اعلام خطر درباره کمبود دارو از سوی رئیس انجمن بیهوشی

دویچه وله: دکتر محمدمهدی قیامت رئیس انجمن بیهوشی ایران در گفت‌وگو با دویچه وله از ۳ داروی بیهوشی نام می‌برد که در ایران کمیاب شده است. او می‌گوید در یکی از بیمارستان‌ها تنها دو روز کمبود داروی بیهوشی مشکلات بسیاری ایجاد کرد.

دکتر محمدمهدی قیامت رئیس انجمن بیهوشی ایران به دویچه وله می‌گوید کمبود داروهای اصلی بیهوشی در ایران به "مرحله خطر" رسیده است.

آن‌طور که رئیس انجمن بیهوشی ایران می‌گوید سه داروی بیهوشی وارداتی به نام‌های Ultiva (Remifentanil)، Cisatracurium و Sevoflurane، در حال حاضر در ایران کمیاب شده و برای اتاق عمل برخی بیمارستان‌ها مشکلاتی ایجاد کرده است.

دکتر قیامت وضعیت اتاق‌های عمل با کمبود داروی بیهوشی را این‌گونه توضیح می‌دهد: «اتاق‌ عمل‌هایمان را که نمی‌توانیم تعطیل کنیم. به‌هرحال عمل‌های ما تعطیل شدنی نیست. اگر داروی بیهوشی نباشد باید در بیمارستان را ببندند و بیمار وارد نشود یا اگر بیماری بیاید بیمارستان و به عمل احتیاج داشته باشد و داروی بیهوشی نباشد، خب بیمار باید چه کار کند! کمااین‌که اتفاق افتاد. بیمارستانی دو روز این کمبود را داشت و مشکلات بسیاری ایجاد شد.»

رئیس انجمن بیهوشی ایران ادامه می‌دهد کمیاب شدن داروهای بیهوشی جدید در ایران باعث شده داروهای قدیمی بیهوشی که از سیستم استفاده پزشکان به دلیل عوارض بالا برای بیمار خارج شده بود دوباره مورد استفاده پزشکان قرار بگیرد.

رسانه‌های داخلی ایران نیز در ماه‌های گذشته گزارشات مختلفی درباره کمبود داروهای بیهوشی در ایران منتشر کرده‌اند. شهریور ماه امسال وب‌سایت خبری "انتخاب" از مرگ چند بیمار پس از عمل جراحی در بیمارستان شرکت نفت به علت استفاده از داروی بیهوشی چینی تقلبی خبر داده بود.

همان موقع بیمارستان شرکت نفت، رئیس انجمن بیهوشی ایران، معاون درمان وزارت بهداشت این خبر را تکذیب کردند. مرضیه وحید دستجردی وزیر سابق بهداشت نیز در آخرین روزهای کاری خود در اوایل دی ماه، خبر ورود داروی بیهوشی چینی را تکذیب کرد و گفت تنها از کشورهای اروپایی داروی بیهوشی وارد می‌شود.

با این حال دکتر محمدمهدی قیامت رئیس انجمن بیهوشی ایران به دویچه وله می‌گوید: «داروی بیهوشی چینی هنوز به کشور وارد نشده و ما هم جلوگیری کرده‌ایم، به وزارتخانه هم گفته‌ایم و اگر هم وارد شود استفاده نمی‌شود. ولی در زمینه‌ بیهوشی دارو از هند وارد می‌شود. اخیرا اما گویا یکسری داروهای غیربیهوشی به ایران وارد شده که ما نمی‌دانیم استاندارد این داروها چیست.»

واردات داروی بیهوشی از هند

آن‌طور که رئیس انجمن بیهوشی ایران می‌گوید اگر چه داروی بیهوشی چینی به ایران وارد نشده اما برای دیگر زمینه‌های پزشکی داروهای چینی وارد ایران شده است. او ادامه می‌دهد: «برای رشته‌های پزشکی هم‌چون پزشکی اطفال و داخلی دارو از چین وارد شده است. حتی یکی دو سال قبل یکی از داروهای چینی که برای لاغری استفاده می‌شد باعث چندین مرگ و میر شد.»

