او کمتر 15 سال بعد تمام دنیا را به هم ارتباط داده بود.
***
اینترنت هر چند در نگاه اول به یک رسانه بسیار شباهت دارد و عموما اختراع آن را در ردیف اختراع تلگراف، روزنامه، رادیو، تلویزیون و ماهواره قرار می دهند اما قابلیت ها و پیشرفت هایی که روی آن در طی سالها انجام گرفته عملا آن را کاملا از رسانه هایی از آن دست متمایز ساخته است. حال در یک لحظه " او" می تواند یک رادیو، یک تلفن، یک تلویزیون و یک روزنامه و همه اینها در کنار هم باشد، قابلیتی که دیگر رسانه ها اساسا قادر به نزدیک شدن به آن هم نیستند. اینترنت با وجود کارکردهای رسانه ای عملا فراتر از آن عمل می کند، امروزه بخشی از زندگی مردم دنیا روی اینترنت جاری شده است، مردم با هم آشنا می شوند، خرید می کنند موسیقی گوش می کنند،بازی می کنند، سرگرم می شوند، لذت می برند، می آموزند، تبادلات مالی و بازرگانی انجام می دهند، دزدی می کنند،می جنگند، برای اعمال تروریستی نقشه می کشند و هزاران و هزار رفتار انسانی و غیرانسانی دیگر را انجام می دهند، در حقیقت آنها در کنار زندگی واقعی خود زندگی مجازی را یافته اند که فرق آن در این است که فقط نمی توانند در آن چیزی را لمس کنند.
"انتشاروسیع و به لحظه اطلاعات " مهمترین و اصلی ترین وظیفه اینترنت است که تغییراتی بنیادین را در همه مناسبات اجتماعی به وجود آورده است، هر چند ابزارهای ارتباطی عموما از چنین قابلیتی برخوردارند اما شکل وکلاس ارایه اطلاعات در اینترنت عملا انقلابی در این عرصه است. حال ما فرزندان بعد از این انقلاب، رفتارهای متفاوتی را نسبت به پیشنیانمان دنبال می کنیم، حالا مشکل ما نبود اطلاعات نیست، مشکل ما بمباران اطلاعات است. بیش از نیمی از وقت ما در استفاده از این ابزارارتباطی – رسانه ای صرف دورریختن اطلاعاتی می شود که ناخواسته وارد زندگی مجازی ما می شوند. این نشان دهنده حجم اطلاعاتی است که روز به روز بر آن افزوده می شود. اینترنت حالا به اندازه بزرگ شده که تنها جست و جوی نام خود آن" Internet" در یک موتور جست و جو مثل گوگل در مدت زمان 49 صدم ثانیه 136 میلیون رکورد دربرد دارد که دیدن همه آن ها نیاز به دهها سال زمان دارد.

در چنین گستره ای که فاصله کشورها به اندازه فاصله حروف روی کی بورد ماست، مفاهیم انسانی و نظری دچار تغییرات وسیع می شوند. معنای سانسور دیگر ندادن اطلاعت نیست، ارایه اطلاعات فراوان وپوشاندن موضوع است. حقوق بشر و فقر هم معناهایی جدیدتر می یابند، سازمان ملل بر پرکردن فاصله های دیجیتالی اصرار می ورزد و محدود کردن های ناکام هم نادیده گرفتن حقوق بشر و آزادی بیان قلمداد می شود. جهان جدید با تغییر مفاهیم شکل میگیرد، جهان امروز محصول " ارتباط " و "پیام" است، انسان ها را در دورترین فاصله ها به هم نزدیک می کند و پیام ها را در کوتاه ترین زمان به مقصد می رساند.
از همه مهمتر این جهان جدید به دلیل بهره بردن از بستری تازه هر روز شاهد آفرینش تکنولوژی جدیدتری است . از حضور نخستین ویروس در 1984 درشبکه گرفته تا تولد نخستین مروگر وب به نام NCSA در سال 1993 ، از حضور سرویس ملی اطلاعات ) دلفی) تا ایجاد شهر الکترونیکی توسط Nam June Paik و حضور پیام برها(Messengers) که حالا اهمیتی به اندازه تلفن یافته اند و به نوعی سریع ترین ابزار ارتباطی محسوب می شوند.
اما همه این ها شاید در مقابل کشف وب (World Wide Web) که عموم آن را با خود اینترنت اشتباه می گیرند، در این عرصه تاثیر گذار نیست. تیموثی برنرزلی انگلیسی با گسترش وب سه قابلیت مهم مالتی مدیا، هایپرلینک و گرافیک را به اینترنت افزود که هر یک خود انقلابی درون این شبکه به شمار می آید. مالتی مدیا عملا اینترنت را به فضایی برای رادیو و تلویزیون های دیجیتالی و وبی WebTV ، ضبط صوت و مخزنی از موسیقی و صدا تبدیل کرده است. گرافیک و عکس دیدن صفحات را به مراتب دلنشین تر و هنری تر و مستندتر کرده و بالاخره مهمترین اتفاق یعنی هایپرلینک به نوشتار بعد تازه ای بخشیده است. اتصال متن ها و کلمات به یکدیگرو ترکیب های مالتی مدیا و گرافیک اتفاقی است که از وب هم فراتر رفته و برتکنولوژی های جدیدتری نیز تاثیر گذاشته است.
اینترنت در میان حجم انبوهی از کامپیوترها و سیم ها و شبکه هایی که به هم متصل هستند نفس می کشد و رشد می کند. این شبکه که خود از ساختار پیچیده عنکبوت گونه ای برخوردار است عمده شهرت و رشد خود را مدیون سادگی استفاده است. از همین رو هر چند استفاده و اتصال به آن نیازمند ابزار نسبتا پیچیده ای به نام کامپیوتر است اما سادگی آن باعث شده رشد آن برابر آمارها چندین برابر رشد دیگر ابزارها و رسانه ها در بین خانواده ها باشد.

این در واقع بخشی از حقیقت اینترنت و دنیای مجازی نیز هست: جهانی نزدیکتر، عادلانه تر و ملموس تر.