 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
گزارش ترور
پس از ترور رفيق حريرى، كوفى عنان دبيركل سازمان ملل در ماه ميه سال جارى طى حكمى دتلو مهليس آلمانى را به عنوان مدير و مسئول تيم تحقيقاتى سازمان ملل متحد درباره اين حادثه منصوب كرد. مهليس پيش از اينكه به اين سمت منصوب شود به عنوان مدير تيم بازرسان سازمان ملل در آلمان انجام وظيفه مى كرد. مهليس بلافاصله پس از انتخاب به اين سمت به همراه گروهى از بازرسان سازمان ملل از برلين راهى بيروت شد و ماموريت خود را آغاز كرد. دتلو مهليس ۲۵ سال سابقه فعاليت در سازمان ملل به عنوان بازرس را دارد و از سال ۱۹۹۲ به عنوان مدير بازرسان سازمان ملل در برلين فعاليت داشته. تخصص وى در زمينه تروريسم و جنايت است. وى توانسته در طول فعاليت خود پرونده هاى بسيار حساس و جنجال برانگيزى كه قضاوت در مورد آنها به سازمان ملل متحد سپرده شده بود را به سرانجام برساند. وى سال ۱۹۹۸ به سمت مدير دفتر ارتباطات شبكه قضايى اروپا و مديريت دفتر هماهنگى مبارزه با جرايم سازمان يافته در برلين انتخاب شد.
ترجمه و تلخيص: سعيد آقاعليخانى.
• خلاصه
- شوراى امنيت بر اساس قطعنامه ۱۵۹۵در۷ تاريخ هفتم آوريل سال ۲۰۰۵ دستور تشكيل كميته بين المللى و مستقل تحقيق را در بيروت صادر كرد. وظيفه اين كميته كمك به تحقيقات مقامات لبنانى در روشن شدن ابعاد عمليات تروريستى ۱۴ فوريه ۲۰۰۵ در بيروت است كه به كشته شدن رفيق حريرى نخست وزير پيشين لبنان و همراهانش منجر شده است. اين كميته ماموريت دارد كه مقامات لبنانى را در شناسايى عاملان، آگاهان و برنامه ريزان اين حمله يارى كند.
- در تاريخ ۱۶ژوئن (۲۰۰۵)، دبيركل سازمان ملل دستور آغاز ماموريت كميته را ابلاغ كرد كه اين ماموريت تا ۲۶ اكتبر به طول انجاميد.
- كميته در خلال تحقيقات خود از حمايت جدى دولت لبنان، كارشناسان محلى و بومى بهره مند بوده است.
- تحقيقات كميته بر محل وقوع جرم، ابعاد فنى جرم، بررسى مكالمات تلفنى و دوربين هاى ترافيكى محل و شنيدن گفته هاى بيش از ۵۰۰ شاهد عينى و منبع مطلع، متمركز بوده است.
- در اكتبر۲۰۰۵ پرونده كامل اين قضيه در اختيار دولت لبنان قرار داده شد.
- اين گزارش در بردارنده محورهاى اصلى تحقيقى است كه توسط كميته صورت گرفته است تا روند تحقيق بررسى و نتيجه گيرى به اطلاع شوراى امنيت برسد. در اين گزارش همچنين مسايل ضرورى كه ذكر آن براى درك روند تحقيق لازم بود نيز بيان شده است.
- از نظر كميته، ترور ۱۴ فوريه ۲۰۰۵ توسط مجموعه اى سازماندهى شده، با توان و امكانات بالا صورت گرفته است و ماه ها وقت صرف اجراى موفق آن شده است. بدين منظور زمان و مكان حركت رفيق حريرى و جزئيات مسير و خودروى وى به دقت استخراج، محاسبه و بررسى شده بود.
- بر اساس آنچه كميته تحقيق مستقل بين المللى و كميته تحقيق لبنانى تاكنون دريافته است و نيز بر اساس ادله مادى، مجموعه مدارك، شواهد و قرائنى كه تا اين لحظه به دست آمده مشخص شده است كه عوامل لبنانى و سورى در اين اقدام تروريستى دست داشته اند. از واقعيت هاى قابل توجه اين است كه دستگاه اطلاعاتى ارتش سوريه با وجود خروج ارتش اين كشور از سوريه بر اساس قطعنامه ،۱۵۵۹ همچنان در سراسر لبنان حضور دارد. در واقع دستگاه اطلاعاتى سوريه بسيارى از مسئولان امنيتى لبنان را عزل و نصب مى كند و با قبول همكارى تنگاتنگ اطلاعات سوريه و لبنان و نفوذ آنها در موسسات و سازمان هاى اين كشور به دشوارى مى توان تصور كرد كه اين ترور پيچيده بدون اطلاع آنان روى داده باشد.
- كميته در ارزيابى خود به اين نتيجه رسيده است كه تداوم تحقيقات بايد توسط دستگاه قضايى لبنان و تدابير امنيتى دولت اين كشور باشد زيرا آنها در جريان تحقيقات، ثابت كردند- كه در صورت همراهى جامعه جهانى- توانايى اين كار و پيشبرد تحقيقات را به شكل كاملاً حرفه اى دارند. مقامات لبنانى در جريان تحقيق بايد به تمام جزئيات ماجرا و نيز نكات انحرافى توجه داشته باشند و انفجار ۱۴ فوريه را در رديف سلسله انفجارهاى قبل و بعد از اين تاريخ بدانند و اگر نمى توانند ميان آنها جمع ببندند، دست كم آنها را مرتبط با هم بدانند.
- كميته معتقد است كه تلاش جامعه بين الملل براى ايجاد پايگاه حمايت از نيروهاى لبنانى و يارى رساندن به آنان در زمينه امنيتى و قضايى لازم و ضرورى است زيرا اين امر به اعتماد مردم لبنان به دستگاه هاى امنيتى خود و توانايى هاى دولت شان منجر مى شود.
• سلسله تحولات
•۲۰۰۴
۲۶ آگوست- رفيق حريرى براى صحبت در مورد تمديد دوره رياست جمهورى اميل لحود در دمشق با بشار اسد ديدار كرد.
۲ سپتامبر- شوراى امنيت با تصويب قطعنامه ۱۵۵۹ از تمام نيروهاى خارجى خواست كه از لبنان خارج شوند.
۳ سپتامبر- جناح رفيق حريرى، قانون تمديد دوره رياست جمهورى اميل لحود را تائيد كرد.
۷ سپتامبر- مروان حماده وزير اقتصاد، غازى العريضى وزير فرهنگ، عبدالله فرحات وزير امور مهاجرت و فارس بويز وزير محيط زيست در اعتراض به تغيير قانون اساسى از دولت استعفا دادند.
۹ سپتامبر- رفيق حريرى در مصاحبه با مطبوعات از استعفاى قريب الوقوع خود خبر داد.
۱ اكتبر- ترور نافرجام مروان حماده در بيروت.
۴ اكتبر- رفيق حريرى از سمت نخست وزيرى استعفا داد.
۱۱ اكتبر- بشار اسد رئيس جمهور سوريه طى يك سخنرانى، انتقاد از سوريه در لبنان و سازمان ملل را محكوم كرد.
۱۹ اكتبر- شوراى امنيت از عدم اجراى قطعنامه ۱۵۵۹ ابراز نگرانى كرد.
۲۰ اكتبر- اميل لحود استعفاى حريرى را پذيرفت و عمر كرامى را مسئول تشكيل كابينه جديد كرد.
