دیپلماسی نا همگون با منافع ملی‌، درویش رنجبر

تاریخ دیپلماسی از پی‌ پیشینه‌ای که، امیری، فرستاده‌ای به سوی سرزمینی تحت حکومت امیری دیگر، گسیل می‌‌داشت، تا استقرار دیوانی دائمی [سفارت خانه]، راهی‌ بس دراز پیموده است. فراز و فرود این راه پر امتداد از اعزام چا پار تا تجهیز به تلگراف، تلکس، کوریه دیپلماتیک [کیسه‌های برزنتی مهر و موم شده نشسته در پرنده‌های آهنین که معمولاً به صورت هفتگی بین مرکز (تهران) و سفارت خانه‌ها در آمد و شد است]، پیک ویژه و ده‌ها وسیله ارتباطی‌ دیگر که در پرتو پیچیده گیهای زندگی امروز متحول شده از ماهیت یکسانی بر خوردار است. سوای از اشکال متحول شده این امر، یک نکته اساسی‌ در دل این همه اسامی پر طمطراق [سفارت، سفیر، کاردار، رایزن، دبیر و کنسول] نهفته که هم چنان ضرورت چنین دیوان‌های دائمی را نه تنها پر رنگ تر ساخته بلکه بر سجلت آن مهری پر سجیل کوبیده است.

بی‌ نیاز از هر برهانی، در جهان وانفسایی که ما انسان‌ها زندگی می‌‌کنیم راهی‌ نداریم جز مرابطه از سر نیاز متقابل به گونه‌ای که گندم کشت شده در کانادا در نانوائی‌های دهها کشور دیگر نان می‌‌گردد، برنج کاشته شده در آسیای جنوب شرقی‌ شکم‌های گرسنه بسیاری را در دیگر اقصا نقاط جهان سیر می‌‌گرداند و یا نفت ذخیره شده در پهنای خوزستان چرخ‌های بی‌ شماری را در سایر سر زمین‌ها به حرکت در می‌‌آورد. چنین پیوستگی متقابلی در کنار تامین عنصری که بدون آن شیرازه زندگی در سطوح خرد و کلان اجتماعی، منطقه‌ای و بین المللی از هم خواهد پاشید [امنیت] بر آمدن دستگاهی به گستردگی وزارت امور خارجه را نه تنها ضرورتی انکار نا پذیر ساخت بلکه در مسیر تسهیل آسایش زندگی توام با امنیت، هیچ ملتی قادر نیست دیواری به بلندای دیوار چین به دور مرز‌های خود کشیده به مانند جزیره‌‌ای دور افتاده از جهانی‌ چنین به هم پیوسته زیست کند.

در کنار مبادلاتی از سر نیاز‌های اولیه زندگی، در پهن دشت بی‌ انتهای اندیشه نیز گسیل مردمانی آماده آموختن [دانشجویان] و یا تسهیل آمد شد تجار و در پی‌ آن لزوم اقامتی موقت در سر زمینی‌ بیگانه ضروریاتی دیگر را در پی‌ داشت که از آن جمله پروانه ورود به آن سوی مرزها، رتق و فتق احوال اربعه [تولد، ازدواج، طلاق و مرگ] در کشوری بیگانه و مسائلی‌ از این قبیل خود دستگاه اداری دیگر در زیر مجموعه آن دستگاه کلان می‌‌طلبید که بخش کنسولی نام گرفت و امروزه در وزارت خارجه منتسب به رژیم موسوم به جمهوری اسلامی تحت عنوان معاونت کنسولی در جریان است.

در چنین مواصلات پیچیده سیاسی، تجاری و کنسولی که همه و همه در مسیر تحقق‌ آسایش میان ملل بنا شده، در پس آمد جنگ جهان سوز اول (۱۹۱۸-۱۹۱۴) و دوم (۱۹۴۵-۱۹۳۹) دو نهاد نوین [ابتدا جامعه ملل و سپس سازمان ملل متحد] پا به عرصه وجود نهادند که خود تعریفی‌ نوین تر از جوهر روابط بین ملل ارائه کرد که به روابط چند جانبه موسوم است. ضرورت تاسیس این دو نهاد بر یک امر اساسی‌ دلالت داشته و دارد و آن اینکه مناسبات حسنه میان دو امیر حاکم بر دو سر زمین گویای تامین امنیت در پهنه گسترده جهان امروز نیست. عقلای جهان دریافتند دنیای کوچک ما چنان به هم پیوسته است که بر خاستن آتشی در دور‌ترین نقطه می‌‌تواند شعله‌ای نا خواسته بر خرمن هستی‌ یکا یک ما افکند. ملل اروپایی با درک واقعیت‌های دو جنگ خانمان سوز که اروپا را به خاکستر تبدیل کرده بود گامی‌ فراتر نهادند و طی‌ قراردادی موسوم به قرار داد ۱۹۷۵ هلسینکی تصمیم گرفتند دیگر به منزل شیشه‌ای هم سنگ نیندازند و هر گونه اختلافی‌ را بیرون از خانه خود [قاره اروپا] حل و فصل کنند. صد‌ها جنگ رخ داده در پی‌ پایان جنگ جهانی‌ دوم در نقاطی که جهان سوم خوانده می‌‌شود و در اکثر آنها اثر انگشت همان قدرت‌های در گیر در دو جنگ جهانی‌ دیده می‌‌شود گویای حاکمیت اکسیر روح قرارداد هلسینکی می‌‌باشد که در پس آمد آن، صلحی‌ چنان پایدار در اروپا بر قرار گردید که امروزه تصور بمباران دگر باره لندن یا برلین به مخیّله هیچ کسی‌ خطور نمی کند. همه این ماموریت‌های بزرگ بر چرخ‌های روان ماشین وزارت خانه‌های امور خارجه آن کشور‌ها هموار گردید که ماموریتی نداشتند جز تامین صلح، آسایش و بهروزی ملت‌های خود.

