ويکی‌ليکس، آنجلينا جولی و خطای رسانه‌ها، محمدرضا نسب عبداللهی

سايت‌های خبری زيادی هم‌اکنون در ايران وجود دارند که بسياری از آن‌ها، روزانه‌ ده‌ها خبر منتشر می‌کنند که عمدتاً کپی يکديگر است و علاوه بر اين، بعضی از اين خبرها بر خلاف اصول روزنامه‌نگاری، دارای هيچ منبعی نيست و رسانه‌ها نيز خود را موظف نمی‌دانند که صحت اطلاعاتی را که منتشر می‌کنند، مورد بررسی قرار دهند

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

سايت ويکی‌ليکس در چند ماه گذشته با انتشار اسناد محرمانه دولت آمريکا خبرساز شده و رسانه‌ها نيز بر پايه اين اسناد، خبرهای تازه‌ای از مناسبات رهبران جهان منتشر می‌کنند.

در يکی از تازه‌ترين خبرها که در چند روز گذشته به طور گسترده‌ای در برخی از رسانه‌های فارسی‌زبان منتشر شد، «عضويت آنجلينا جولی، بازيگر سرشناس در سازمان اطلاعات مرکزی آمريکا (سيا)» بود. رسانه‌هايی که اين خبر را منتشر کرده‌اند، اعلام کرده‌اند که اين اطلاعات تازه درباره «جولی» بر اساس اسنادی است که از سوی سايت ويکی‌ليکس منتشر شده است.

«شبکه خبر وابسته به صدا و سيمای جمهوری اسلامی ايران، روزنامه جمهوری اسلامی، سايت ستاد حقوق بشر وابسته به قوه قضائيه ايران، خبرآنلاين، تابناک، جهان‌نيوز، رجانيوز، اکونيوز، خبرگزاری زنان و سايت ايران ديپلماتيک» از جمله رسانه‌ها و سايت‌هايی هستند که اين خبر را منتشر کرده‌اند.

ماجرا چيست؟

پنج‌شنبه دوم ٢٠١٠ دسامبر (١١ آذر٨٩) سايت سرگرمی و طنزپرداز spoof، خبری با عنوان «ويکی‌ليکس: آنجلينا جولی برای سيا کار می‌کرد»، منتشر کرد. در اين خبر آمده است: «ال اسميت يکی از عوامل سازمان سيا با اعلام اينکه آنجلينا جولی يکی از اعضای مهم ما بود، افزود: جولی به مکان‌هايی رفت و آمد داشت که ما نمی‌توانستيم در آنجا باشيم به علاوه او با افراد زيادی دوستی‌های صميمانه داشت که می توانست اطلاعاتی مهمی را از آن‌ها دريافت کند. آنجلينا جولی به دليل شهرت جهانی‌اش و همين طور اقدامات خيرخواهانه اخيرش، شخصی مناسب برای سازمان سيا بود؛ زيرا می‌توانست از موقعيت خود استفاده کرده و اطلاعات مفيدی را به دست آورد... اما اکنون آنجلينا جولی عضو سازمان سيا نيست زيرا به دليل به خطر افتادن موقعيت جولی، دولت آمريکا او را از عضويت در اين سازمان خارج کرد.»

سايت سرگرمی spoof در انتهای اين خبر نوشته است: «داستان بالا طنز و تقليد مسخره‌آميز است. اين کاملاً ساختگی است.

بی‌دقتی در خبررسانی

رسانه‌های فارسی‌زبان بدون توجه به منبع اين خبر که سايتی طنزپرداز بوده و علاوه بر اين در انتهای خبر نيز بر ساختگی بودنش تأکيد شده، آن را جدی گرفته و منتشر کرده‌اند. بسياری از اين رسانه‌ها حتی زحمت يک جست‌وجوی ساده را به خود نداده‌اند تا از «صحت نداشتن اين اطلاعات» مطمئن شوند و بر همان عادت هميشگی که در بعضی از رسانه‌های فارسی‌زبان وجود دارد، اقدام به «کپی‌-پيست» از يکديگر کرده‌اند.

يکی از اشکالات بزرگ برخی از رسانه‌های فارسی‌زبان، دقت نکردن در «صحت اطلاعات و اعتبار منبع‌» است و هر آنچه را که می‌شنوند، بدوت توجه به اينکه واقعی است يا نه، منتشر می‌کنند.

سايت‌های خبری زيادی هم‌اکنون در ايران وجود دارند که بسياری از آن‌ها، روزانه‌ ده‌ها خبر منتشر می‌کنند که عمدتاً کپی يکديگر است و علاوه بر اين، بعضی از اين خبرها بر خلاف اصول روزنامه‌نگاری، دارای هيچ منبعی نيست و رسانه‌ها نيز خود را موظف نمی‌دانند که صحت اطلاعاتی را که منتشر می‌کنند، مورد بررسی قرار دهند.

اين آشفتگی خبررسانی و پايبند نبودن به اصول روزنامه‌نگاری در اين‌گونه رسانه‌ها، سبب شد که به پوشش خبر ساختگی «عضويت آنجلينا جولی به سازمان سيا» بپردازند. تکرار اين رويه در خبررسانی، رسانه‌ها را با بحران مخاطب روبرو می‌کند.

محمدرضا نسب عبداللهی
مدير نيوزبان

http://www.newsbaan.com