•۲۰۰۵
۱۴ فوريه- رفيق حريرى به همراه ۲۲ نفر ديگر طى انفجار شديدى در وسط بيروت و در خيابان مشرف به ساحل مديترانه كشته شد.
۲۵ فوريه- كميته حقيقت ياب بين المللى به بيروت رفت.
۸ مارس- حزب الله، راهپيمايى يك ميليون نفره اى را در حمايت از سوريه سازماندهى كرد.
۱۴ مارس- رهبران مسيحى و سنى لبنان با سازماندهى راهپيمايى، خواستار خروج نيروهاى سورى از لبنان و دستگيرى سران دستگاه هاى امنيتى و اطلاعاتى شدند.
۱۹ مارس- انفجار بمب در منطقه الجديده (شمال بيروت) به مجروح شدن۱۱ تن انجاميد.
۲۳ مارس- در انفجار مركز تجارى الكسليك (شمال بيروت) سه تن كشته و سه تن مجروح شدند.
۲۵ مارس- كميته حقيقت ياب گزارشى را در نيويورك منتشر كرد.
۲۶ مارس- انفجار بمبى كه در يك چمدان جاسازى شده بود، باعث مجروح شدن ۶ تن در منطقه صنعتى شمال شرق بيروت شد.
۱ آوريل- فروريختن سقف يك پاركينگ زيرزمينى در يك ساختمان تجارى در«برمانا» باعث مجروح شدن ۶ تن و تخليه ساختمان شد.
۷ آوريل- شوراى امنيت براى بررسى ترور رفيق حريرى و ۲۲ تن ديگر، كميته بين المللى مستقل را تشكيل داد.
۱۹ آوريل- نجيب ميقاتى نخست وزير لبنان ۳۰ مه را به عنوان زمان برگزارى انتخابات پارلمانى اعلام كرد.
۲۲ آوريل- ژنرال جميل السيد دبيركل امنيت عمومى و ژنرال على الحاج دبيركل نيروهاى امنيت داخلى اعلام كردند كه گوش به فرمان نجيب ميقاتى نخست وزير لبنان هستند.
۲۶ آوريل- آخرين گروه از نيروهاى سورى، لبنان را ترك كردند و بدين ترتيب به حضور ۲۹ ساله سوريه در لبنان پايان داده شد.
۶ مه- انفجار بمب در جونيه (شمال لبنان) باعث مجروح شدن ۲۹ تن شد.
۷ مه- مجلس نمايندگان لبنان به اصلاح قانون انتخابات سال ۲۰۰۰ راى مثبت داد.
۳۰ مه- دور اول انتخابات برگزار شد و فهرست موسوم به فهرست شهيد رفيق حريرى و ائتلاف جنبش المستقبل به رهبرى سعد الحريرى (فرزند رفيق حريرى) و حزب ترقيخواه سوسياليست بيشتر كرسى هاى پارلمان را از آن خود كردند.
۲ ژوئن- انفجار خودروى سمير قصير روزنامه نگار لبنانى در شرق بيروت به كشته شدن وى منجر شد.
۲۱ ژوئن- در پى انفجار خودروى بمب گذارى شده جورج حاوى رهبر پيشين حزب كمونيست لبنان، وى در نزديكى منزلش (المصيطبه بيروت) به قتل رسيد.
۳۰ ژوئن- فواد السنيوره وزير پيشين برنامه و بودجه در دولت حريرى با ۲۳ وزير كابينه جديد دولت را تشكيل داد.
۱۲ جولاى- در پى انفجار خودروى بمب گذارى شده در بيروت، الياس المر و دو تن ديگر مجروح شدند.
۲۲ جولاى- انفجار بمب خيابان «مونو» واقع در محله اشرفيه بيروت به مجروح شدن دست كم ۳ تن انجاميد.
۲۲ آگوست- انفجار بمب در پاركينگى نزديك هتل «برومناد» در منطقه الزلقا (شمال بيروت) باعث مجروح شدن ۳ تن شد.
۱۶ سپتامبر- انفجار بمب در نزديكى بانكى در محله اشرفيه به كشته شدن يك نفر و مجروح شدن ده تن ديگر منجر شد.
۱۹ سپتامبر- انفجار در دفتر تبليغات كويت در بيروت به كشته شدن يك نفر و مجروح شدن ۲ تن ديگر انجاميد.
۲۵ سپتامبر- انفجار خودروى بمب گذارى شده «مى شدياق» گوينده مشهور تلويزيون به جراحت شديد وى انجاميد.
• مقدمه
- گزارش كنونى، اقدامى در جهت عملى كردن قطعنامه ۱۵۹۵ شوراى امنيت است كه در ۷ آوريل ۲۰۰۵ به تصويب رسيد. در اين قطعنامه شوراى امنيت، حمله تروريستى ۱۴ فوريه ۲۰۰۵ بيروت را كه به كشته شدن رفيق حريرى نخست وزير پيشين لبنان و ۲۲ تن ديگر شد، محكوم و بر لزوم احترام به استقلال، حاكميت و حفظ وحدت و نيز تماميت ارضى لبنان تاكيد كرد. شوراى امنيت همچنين مقرركرد كه كميته بين المللى و مستقل حقيقت ياب براى شناسايى عاملان، حاميان و برنامه ريزان اين اقدام تروريستى به يارى نيروهاى لبنانى بشتابد.
- پيش تر كميته حقيقت يابى در اين باره تحقيقاتى انجام داده بود كه اين تحقيقات سه هفته به طول انجاميد. شوراى امنيت قبل از تصويب قطعنامه ۱۵۹۵گزارش اين كميته حقيقت ياب را كه در ۲۴ مارس ۲۰۰۵به شوراى امنيت ارسال شده بود، بررسى كرد. كميته حقيقت ياب در اين گزارش پيشنهاد كرده بود كه ضرورت دارد مادامى كه صلاحيت و صداقت نهادهاى حقيقت ياب لبنانى محل ترديد است كميته بين المللى و مستقل حقيقت ياب براى اين پرونده تشكيل شود. براى اين منظور گروهى با قدرت اجرايى بالا و بهره مند از كارشناس هايى در زمينه هاى مختلفى كه در اين گونه موارد نياز است، تشكيل شود. لازم به ذكر است با وجود زمان كم و شمار اندك اعضاى كميته حقيقت ياب پيشين، يافته ها، بررسى ها و نتيجه گيرى هاى آنان براى كميته بين المللى و مستقل تحقيق، معتبر و ارزشمند است.
- در نامه مورخ ۲۹ مارس ۲۰۰۵ (س/۱۰۰۵/۲۰۸) دولت لبنان، ضمن موافقت با تصميم شوراى امنيت در تشكيل كميته بين المللى و مستقل تحقيق، براى همكارى دولت و نظام قضايى لبنان با اين كميته اعلام آمادگى كرد.
- بعد از تصويب قطعنامه ۱۵۹۵ در مورد ايجاد كميته بين المللى و مستقل تحقيق، در مورد چگونگى انتخاب اعضا و حمايت لجستيك از آن مطالعه و مشاوره كارشناسى فراوانى صورت گرفت و در ۲۶ مه ۲۰۰۵ اولين گروه كوچك اين كميته به رياست «دتلو مهليس» روانه بيروت شد تا ضمن آشنايى با محيط ماموريت و استقرار در مقر موقت خود زمينه اجرايى برنامه هايى آتى را فراهم كنند.
