ايجاد دومين سوراخ در لايه ازن، روسيه، كانادا و اروپا در معرض خطر، ایسنا

آسيب به ازن در بالاي شمالگان در سال جاري به قدري شديد بوده كه براي اولين بار يك سوراخ در لايه ازن مشابه سوراخي كه بر روي قطب جنوب قرار دارد، ايجاد شده است.

به گزارش سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، در سطح حدود 20 كيلومتري زمين، 80 درصد ازن از بين رفته و انسان‌ها بر روي زمين در معرض تابشهاي مضر ماوراي بنفش- بي خورشيد قرار دارند كه منجر به آفتاب‌سوختگي و سرطان پوست مي‌شود.

اين آسيب نه در پي افزايش استفاده از مواد شيميايي نابودكننده لايه ازن كه امروزه ممنوع شده‌اند، بلكه به دليل آب و هواي سرد ارتفاع بالا اتفاق افتاده كه منجر به فعاليت بيشتر مواد شيميايي موجود شده است.

در اين پژوهش كه در مجله علمي «نيچر» منتشر شده، آمده است: نابودن شدن شيميايي لايه ازن بر روي منطقه شمالگان در اوايل سال 2011 براي اولين بار با سوراخ ازن قبلي بر روي ناحيه قطب جنوب قابل مقايسه است.

اطلاعات در مورد اين تخريب ازن در ماه آوريل منتشر شده بود، اما اين اولين بار است كه يك تحليل كامل از تاثير آن بر روي قطب شمال بدست آمده است.

البته دانشمندان قادر به پيش‌بيني باقي ماندن اثرات اين سوراخ نيستند، اما تحت شرايط خاص ممكن است اين آسيب‌ديدگي بسيار شديدتر شود.

در اين گزارش آمده است: بررسي‌هاي دانشمندان نشانگر آن است كه سوراخ‌هاي ازن قطبي حتي در دماهاي بسيار پايين‌تر از دماي قطبي نيز امكان‌پذير هستند.

به گفته دانشمندان، آنها اكنون قادر به پيش بيني امكان همسان يا بيشتر شدن اين تحليل شديد لايه ازن نيستند.

آسيب ازن در سال جاري در تحليل‌هاي اوليه سازمان جهاني هواشناسي ثبت شده بود.

به گزارش اين سازمان، تحليل لايه ازن در بالاي قطب شمالگان به دليل ادامه دار بودن وجود مواد تحليلگر ازن در جو و زمستان بسيار سرد در استراتوسفر، به سطح بي‌سابقه‌اي رسيده است.

هنگامي كه مواد ساخت دست بشر مانند كلروفلئوروكربن توسط تابش‌هاي ماوراي بنفش تجزيه مي‌شوند، كلروين آزاد شده، با ازن واكنش نشان داده و لايه‌هاي محافظ اطراف زمين را از بين مي‌برد.

آسيب كنوني در اثر گردباد قطبي به وجود آمده كه يك سيستم آب و هوايي در حال چرخش در اطراف قطب شمال است. آب و هوا در استراتوسفر براي مدت طولاني‌ و غير معمولي سرد باقي مانده و هواي سرد در منطقه بزرگتري از معمول منتشر مي‌شود.

آب و هوا در استراتوسفر معمولا بسيار متفاوت از آب و هواي زمين است.

به گفته دانشمندان ناسا، سرما در قطب شمال از ماه دسامبر تا آوريل ادامه داشت كه پيش از اين در اين ناحيه سابقه نداشته است.

سطوح تابش‌هاي مضر ماوراي بنفش افزايش يافته اما پايدار نيستند؛ اين در حالي است كه هنوز خطرات احتمالي اين سوراخ جديد بر روي محيط يا انسانها مشخص نيست.

اگرچه تركيبات كلروين مانند كلروفلئوروكربن در بسياري از كشورها ممنوع شده و ديگر مورد استفاده نيستند، اما در دهه‌هاي اخير در جو بالايي زمين باقي ‌مانده‌اند.

بنا به پيش‌بيني دانشمندان، روند كنوني زمستان‌هاي سرد در استراتوسفر ادامه داشته و سوراخ‌هاي لايه ازن نيز احتمالا ادامه دار خواهند بود.