در ماه‌های اخیر کمبود دارو در روند درمان بیماران تالاسمی، هموفیلی، سرطانی و بیماران بیماری‌های خاص نیز مشکلاتی ایجاد کرده است. تاکنون صادرات دارو به ایران از تمام تحریم‌هایی که علیه این کشور وضع شده مستثنا شده است. در تازه‌ترین بسته تحریمی اتحادیه اروپا که روز دوشنبه (۲۴ مهر/ ۱۵ اکتبر) به تصویب رسید مبادلات پولی که به تجارت مواد غذایی و محصولات دارویی مربوط باشند از شمول این تحریم‌ها خارج شده‌اند.

در بحران داروی ایران، دارو بیش از پیش به صورت قاچاق وارد بازار سیاه ایران می‌شود. به گفته دکتر قیامت داروهای محتلفی به ایران قاچاق می‌شود که نهایتا ۱۰ درصد آن توسط ماموران دولتی کشف می‌شود و ۹۰ درصد ان وارد بازار می‌شود. او می‌گوید روی این داروهای قاچاق هیچ کنترلی نیست، به عنوان نمونه مواردی بوده است که داروی حیوانی به جای داروی انسانی مصرف شده و مشکلاتی ایجاد کرده است.

"تنگنای شدید" برای تهیه داروی بیماران

پیش از این فاطمه ‌هاشمی، رئیس بنیاد امور بیماری‌های خاص اعلام کرده بود تامین دارو برای مبتلایان به بیماری‌های خاص با "تنگناهای شدید" روبرو شده است. رئیس بنیاد امور بیماری‌های خاص ریشه‌ این مشکلات را در دشواری مبادلات ارزی به خاطر تحریم‌های بانکی علیه ایران عنوان کرده است.

عدم تخصیص ارز مناسب از سوی دولت برای واردات دارو از جمله دیگر دلایل کمیاب شدن دارو در ایران عنوان می‌شود. مرضیه وحید دستجردی وزیر بهداشت مستعفی پیش از این گفته بود که در ۶ ماه اول سال جاری (۱۳۹۱) هیچ ارزی به وزارت بهداشت برای واردات دارو اختصاص داده نشده است. به گفته وحید دستجردی، پس از شهریورماه نیز تنها یک‌سوم میزان ارز مورد نیاز وزارت بهداشت از سوی بانک مرکزی تامین شده است.

به گزارش رسانه‌های داخل ایران همین انتقاد باعث برکناری وزیر بهداشت توسط محمود احمدی‌نژاد شد. دکتر محمدمهدی قیامت رئیس انجمن بیهوشی ایران معتقد است در وضعیت پیش آمده بحران دارو علاوه بر ضعف مدیریت داخلی هم‌چون دیر باز کردن ال سی‌ها، برخی شرکت‌های معروف داروسازی دنیا نیز "کارشکنی" می‌کنند.

او می‌گوید: «یکسری شرکت‌های معروف دنیا به ما می‌گویند شما باید به ما بگویید که این داروها ضروری‌ست تا ما برایتان تولید کنیم. داروی بیهوشی که دیگر ضروری و غیرضروری ندارد. حتی ما نامه نوشتیم که این دارو ضروری‌ست. نامه‌هایش هم موجود است. نامه نوشتیم ولی هنوز به جایی نرسیده است.»

کمبود دارو در شرایط فعلی همراه با بالا رفتن قیمت خدمات پزشکی در ایران است. مسئولان بهداشت و درمان در ایران اذعان می‌کنند که مردم در گذشته ۵۴ درصد هزینه درمان را از جیب خود پرداخت می‌کردند ولی اکنون این میزان به بالای ۷۰ درصد رسیده است.