- در تاريخ ۱۳ژوئن ۲۰۰۵ و پس از مذاكرات طولانى با مقامات قضايى لبنان، يادداشت تفاهمى ميان حكومت لبنان و كميته امضا شد. در اين يادداشت تفاهم ابعاد مختلف همكارى ميان دو طرف به تفصيل بيان شد. اين تفاهمنامه از نظر كميته بسيار قابل اهميت است زيرا در اين يادداشت تفاهم، دولت لبنان تضمين كرد كميته در انجام تحقيقات آزاد باشد و قول داد كه تمامى امكانات لازم براى انجام هرچه بهتر تحقيقات را در اختيار كميته بگذارد. امضاى اين يادداشت تفاهم بسيار لازم بود زيرا كميته براى انجام ماموريتش بايد تمامى ادله، اسناد و مدارك را جمع آورى و بدون هيچ محدوديتى با هركسى كه لازم مى ديد مصاحبه و يا از هر مكانى كه مى خواست بازديد مى كرد. چنين امرى نيازمند حمايت قانونى دستگاه قضايى لبنان بود و مقامات اين كشور بايد با در اختيار گذاشتن تمامى امكانات، مدارك، اسناد و ادله مادى كه در اختيار داشتند و نيز با معرفى افراد آگاه و شهود، كميته را يارى مى دادند.
- در تاريخ ۱۶ ژوئن ۲۰۰۵ دبيركل سازمان ملل، آغاز به كار كميته را اعلام كرد و در ۱۷ ژوئن ۲۰۰۵ رئيس كميته طى كنفرانسى مطبوعاتى، همكارى مقامات و ملت لبنان با كميته از طريق دادن اطلاعات با ارزش را خواستار و وظايف خطير دولت لبنان در اين خصوص را يادآور شد.
- كمى بعد از امضاى يادداشت تفاهم، دولت لبنان گزارش ۸۰۰۰ صفحه اى از مجموعه اطلاعات و ادله اى كه از تاريخ ۱۴ فوريه ۲۰۰۵جمع آورى شده بود را در اختيار كميته گذاشت و سپس كميته، تحقيقات جنايى و قضايى خود را با همكارى تنگاتنگ مقامات قضايى لبنان (مدعى العموم جمهورى لبنان) و پليس (نيروهاى امنيت داخلى) آغاز كرد، ضمن اينكه در اين مرحله سعى شد تا از فعاليت هاى موازى، دوباره كارى و اقدامات متعارض و مداخله آميز ميان كميته و نيروهاى لبنانى جلوگيرى شود.
- كميته رابطه نزديكى با مقامات امنيتى و قضايى لبنان برقرار كرد و جلسات متعددى را- به ويژه با مقامات قضايى- برگزار كرد. بسيارى از شهودى كه كميته با آنان مصاحبه كرده است بنا بر احضاريه نيروهاى امنيتى و قضايى حاضر شدند و عمليات ۳۰ آگوست گواه روشنى بر اين همكارى ها است. در اين عمليات نيروهاى امنيتى لبنان و كارشناسان كميته تحقيق طى اقدامى هماهنگ منازل مسئولان عالى رتبه امنيتى پيشين را قبل از انتقال آنان به مقر اصلى كميته و انجام بازجويى، تفتيش كردند.
- نيروهاى لبنانى در آماده كردن مقر اصلى عمليات كميته تحقيق و تامين امنيت اعضا و نيز محيط كارى آنان، نهايت همكارى را داشته اند.
- تحقيقات در دو فاز مشخص، يكى توسط تيم لبنانى و ديگرى توسط تيم سازمان ملل انجام گرفت و در جريان تحقيقات هماهنگ و مكمل كميته و نيروهاى لبنانى مشخص شد كه لبنانى ها توانايى پذيرش مسئوليت و انجام چنين تحقيقاتى را دارند.
- با توجه به بى اعتمادى عميق ملت لبنان به دستگاه هاى امنيتى و قضايى كشور، كميته تحقيق منبع خواسته ها و اميد مردم لبنان در تغيير شرايط نامطلوب شده بود و مانند حلقه رابطى ميان ملت لبنان و دستگاه حكومت عمل مى كرد. دو كنفرانس مطبوعاتى به ويژه اولى در كنار بازجويى از اولين متهم و توقيف مسئولان برجسته امنيتى پيشين از جمله آثار مثبت همكارى با نيروهاى لبنانى و جلب اعتماد مردم بود و نشان مى داد كه از نظر كميته هيچ كس بالاتر از قانون نيست. با افزايش شهود به تدريج كار كميته بالا مى گرفت اما بسيارى از مردم خواستار عدم افشاى نام خود بودند.
- نكات مهم و قابل توجه ديگرى نيز هستند:
يكم: شاهدان از اينكه به خاطر همكارى با كميته مورد آزار و اذيت قرار بگيرند به شدت مى ترسيدند به همين دليل كميته گفت وگو ها را به شكل كاملاً مخفيانه انجام مى داد. نظر به تعهدى كه كميته به حفظ سلامت اين افراد دارد در اين گزارش نام برخى از افراد كه با آنان گفت وگو شده نيامده است.
دوم: همچنانكه در تحقيقات مرسوم است، افراد در برخى گفت وگوها اطلاعاتى فراتر از آنچه كميته دنبال مى كرد در اختيار مى گذاشتند. كميته اين اطلاعات را كه برخى در مورد مسائل جنايى خارج از چارچوب مدنظر كميته بود را در اختيار مقامات لبنانى گذاشت.
سوم: برخى افراد بودند كه با ادعاى داشتن اطلاعات ارزشمند سعى داشتند كميته را به سمت وسوى مدنظر خود بكشانند. كميته در برخورد با اين افراد ضمن تمركز بر موضوع مورد تحقيق و اجتناب از نكات انحرافى، سعى كرد از افراد يا رژيم هايى كه مى خواستند كميته به نتايجى همسو با خواسته هاى آنان برسد، پيروى نكند.
- در ميان لبنانى ها شايعه شده بود كه پس از تمام شدن كار كميته و خروج آنها از كشور، لبنان تنها مى ماند و آن وقت نيروهاى امنيتى و اطلاعاتى سوريه و طرفداران آنها _ كه نفوذ فراوانى در اين كشور دارند- براى انتقام از مردم بر مى گردند. از نظر مردم لبنان انفجارها و مجازات هاى بدون محاكمه اى كه در اين كشور رخ مى داد گوشه اى از اقداماتى بود كه نيروهاى وابسته به سوريه براى آنان تدارك ديده بودند. اين گونه شايعات و تحليل هايى از اين دست هر روز گسترش بيشترى مى يافت و شاهدان احتمالى را از همكارى با كميته بازمى داشت.
- امكان انجام كار تبليغاتى و رسانه اى براى كميته به ويژه در لبنان وجود نداشت. اين در حالى بود كه متاسفانه رسانه هاى لبنان علاقه فراوانى به نشر شايعات و ارائه اطلاعات بى پايه داشتنند و همين امر به افزايش نگرانى هاى مردم دامن مى زد. كميته براى مقابله با اين روند هر از چندگاه با تشكيل كنفرانس هاى مطبوعاتى سعى در كاهش نگرانى ها و ايجاد اعتماد و اطمينان در ميان مردم داشت.