در میانه چنین دهش بزرگی‌ در عرصه دیپلماسی دو جانبه و چند جانبه آیا ماموریتی جز موارد پیش گفته برای وزارت امور خارجه بر آمده از اراده ملی‌ ملت هر کشوری قابل تصور می‌‌باشد؟ تامین چنین تمنایی سوار بر گردهٔ دستگاه دیپلماسی فقط و فقط در پرتو حفظ عزت و احترام متقابل در تعامل با دیگر ملل شایسته احترام است وگرنه هر گونه رابطه ذلّت باری که از سر نا بخردی از دل آن قرارداد ۱۹۱۹ و یا در تازه‌ترین شکل آن قرارداد نا گشوده الجزیره [توافقی ذلیلانه که در پی‌ آن دیپلمات‌های گروگان گرفته شده آمریکائی آزاد شدند- خبطی که از اساس در راستای منافع ملی‌ نبود و امروز کمتر کسی‌ می‌‌تواند از هجوم به سفارت خانه کشوری دیگر در خاک خود دفاع کند- و در واقع آقای خمینی جام زهری را که بعد‌ها نوشید در آن زمان به مجلس گوش به فرمان خود سپرد] پدید آید چیزی نیست جز سر افکندگی ملی‌.

باز هم در میانه تعریفی‌ چنین بزرگ از دستگاهی زیر نام وزارت امور خارجه آیا بهره گیری از پوشش آن در راه کشتن کسانی‌ که با خط فکری رژیم موسوم به جمهوری اسلامی موافق نیستند و از زور ستم آن رژیم به برون مرز گریختند سوای دوری از اصل جوانمردی [چه آنکه ملت چنین دستگاهی را به کارگزارن به امانت سپرده اند تا جهت حفظ منافع آنها در جهان کار کند نه در راه حفظ قدرت باندی تشنه قدرت و حتا در پست‌ترین شکل آن انتقام جویی شخصی‌ از هر فردی که سازی نا ساز" می‌‌زند] کمترین سنخیتی با منافع ملی‌ دارد؟ آیا کشتن اندیشمندی که جز میکروفن و دست بالا چند صد مخاطب در سالنی محقّر در اختیار نداشت [زنده یاد فریدون فرخزاد] با بهره گیری از پوشش دستگاهی که چنان ماموریتی بلند برای آن تعریف شد حفظ منافع ملی‌ است؟! آیا کشتن کنشگرانی که در راه تامین حقوق هم وطنانی که تنها به دلیل گرایش مذهبی‌ [اهل تسنن بودن] به حاشیه رانده شده اند خدمت به منافع ملی‌ ایران است؟ کشته شدن زنده یاد قاسملو در وین با بهره گیری از پوشش دیپلماتیک [نگارنده شاهد مخفی‌ بودن یکی‌ از قاتلان آن زنده یاد در زیر زمین سفارت منتسب به رژیم جمهوری اسلامی بوده است] و یا به راه انداختن حمام خون در رستوران میکونوس برلین با استخدام مزدوران لبنانی و هماهنگی‌ حسین موسویان [سفیر وقت رژیم در آلمان] خدمت به منافع ملی‌ مردمی دردمند است که امروز از در قصابی‌ها عبور می‌‌کنند و بجای خرید فقط می‌‌توانند گوشت را از پشت ویترین تماشا کنند؟

بدون شک با همت بلند این ملت بزرگ وزارت امور خارجه به ماموریت اصلی‌ خود که حفظ منافع ملی‌ در دنیای پر تلاطم امروز است باز خواهد گشت.