جزییات دیدار پنهانی «اردوغان» و «مشعل» علیه منافع ملی ایران

چند روز پیش خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس، سفری به ترکیه داشت که تنها پس از پایان آن و بازگشت وی، اخبار مربوط به آن در رسانه‌ها منتشر شد. در این میان، گزارش‌ها و شواهد جدید برخی رسانه‌ها حاکی از آن است که احتمالاً موضوع اصلی سفر وی به آنکارا، بحث درباره آینده سوریه بوده است.

به گزارش «تابناک»، سه روز پیش خبرگزاری دولتی ترکیه (آناتولی) گزارش داد که خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس در سفری به ترکیه، با «رجب طیب اردوغان»، نخست وزیر این کشور دیدار و گفت‌و‌گو کرده است.

در این گزارش اعلام شد که هدف از سفر مشعل، پیگیری گفت‌و‌گوهای آشتی ملی فلسطین بوده است.

در گزارش این خبرگزاری آمده بود: «اطلاع حاصل شده که مشعل، اردوغان را از تلاش‌ها و ماهیت گفت‌و‌گوهای آشتی میان گروه‌های فلسطینی آگاه ساخته است... در این دیدار، اردوغان به مشعل گفته، مهم است که فرایند آشتی گروه‌های فلسطینی بدون انقطاع ادامه یابد و این امر بر روند مذاکرات صلح تأثیری مثبت خواهد داشت».

اما سایت تحلیلی «المانیتور» نظر دیگری در این رابطه دارد. به نوشته این سایت، هرچند تلویزیون ترکیه دیدار مشعل را «محرمانه» خوانده، منابع محلی فلسطینی نیز گفته‌اند، وی در حقیقت یکشنبه عصر به آنکارا وارد شده و روز سه شنبه ترکیه را ترک کرده است. با این حال، به نظر المانیتور، بسیار عجیب است که مشعل این گونه پنهانی به ترکیه سفر کند!

این سایت اشاره می‌کند که از زمان نخستین سفر مشعل به ترکیه در سال ۲۰۰۶ تاکنون، خیلی چیز‌ها تغییر کرده است. در آن زمان، اردوغان از دیدار رو در رو با مشعل خودداری کرد تا موجب برانگیخته شدن واکنش آمریکا و رژیم اسرائیل نشود. برآورد ترکیه این بود که دیدار با مشعل در آنکارا درست پس از پیروزی حماس در انتخابات فلسطین، موضع ترکیه را در حمایت از فلسطین و در تقابل با رژیم اسرائیل نشان خواهد داد.

اما شش سال بعد، در اکتبر ۲۰۱۲، این مشعل بود که در کنگره حزب عدالت و توسعه از سوی اردوغان به گرمی مورد استقبال و ستایش قرار گرفت؛ افزون بر این، اردوغان آشکارا گفت که هنگام نخستین سفر مشعل به غزه در ماه دسامبر برای شرکت در سالگرد تأسیس حماس، قلب وی با مشعل همراه خواهد بود. البته احتمال سفر اردوغان به غزه نیز هنوز هست.

به هر حال، نکته اینجاست که گویا امروز دیگر هیچ توجیهی برای بازی پیرامون سفر مشعل به ترکیه وجود ندارد. این حقیقت که سفر مذکور پنهان نگه داشته شده، پرسش‌های جدیدی را ایجاد می‌کند.

در این زمینه، منابع محلی فلسطینی به المانیتور گفته‌اند که حتی سفارت فلسطین در آنکارا نیز از سفر مشعل بی‌اطلاع بوده است. فلسطینی‌ها از این امر شگفت‌زده هستند و بر این باورند دلیلی برای محرمانه نگه داشتن سفر نبوده است.

گفتنی است، هرچند هنوز هیچ فردی ، رابط حماس در آنکارا حضور ندارد (باز هم به دلیل نگرانی از واکنش آمریکا)، اما شماری از سازمان‌های غیردولتی اسلامی که همکاری نزدیکی با حماس دارند، در ارتباطی نزدیک با حزب حاکم عدالت و توسعه نیز به سر می‌برند. تحلیلگران حاضر در این شبکه سازمانی، این گمانه را مطرح می‌کنند که به احتمال زیاد، مشعل درباره موضوعات مربوط به منازعه سوریه با اردوغان گفت‌و‌گو کرده، نه تلاش‌های آشتی فلسطینی.

تا زمان درگرفتن جنگ داخلی در سوریه، مشعل در دمشق مستقر بود و «احمد داود اوغلو»، وزیر خارجه ترکیه نیز چندین بار در این شهر با وی دیدار کرده بود. اکنون شایعات حاکی از آن است که اردوغان می‌خواسته آگاهی بیشتری درباره نظر مشعل نسبت به توان دولت سوریه و همچنین احتمال پیوستن نیروهای حماس در مبارزه با شبه نظامیان کرد به دست آورد.

از سوی دیگر و در همین راستا، احتمال دارد اردوغان از پذیرفتن مشعل به صورت پنهانی و سپس انتشار اخبار این سفر در پی فرستادن این پیام به فلسطینی‌ها و حماس بوده باشد که برای کسب حمایت ترکیه، لازم است آن‌ها با موضع این کشور در قبال سوریه و کرد‌ها همراه شوند.

به هر حال، در صورت درست بودن این شایعات، چنین امری می‌تواند تأثیری مهم بر معادلات منطقه‌ای داشته و احتمالاً ترکیه را بیش از پیش در موضوع سوریه درگیر کند؛ امری که هم اکنون نیز بسیاری در داخل و خارج سوریه انتقادهای شدیدی نسبت به آن دارند.