- براى ايجاد شفافيت و گسترش همكارى ها، يكى از موارد توافق با دستگاه قضايى لبنان آن بود كه مقامات بلندپايه را در جريان تحولاتى كه در روند تحقيق روى مى داد، قرار دهيم البته به شرطى كه خدشه اى به استقلال و فعاليت كميته وارد نيايد، اما متاسفانه برخى از مقامات لبنانى در مصاحبه با مطبوعات اطلاعات طبقه بندى شده را بدون هماهنگى با كميته فاش مى كردند و بدين ترتيب باعث گسترش جو ناامنى و ترديد مى شدند.
- كميته در جريان تحقيق نيازمند مواجهه با چالش هاى لجستيك بود كه در اين گونه موارد نهادهاى هماهنگ در سازمان ملل و اينترپول از كميته حمايت مى كردند.
-جامعه جهانى به نوبه خود همواره كارشناسان مورد نياز كميته را در اختيار كميته مى گذاشت و به پيشرفت روند تحقيق كمك فراوانى مى كرد اما متاسفانه با وجود تصويب قطعنامه۱۵۹۵ كه خواستار همكارى تمامى دولت ها در ارائه مدارك مرتبط با قتل حريرى شده بود، هيچ دولتى اطلاعات مورد نياز را در اختيار كميته نگذاشت.
روند تحقيق كمك فراوانى مى كرد اما متاسفانه با وجود تصويب قطعنامه۱۵۹۵ كه خواستار همكارى تمامى دولت ها در ارائه مدارك مرتبط با قتل حريرى شده بود، هيچ دولتى اطلاعات مورد نياز را در اختيار كميته نگذاشت.
• همكارى سوريه با كميته شكلى بود نه محتوايى
با وجود امكانات انسانى فنى و مالى كه در اختيار كميته گذاشته شده بود و با وجود نتايج و پيشرفت هايى كه كميته در زمان تعيين شده به دست آورده است، يادآورى اين نكته ضرورى است كه تحقيق در مورد اقدامى تروريستى و با اين ابعاد، داراى ابعاد بين المللى است و اگر نگوييم يك سال، دست كم به فرصتى چندين ماهه نياز دارد چراكه برگزارى هرگونه محاكمه احتمالى، نيازمند شرايط ويژه اى است و اين بسيار اهميت دارد كه محاكمه در داخل يا خارج لبنان صورت گيرد. اقدام كميته فقط بخشى از كارى است كه بايد انجام مى شد و حتى در هنگام نوشتن اين گزارش - و اكنون نيز كه گزارش ارائه مى شود- همچنان مصاحبه ها و تحقيقات و بررسى ادله شهود ادامه دارد.
- كميته بر اساس دلايل و مداركى كه به دست آورده است از حقايق در اين گزارش سخن مى گويد و تا زمانى كه پايان قطعى تحقيقات اعلام نشود و تمام مدارك در اختيار كميته قرار نگيرد، كسى داستان واقعى را نخواهد فهميد و روشن نخواهد شد كه چه كسانى و چگونه رفيق حريرى و ۲۲ تن ديگر را كشتند. بنابراين حدس ها و فرضيه ها در مورد بى گناهى افراد همچنان برقرار است.
در نگارش اين گزارش سعى شد كه مطالب به گونه اى نباشد كه روند محاكمه يا تحقيقات جنايى دچار مشكل شود. كميته در شرايط كنونى بدون همكارى حكومت لبنان قادر به كشف تمام عوامل و حقايق اين ترور نيست و در حدى كه امكان فعاليت داشته عمل كرده است. كميته سعى كرده است با ارائه تحليل ها و شرح دقيق دلايل و شواهد توضيح دهد كه چه روى داده است و چه كسى مسئول است.
• سوابق
- سوريه هميشه نقش مهمى در لبنان داشته است و در عهد عثمانى منطقه اى كه امروزه لبنان ناميده مى شود جزيى از اراضى ادارى تحت فرمان دمشق بوده است. وقتى پس از جنگ جهانى اول دولت هاى جديدى تاسيس شدند بسيارى از قوم گرايان عرب، لبنان را بخشى از سوريه مى دانستند حال آن كه ميان دو كشور رابطه ديپلماتيكى برقرار نبود.
- در بحبوحه جنگ داخلى لبنان و بنا به دعوت سليمان فرنجيه (۱۹۷۶) رئيس جمهور فقيد لبنان، نيروهاى سوريه وارد لبنان شدند. در پيمان طائف كه ميان گروه هاى لبنانى بسته و در آن بر سر پايان دادن به درگيرى ها توافق شده بود، لبنان از سوريه به خاطر كمك به اين كشور و اعزام نيرو به لبنان تشكر كرد. در بندهاى مربوط به توافق دو كشور، به محدود كردن حضور نيروهاى سوريه در لبنان اشاره شده است. دو كشور در پيمانى كه بعدها و در مه ۱۹۹۱ منعقد كردند نيز به ضرورت اجراى بندهاى پيمان طائف اشاره كرده اند. سرانجام نيروهاى سوريه در سال ۲۰۰۵ بنابر قطعنامه ۱۵۵۹ شوراى امنيت (۲۰۰۴) لبنان را ترك كردند.
• رابطه ميان حريرى و سوريه
-تحقيقات كميته نشان مى دهد همچنان كه بسيارى در لبنان برآن تاكيد دارند، افسران عالى رتبه اطلاعات سوريه نقش و نفوذ فراوانى و استراتژيكى بر حكومت لبنان دارند و درگيرى آشكار و روبه افزايشى ميان حريرى و مسئولان بلندپايه سوريه وجود داشته است كه بر اساس مدارك و شواهد، شخص بشار اسد رئيس جمهور سوريه جزء محورى اين درگيرى و اختلاف بوده است. اوج اين اختلاف در ۲۲ آگوست ۲۰۰۴ و در خلال ديدار حريرى - كه در آن هنگام هنوز نخست وزير لبنان بود- و رئيس جمهور اسد در دمشق، بروز پيدا كرد. در اين ديدار ،۱۰ ۱۵دقيقه اى اسد به اين نكته پى مى برد كه حريرى مخالف تمديد دوره رياست جمهورى اميل لحود است.
- شاهدان لبنانى و سورى با ارائه صورت جلسه ديدار حريرى با وليد المعلم معاون وزير خارجه سوريه مدركى مغاير با آنچه پيشتر گفته شده بود را در اختيار كميته گذاشتند و بسيارى از شاهدان از جمله وزرايى چون مروان حماده، غازى العريضى، وليدجنبلاط و سعد الحريرى (پسر رفيق حريرى) مى گويندكه رئيس جمهور اسد از مخالفت حريرى با تمديد دوره اميل لحود اطلاع داشت و حريرى را تهديد كرده بود كه در صورت مانع تراشى، لبنان را بر سر او و جنبلاط خراب خواهد كرد. مسئولان سورى اما كاملاً مغاير اين را مى گويند. فاروق الشرع وزير امور خارجه سوريه و ژنرال رستم غزالى مسئول اطلاعات سوريه در لبنان اين ديدار را كاملاً مثبت معرفى مى كنند. غزالى به كميته گفته است: «حريرى به من گفت كه اسد مرا دوست خود خواند. اين ديدار دوستانه و محترمانه بود و رئيس جمهور اسد با من در مورد تمديد دوره رياست جمهورى اميل لحود مشورت كرد.»
- در ذيل گزيده اى از مصاحبه هايى كه كميته در مورد جلسه ۲۶ آگوست ۲۰۰۴ با شاهدان انجام داده است و نيز بخشى از نامه فاروق الشرع به كميته و بخشى از نوار مكالمات حريرى و المعلم مى آيد:
نامه وزير خارجه سوريه به كميته (۱۷ آگوست۲۰۰۵):
«در تاريخ ۲۶ آگوست ۲۰۰۴ رئيس جمهور بشار اسد و رفيق حريرى نخست وزير فقيد لبنان در چارچوب مشورت سياسى و مداومى كه ميان رهبران دو كشور صورت مى گرفت، در دمشق ديدار كردند. در اين ديدار در مورد تحولات محلى و منطقه اى و نيز احتمال تمديد دوره رياست جمهورى اميل لحود با توجه به شرايط آشفته منطقه اى و با استناد به ضرورت حفظ ثبات و آرامش در لبنان صحبت به ميان آمد. حريرى در اين ديدار از رئيس جمهور بشار اسد درخواست كرد كه در صورت به وجود آمدن اتفاق نظر بر سر تمديد دوره اميل لحود، سوريه از وى بخواهد كه در دوره جديد همكارى بيشترى با گروه هاى سياسى لبنان داشته باشد. رئيس جمهور بشار اسد نيز از آقاى حريرى خواست كه با همفكرانش و آنانى كه مصلحت مى داند در اين خصوص مشورت كرده و موضع مناسبى را اتخاذ كند.»
نامه مكتوب رستم غزالى به كميته تحقيق (۱۷ آگوست ۲۰۰۵):
من در ۲۶ اگوست ۲۰۰۴ دوبار با حريرى ديدار كردم. يك بار صبح كه او براى ديدار با رئيس جمهور اسد راهى دمشق بود و بار ديگر به هنگام بازگشت وى از دمشق. ديدار اخير در دفتر من در عنجر صورت گرفت. صحبت از ديدار حريرى با رئيس جمهور اسد بود. حريرى در حالى كه بسيار خرسند به نظر مى رسيد اين ديدار را بسيار خلاصه اما دوستانه دانست. او گفت: «رئيس جمهور اسد به من گفت: ابو بهاء !ما در سوريه همواره چون يك دوست در كنار شما خواهيم بود و اكنون من با تو به عنوان يك دوست و نخست وزير لبنان صحبت مى كنم. با توجه به شرايط سختى كه منطقه و لبنان در آن قرار دارند فكر مى كنم به مصلحت لبنان باشد كه دوره رياست جمهورى اميل لحود تمديد شود و از تو مى خواهم كه به عنوان يك دوست ما را از موضع خودت در اين باره مطلع كنى. ما براى جواب شما عجله اى نداريم و مى توانيد با خيال راحت در اين مورد فكر كنيد.»
شهادت مكتوب مروان حماده (ژوئن۲۰۰۵):
در ۲۴ يا ۲۵ آگوست از آقايان حريرى، جنبلاط و نبيه برى دعوت شد كه با حضور در دمشق، خبر تمديد دوره اميل لحود را اعلام كنند. جنبلاط به غزالى گفته بود كه مى خواهد در اين باره با اسد صحبت كند اما غزالى اصرار داشت كه قبل از تعيين مهلت، بايد پاسخ مثبت بدهيد. غزالى همچنين به جنبلاط توصيه كرده بود كه برخورد مثبتى با موضوع داشته باشد زيرا اين موضوع براى اسد اهميتى استراتژيك دارد، اما جنبلاط پاسخ منفى داده بود. يك ساعت بعد جنبلاط با من (حماده) تماس گرفت و گفت كه سازمان اطلاعات سوريه ديدار ميان او و اسد را لغو كرده است. عصر آن روز، من و جنبلاط به ديدار حريرى رفتيم. او گفت غزالى اصرار دارد كه پاسخ مثبت بدهيم وگرنه اجازه نمى دهد با اسد ديدار كنيم. غزالى از حريرى خواسته بود به دمشق برود و تا ابلاغ دستور بعدى در خانه اش بماند. روز بعد حريرى مرا براى يك ديدار كوچك دعوت كرد. روزى كه حريرى با اسد ديدار داشت من در منزل جنبلاط با آقايان «باسم السبع» و «غازى العريضى» بودم. ساعت يك بعدازظهر بود كه خودروى حريرى آمد و ما فهميديم كه ديدار وى با اسد در دمشق بسيار كوتاه بوده است. حريرى خسته و كلافه بود و حسابى عرق كرده بود. با آمدن او چهار نفر شديم. حريرى گفت كه دوره لحود تمديد خواهد شد وگرنه تاوان سنگينى بايد بپردازيم (...) او به نقل از اسد گفت: «لبنان را سر تو و جنبلاط خراب خواهم كرد.»
شهادت مكتوب وليد جنبلاط(۲۸ ژوئن۲۰۰۵):
حريرى از اسد نقل قول كرد كه گفته بود: «لحود، خود من هستم و من مى خواهم كه دوره او تمديد شود حالا اگر شيراك بخواهد مرا از لبنان خارج كند، لبنان را ويران مى كنم.» حريرى اين سخنان را با ناراحتى بسيار نقل قول مى كرد.
شهادت سعد الحريرى (۹ جولاى ۲۰۰۵):
با پدرم در مورد تمديد دوره اميل لحود صحبت مى كردم كه به من گفت: «بشار اسد مرا تهديد كرده است. او خواستار تمديد دوره لحود است. او به من گفت اگر فكر مى كنى كه تو يا شيراك مى توانيد بر لبنان حكومت كنيد اشتباه كرده ايد چون چنين اتفاقى هرگز نمى افتد. اگر با تمديد دوره لحود مخالفت كنى لبنان را بر سر تو و جنبلاط خراب مى كنم. بنابراين يا به حرف من گوش كن و يا با تو و خانواده ات كارى را كه بخواهم مى كنم.»
مكالمه ضبط شده رفيق حريرى با وليد المعلم (اول فوريه ۲۰۰۵):
«رئيس جمهور اسد ۲۰،۱۰ دقيقه اى با من در مورد تمديد دوره رياست جمهورى اميل لحود صحبت كرد. او به من گفت كه تو هميشه ادعا كرده اى كه دوست سوريه هستى. الان فرصت خوبى است كه اين مسئله را ثابت يا نفى كنى. اسد نظر مرا نپرسيد و گفت كه اين تصميمى است كه گرفته شده است. او با من به عنوان نخست وزير يا رفيق حريرى يا هر كس ديگرى برخورد نكرد و گفت: اين تصميمى است كه گرفته ام. حرف هاى اسد مرا ترساند. بدترين لحظه عمرم بود. اسد اصلاً نظر مرا نپرسيد و فقط مى گفت: من تصميم گرفته ام كه اينگونه بشود.رفتار او دوستانه نبود و به من مى گفت: يا با مايى يا عليه ما! به خدا قسم وقتى از جلسه بيرون آمدم محافظ شخصى ام نگاهى به من انداخت و گفت چرا رنگ تان پريده است!»
- حريرى در اين نوار نزد آقاى المعلم از اينكه فاروق الشرع و دستگاه اطلاعاتى سوريه، اطلاعات دقيقى از وى را در اختيار بشار اسد نمى گذارند، گلايه مى كند و مى گويد: «تحمل زندگى كردن در سيستم امنيتى متخصص دخالت در كار حريرى را ندارم. نيروهاى امنيتى اطلاعات غلطى را از من در اختيار رئيس جمهور اسد مى گذارند... با اين حال لبنان هيچگاه زيربار حرف زور سوريه نمى رود.»
- در اين ديدار المعلم به حريرى مى گويد:«ما و دستگاه امنيتى ترا تحت فشار گذاشته ايم... موضوع را سرسرى نگير.»
نتيجه گيرى:
-«مكالمات اين ديدار ضبط شده در تناقض آشكار با سخنان ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۵ آقاى المعلم است كه ادعا مى كرد ديدار اسد و حريرى دوستانه بوده است و اسد، حريرى را به جواب دادن مستقيم و سريع مجبور نكرده است.»
- اطلاعاتى كه پيش از اين ارائه شد و نيز ادله اى كه كميته در مورد ترور آقاى رفيق حريرى جمع آورى كرده است نشان مى دهد كه دست داشتن مسئولان سورى در ترور آقاى حريرى محتمل است و زمانى كه كميته خواستار همكارى سوريه براى روشن شدن موضوع شد، سوريه صرفاً شكلى و نه محتوايى با كميته همكارى كرد.
- تماس اصلى كميته با مقامات سوريه در ۱۱ جولاى ۲۰۰۵ صورت گرفت. در اين تاريخ آقاى مهليس طى نامه اى از فاروق الشرع وزير خارجه سوريه خواست تا زمينه ملاقات با نمايندگانى از سوريه را فراهم كند. الشرع در پاسخ آقاى مهليس با به كاربردن عباراتى كلى، حمايت سوريه را از روند تحقيق اعلام كرد. در ۱۹ جولاى كميته خواستار ديدار با چند تن از شاهدان از جمله بشار اسد رئيس جمهورى عربى سوريه شد و در تاريخ ۲۶ آگوست بنابر درخواست دولت سوريه ميان رئيس كميته و نمايندگانى از وزارت خارجه سوريه ديدارى در ژنو صورت گرفت. در اين ديدار نامه سه تن از شهود مورد نظر كميته به آقاى مهليس داده و اعلام شد كه رئيس جمهور اسد حاضر به انجام گفت وگو با كميته نيست.
- در تاريخ ۱۳آگوست، كميته بارديگر از وزير خارجه سوريه خواست كه مقدمات مصاحبه با چند شاهد _ ديگر را- كه ظن آن مى رفت در سوريه باشند، فراهم كند. در ۷ سپتامبر فاروق الشرع كميته را دچار اشتباه دانست زيرا به زعم وى، دلايل كميته مبتنى بر شهادت هايى دروغين است. با اين وجود موافقت كرد كه به جز بشار اسد امكان مصاحبه با ساير افراد مندرج در فهرست درخواستى كميته را فراهم مى كند.
- سرانجام در ۲۰و۲۳ سپتامبر و با حضور نماينده وزارت خارجه سوريه مصاحبه با شاهدين انجام شد اما اين مصاحبه ها سرشار از تناقض گويى بود و كميته به اين نتيجه رسيد كه سوريه در تلاش است تا با عدم همكارى روند تحقيق را دچار مشكل كند. از نظر كميته اگر قرار باشد كه اين تحقيقات ادامه يابد، همكارى سوريه با كميته و اجازه مقامات اين كشور براى انجام مصاحبه با شهود در خارج از سوريه ضرورى است اما تاكنون سوريه هيچ كمكى در اين خصوص نكرده است.
• تحقيق كميته
• نظر عمومى
- در تاريخ ۱۶ ژوئن ،۲۰۰۵ دبير كل سازمان ملل آغاز به كار كميته بين المللى و مستقل سازمان ملل را اعلام كرد. از ۱۶ ژوئن تا ۶ اكتبر۲۰۰۵ گفته هاى ۲۴۴شاهد و تحقيقات۲۹۳ محقق و گفته هاى ۲۲ تن از افرادى كه كميته به آنها مشكوك بود جمع آورى گرديد و نتيجه ۴۵۳ بار بررسى محل وقوع جرم توسط۳۰ محقق كميته از ۱۷ كشور جهان در ۱۶۷۱۱ صفحه به رشته تحرير درآمد. اكنون خلاصه اى از روند تحقيق ميدانى كه به شرح ذيل است ارائه مى گردد:
*بازسازى و بررسى مسير حركت و نقاطى كه آقاى حريرى پيش از انفجار از آنجا عبور يا در آنجا توقف كرده است.
*بررسى يافته ها و مداركى كه مقامات لبنانى از محل انفجار و اطراف آن تهيه كرده اند.
*بررسى ادله گمراه كننده.
*بررسى و رفت و آمدهاى قبل از حادثه در محل انفجار.
*بررسى نوار ويدئويى ابو عدس.
*كاميون ميتسوبيشى
*بررسى مكالمات تلفنى.
*بررسى و جمع آورى موارد مرتبط رسانه اى و بازبينى نوارهاى صوتى و تصويرى كه در محل انفجار وجود داشته اند.
*بررسى بده بستان هاى مالى
- در ماه اول هزاران صفحه گزارش نيروهاى لبنانى، تصاوير و مصاحبه ها جمع آورى شد و قبل از آغاز كار براى سهولت انجام تحقيق توافق همكارى با مقامات لبنانى امضا شد.
- در ماه دوم اولويت هاى تحقيق مشخص شد و بسيارى از مقامات و مسئولان لبنانى مورد بازجويى قرار گرفتند تا ميزان دخالت آنان مشخص شود. در اين مرحله كميته به امكانات پيشرفته رايانه اى مجهز شد.
- در ماه سوم عمده تمركز كارشناسان نخبه كميته شامل افرادى از ژاپن، آلمان و بريتانيا در قالب تيمى مشترك مصروف بررسى محل وقوع جرم شد. هدف از اين اقدام شناسايى ماده منفجره به كار رفته، خودروى ميتسوبيشى و چگونگى انفجار بود.
• برنامه ترور
با وجود تدابير و تلاش هايى كه كميته بين المللى و مستقل تحقيق به كار گرفت هيچ دليل يا برنامه قاطعى به دست نيامد كه انگيزه كشتن آقاى حريرى را مشخص كند. بنابر اين بهترين راه درك موضوع ايجاد ارتباط ميان حوادث نيمه دوم سال۲۰۰۴ بود كه به استعفاى حريرى از نخست وزيرى و برگزارى انتخابات عمومى در لبنان منجر شد. از جمله مسايل قابل توجه در اين زمينه تبليغات انتخاباتى گسترده ائتلاف المستقبل و واكنش دولت لبنان به قضيه پوسترهاى تبليغاتى بود كه بنابه دستور دولت بلافاصله جمع آورى شد زيرا خواسته حريرى در مورد انتخابات به شكل شعار خطاب به مردم لبنان چاپ شده بود: اكنون و نه وقت ديگر! بسيارى از شاهدان مى گويند كه ما به خاطر بى اعتمادى به دستگاه امنيتى، در روزهاى نخست از مراجعه به آنها خوددارى كرديم زيرا ترور حريرى بدون اطلاع مقامات لبنانى و موافقت سوريه امكان پذير نبود.
- سازمان امنيت لبنان و سوريه نفوذ چشمگيرى در زندگى روزمره لبنانى ها دارند و بهترين گواه بر اين مدعى گفت وگوى تلفنى ضبط شده ژنرال رستم غزاله و يك مقام بلندپايه امنيتى لبنان است كه در تاريخ ۱۹جولاى۲۰۰۴ ساعت ۴۵/۹ دقيقه صورت گرفته است:
- غزاله: بدان كه زمان آن نزديك است با اين حال فكر كردم كه بهتر است گوش به زنگ باشيم. رياست جمهورى صبح به من خبر دادند كه دونفر آنجا (لبنان) را اداره مى كنند او(اسد)و نخست وزير(حريرى) و اوضاع نبايد اينگونه بماند. نخست وزير دائماً او را عصبانى مى كند و او به وضوح گفت كه تحمل ادامه اين وضعيت را ندارد.
مقام لبنانى: يعنى در اين فرصت تشكيل دولت جديد امكانپذير است؟
غزاله: بله، چرا نباشد.
(...)
غزاله: بگذار چيزى به تو بگويم. اجازه بده تشكلات كارگرى به خيابان ها بريزند.
مسئول لبنانى: بله بايد كارى كه به مصلحت لبنان و سوريه است اتفاق بيفتد.
غزاله: حالا مى خواهم كمى هم از حريرى بگويم. بايد همه به او اعتراض كنيم تا عرصه بر او تنگ شود.
مسئول لبنانى: گور به گور شود. چه كارش كنيم؟
غزاله: چه كارش كنيد؟ وقتى رئيس جمهور تحملش نمى كند، من تحملش كنم؟
مسئول لبنانى: فهميدم، در جهنم گندش بزند!
غزاله: بايد مضحكه عام و خاص شود تا معلوم شود چه كسى كشور را زير ديون خارجى برد. مردم بايد به خيابان قريطم و سوليدير بريزند و تظاهرات بايد آنقدر ادامه پيدا كند كه مثل سگ پاچه نخست وزيرى را ول كند.
مسئول لبنانى: كار ديگرى نمى شود كرد. نامه اى برايش مى فرستم و مى نويسم: خدا لعنتت كند، استعفا بده!
غزاله: نه اينكار را نكن. خودش مجبور به استعفا خواهد شد. مردم را به خيابان بريز.. فهميدى؟... اگر نامه بدهى آن را مدرك مى كند و تحويل رئيس جمهور آمريكا و فرانسه مى دهد. مسئول لبنان يك چشم! كارى را كه گفتيد انجام مى دهم.
- يك شاهد سوريه اى كه در لبنان زندگى و به عنوان مزدور سوريه در لبنان كار مى كند به كميته گفته است كه دو هفته پس از تصويب قطعنامه۱۵۵۹ طرح ترور حريرى توسط مقامات سورى و لبنانى ريخته شد و مقامات بلندپايه لبنانى براى هماهنگى بارها به دمشق رفتند و در هتل ميرديان دمشق، كاخ رياست جمهورى و دفتر يك مقام امنيتى عاليرتبه سوريه در مورد ابعاد اجرايى طرح صحبت كردند. شاهد ديگرى مى گويد كه چندى پيش از ترور حريرى از مقامات عاليرتبه سورى شنيده بود كه به زودى زلزله اى رخ خواهد داد كه تاريخ لبنان را دگرگون مى كند.
- شاهدى كه در ارتش سوريه در لبنان بوده گفته است كه۱۲،۱۱ و۱۳ فوريه در يكى از پادگان ها واقع در حمانا خودروى ميتسوبيشى سفيد رنگى را مشاهده كرده است. به گفته وى خودروى مزبور صبح روز۱۴ فوريه (روز ترور حريرى) پادگان را ترك كرد. به گفته شاهد مزبور، ميتسوبيشى سفيد رنگ در تاريخ ژانويه ۲۰۰۵راس ساعت ۲۰:۱۳ از گذرگاه نظامى بقاع و با هدايت يك افسر واحد ده ارتش وارد لبنان شد. اين شاهد مى افزايد: شخصى كه خود را ابوعدس از جماعت نصرت و جهاد در سرزمين شام و عامل ترور رفيق حريرى معرفى كرد و تصوير وى در شبكه الجزيره پخش شد پس از ضبط نوار كشته و نوار در صبح روز۱۴ فوريه۲۰۰۵به بيروت ارسال شد و به دست جميل السيد رسيد. مدتى بعد نوار مزبور توسط نيروهاى امنيتى در نقطه اى از خيابان الحمرا جاسازى شد و طى تماس تلفنى با دفتر الجزيره در بيروت، غسان جدو از مكان جاسازى نوار ويدئويى مطلع شد.
- سرلشگر جميل السيد فرمانده امنيت داخلى در تمام مدت با مصطفى حمدان و ريمون عازار مسئول اطلاعات ارتش و به ويژه رستم غزاله و احمد جبرييل در لبنان در تماس بوده و زمينه ترور حريرى را آماده مى كرده است. سرلشگر حمدان و عازار تجهيزات لجستيك عمليات به ويژه وسايل ارتباطى، شنود، تسليحات و مدارك جعلى را فراهم مى كرده اند. سرلشگر على الحاج مديركل نيروهاى امنيت داخلى و ناصر قنديل از اين اطلاع داشتند.
- ۱۵ دقيقه قبال از انفجار يك مقام بلندپايه امنيتى سوريه با شاهدى كه در نقطه اى نزديك به منطقه سن جورج بوده است تماس مى گيرد و به او دستور مى دهد كه هر چه زودتر آن مكان را ترك كند.
- شاهدى مى گويد كه به گوش خود از مصطفى حمدان در اكتبر۲۰۰۴ شنيده است كه :«به زودى حريرى را به يك مسافرت طولانى مى فرستيم... باى باى حريرى».
- شاهد ديگرى كه بدان مشكوك بوديم زهير ابن محمدسعيد الصديق نام داشت كه اطلاعات ارزشمندى از وى به دست آمد.
- صديق مى گويد كه اولين بار ناصر قنديل طرح ترور حريرى را ارائه داد زيرا مقامات سورى حريرى و حماده را مسئول تصويب قطعنامه۱۵۵۹ مى دانستند. جلسات برنامه ريزى ترور در آپارتمان الصديق در حومه بيروت برگزار مى شود. خود صديق اطلاعات ارزشمندى در مورد خودروى ميتسوبيشى مى دهد و مى گويد كه راننده آن عراقى بوده است و به او گفته بوديم كه هدف اياد علاوى است زيرا فهميده بوديم كه علاوى در آن تاريخ در بيروت است.
- الصديق مى گويد كه براى به اشتباه انداختن بازرسان از تى.ان.تى استفاده شد تا تصور شود كه اين انفجار توسط گروه هاى اسلام گرا صورت گرفته است به ويژه آنكه روش اسلام گرايان تندرو عراق اينگونه است.
- در ۳۰ آگوست ۲۰۰۵ كميته از سوريه به شكل رسمى خواست كه اطلاعاتى در مورد پايگاه الزبدانى ارائه دهد سپس پاسخ سوريه به نيويورك ارسال شد تا از طريق ماهواره گفته سورى ها مورد بررسى قرار گيرد. نتايج تصاوير ماهواره اى از پايگاه مزبور نشان داد كه اين پايگاه آنگونه كه سورى ها مى گويند صرفاً آموزشى نيست و نشان هايى وجود دارد كه از ۵ تا ۹ سپتامبر تلاش گرديده تا دستگاه هاى شنود و لوازم مورد نياز براى طراحى ترور حريرى از اين پايگاه خارج شود.
- در ۲۶ سپتامبر ۲۰۰۵ آقاى الصديق در جلس هاى كه با كارشناسان كميته داشت به شكل رسمى و مكتوب اعتراف كرد كه در ترور حريرى دست داشته داست.
- اعترافات الصديق و تحقيقات بعدى نشان داد كه سرلشگر الحاج پس از انتصابش به سمت رئيس نيروهاى امنيت داخلى نيروهاى امنيتى محافظ حريرى را از ۴۰ تن به ۸ تن كاهش داده است(نوامبر۲۰۰۴)و در جريان ترور ۸خط تلفنى و ۶۰ دستگاه تلفن حريرى را دائماً تحت نظر داشته اند.
- در ۱۴فوريه ۶ خط تلفن از پارلمان لبنان تا هتل سن جورج و كوى البلاط و الشوره را طى ساعت ۱۱ صبح تحت پوشش داشته اند، ساعت۱۱ به بعد مسير پارلمان به قصر قريطم تحت پوشش تلفنى قرار مى گيرد و در ساعت۱۲:۵۳ تلفن مستقر در پارلمان خبر حركت حريرى به سمت ميدان النجمه را اطلاع مى دهد.
نتيجه گيرى:
- با وجود تمامى اين دلايل اين امكان ضعيف نيز وجود دارد كه سواى سورى ها و لبنانى ها گروه سومى با امكانات لجستيك و افراد كارآزموده مرتكب اين ترور شده باشد. بنابراين هرچند احتمال بى اطلاعى مقمات سورى و لبنانى ضعيف اما ممكن است اما اين اطمينان وجود دارد كه تلفن حريرى توسط نيروهاى امنيتى سوريه و لبنان شنود مى شده است. مسئله وجود حفره هايى كه قبلاً در نزديكى محل انفجار كنده شده است هنوز براى كميته حل نشده است. بسيارى از شاهدان افرادى را در لباس كارگرى و مشغول كندن اين حفره ها ديده اند اما مقامات شهردارى مى گويند كه به هيچ شركت يا سازمانى مجوز حفر اين حفره ها را نداده است.
-كاروان حريرى و همراهانش شامل ۶ خودرو بوده است. خودروى اول تويوتا لندكروز حامل ۴ افسر امنيت داخلى، خودروى دوم مرسدس۵۰۰ اس حامل سه تن از محافظان حريرى و خودروى سوم مرسدسى كه خود حريرى هدايت آن را بر عهده داشت و آقاى فليحان نيز وى را همراهى مى كرد. در هركدام از خودروهاى پنجم و ششم كه از نوع مرسدس۵۰۰ اس بودند نيز محافظان بودند. خودروى آخرى شورلتى با امكانات آمبولانس و حامل دو پرستار عضو كادر محافظت از حريرى بود. خودروى دوم، چهارم و پنجم مجهز به سيستم به هم زننده امواج موسوم به سيستم سولار بود كه در آن زمان كار مى كرد.
-تصاوير به روشنى نشان مى دهد كه ميتسوبيشى حامل مواد منفجره بسيار كندتر از ساير خودروها در حركت است و مسيرى را كه در ۵ ثانيه مى توان پيمود تا ۲۲ ثانيه طول مى دهد و يك دقيقه و ۴۹ ثانيه قبل از رسيدن كاروان حريرى به نزديكى محل انفجار مى رسد و لحظاتى بعد درست در مقابل اولين خودروى كاروان حريرى منفجر مى شود. تحقيقات نشان داده است كه ميتسوبيشى مزبور در تاريخ ۱۲ اكتبر۲۰۰۴در شهر ساگامى هاراى ژاپن به سرقت رفته است.
-تحقيقات نشان داده است كه برخلاف نوار تصويرى پخش شده در شبكه الجزيره هيچ دليلى كه نشان دهد ابوعدس عضوى از جماعت نصرت و جهاد سرزمين شام باشد، وجود ندارد و ابوعدس رانندگى ميتسوبيشى حامل مواد منفجره را بر عهده نداشته است. ابوعدس در تاريخ۱۶نوامبر۲۰۰۵به خواست خود يا به زور خانه خود را ترك كرده و به سوريه رفته است و تاكنون هيچ نشانى از وى به دست نيامده است.
- هنوز هويت فرد يا افرادى كه با مسئولان شبكه الجزيره و رويترز تماس گرفته و نوار ابوعدس را در اختيار آنها گذاشته اند، شناسايى نشده است.
- احمد عبدالعال، شخصيت مهم جنبش الاحباش و مسئول روابط عمومى، نظامى و امنيتى الاحباش (جمعيت طرح هاى خيريه اسلامى) رابطه نزديك و تاريخى با مقامات سوريه داشته است و رد پاى تماس هاى مكرر وى با مقامات امنيتى سوريه بارها و بارها در جريان تحقيقات مشاهده گرديد. بررسى مكالمات تلفنى عبدالعال نشان داد كه وى در ساعت هاى قبل از انفجار تماس هايى با منزل خود، افسران اطلاعاتى سوريه، سرلشگر غزاله، ابوعبيده رهبر گروه تندرو انصارالاسلام، مقامات امنيتى لبنان از جمله سرلشگر الرشيد فرمانده امنيتى منطقه بيروت، ريمون عازار در ارتش لبنان، بالبير كرم عضو اطلاعات ارتش لبنان و اميل لحود رئيس جمهور لبنان داشته است و ۴۴ دقيقه قبل از انفجار به تماس هاى خود پايان داده است.
- از نظر كميته عبدالعال از مهره هاى كليدى تحقيقات است كه رابطه وى با مقامات دوكشور سوريه و لبنان به ويژه مصطفى حمدان قابل اهميت بسيار است.
• نتيجه گيرى هاى نهايى
- از نظر كميته ترور۱۴ فوريه رفيق حريرى كاملاً برنامه ريزى شده و با امكانات و تجهيزات فراوانى صورت گرفته است.
- تحقيقات و ادله جمع آورى شده توسط كميته نشان مى دهد كه دست هايى از لبنان و سوريه در اين ماجرا دخالت داشته اند. اين امر بر همگان آشكار است كه اطلاعات ارتش سوريه در لبنان حضور فعال دارد و بسيارى از تحولات و عزل و نصب ها در لبنان با نظارت و دخالت آنان صورت مى گيرد و امكان بى اطلاعى مقامات سورى و لبنانى ازاين ماجرا وجود ندارد.
- با توجه به شرايط آشفته اى كه قبل از ترور حريرى وجود داشته اين امر روشن است كه ترور حريرى ماهيتى كاملاً سياسى دارد. ترور حريرى اقدامى فردى نبوده بلكه گروهى بوده و مواردى از فساد مالى، باج خواهى و پولشويى نيز در آن وجود دارد كه مى تواند به عنوان انگيزه اين ترور مد نظر قرار گيرد.
از نظر كميته اين پرونده بايد توسط دستگاه قضايى لبنان پيگيرى شود و جامعه بين المللى نيز از آن حمايت كند. مقامات لبنانى در جريان تحقيقات بعدى بايد بده بستان هاى مالى بانك المدينه را مورد بررسى قرار دهند. زيرا گمان مى رود كه اين موضوع نيز در حادثه دخيل باشد.
اين امر روشن است كه برخى مسئولان امنيتى سوريه در ترور حريرى دست داشته اند. سوريه بايد در حل ابعاد مبهم پرونده به كميته تحقيق كمك كند.
- تا اين لحظه بسيارى از افراد دخيل در ترور آقاى حريرى و ۲۲ تن از همراهانش دستگير شده اند و از نظر كميته باقى افراد تا زمانى كه مدرك مستدلى عليه آنان به دست نيامده است بى گناه هستند.
منبع: الحيات
