مجازات اعدام در جهان ملغا شود! بيانيه مشترک فلورانس بِلويه،عبدالکريم لاهيجی و روبر بادنتر

فلورانس بِلِويه، رئيس ائتلاف جهانی ضد مجازات اعدام؛ عبدالکريم لاهيجی، رئيس فدراسيون بين‌المللی جامعه‌های حقوق بشر و روبر بادَنتِر، وزير پيشين دادگستری فرانسه، کسی که در سال ۱۹۸۱ لايحه الغای مجازات اعدام را به تصويب پارلمان فرانسه رسانيد، در بيانيه مشترکی به‌مناسبت ۱۰ اکتبر روز مبارزه با مجازات اعدام، خواهان الغای اين مجازات در سراسر جهان شدند.

جوامع عادلانه و مدرن را نمی توان بر کشتن بنياد گذاشت: مجازات اعدام را ملغا کنيد!

فلورانس بِلِويه، رييس ائتلاف جهانی ضد مجازات اعدام
عبدالکريم لاهيجی، رييس فدراسيون بين المللی جامعه های حقوق بشر
روبر بادَنتِر، وزير پيشين دادگستری فرانسه[i]

ميليشيای فرانکو در جنگ داخلی اسپانيا در دهه ۱۹۳۰ گاهی پيروزی هايشان را با شعار «زنده باد مرگ» جشن می گرفتند. آری، هميشه کشورهايی بودند و هنوز هستند که مرگ را بالاتر از زندگی و توحش را بالاتر از عقل قرار می دهند. و بايد پرسيد: آيا نمادی بهتر از مجازات اعدام برای اين ايدئولوژی کهنه وجود دارد؟

در هنگامی که اين متن را می خوانيد، ۵۸ کشور در سراسر جهان ـ از جمله کشورهای توسعه يافته و در حال توسعه، دمکراسی و ديکتاتوری ـ هنوز بر اساس قانون شهروندانشان را به مرگ محکوم می کنند. از اين ميان بيست و يک کشور در سال ۲۰۱۲ از اختيار خود برای کشتن استفاده کرده اند. قاتلان بيش از هرچيز به خاطر محروم کردن قربانی از پرارزش ترين چيز ممکن مورد انزجار هستند. اين کشورها نيز بنيادی ترين و عزيزترين حق شهروندان خود را نقض می کنند: حق زندگی.

قابل قبول نيست که افرادی به اين حق احترام نگذارند: دولت ها بايد قاتلان را محکوم و از وقوع جنايت جلوگيری کنند. اما برای اين کار، آنها نبايد به بازتوليد کشتن بپردازند، نبايد مانند قاتل تسليم خونخواری شوند. در حقيقت امر، جوامع عادلانه و مدرن را نمی توان بر ايدئولوژی مرگ ـ اجرای عدالت بر اساس چشم در برابر چشم و دندان در برابر دندان ـ بنياد گذاشت.

اين موضوع حياتی است و در مرکز استدلال های فلسفی و حقوقی دفاع از الغای مجازات اعدام قرار دارد. جوامع ما بايد سر بلند کنند و از بی رحمی تلخ انتقام فاصله بگيرند. اصطلاح کهن چشم در برابر چشم تمام جهان را کور خواهد کرد و آن هم در زمانی که عدالت نيازمند بينايی است. زمانی که قضات يک کشور با کشتن مجازات می کنند، زمانی که زندان ها محل مرگ می شود، زمانی که کسانی که توانايی بخشش دارند از آن دريغ می کنند، دولت آن کشور چه پيامی از اين طريق به مردم خود می دهد؟ چه خشونتی بيش از اين، چه نشانه ضعفی آشکارتر از اين که قدرت ناگزير از کشتن شهروندان خود باشد؟

در واقع، اعدام هميشه خشن و غيرانسانی است. زندانيان در ژاپن و ايران با طناب دار و در ايالات متحده امريکا و چين با تزريق مرگبار اعدام می شوند. اين روش اجرای اخير به جای اين که يک اقدام پزشکی باشد اغلب ممکن است به مرگی ظالمانه و دردناک بيانجامد. در حقيقت، گزارشگر ويژه سازمان ملل برای شکنجه، اعدام را از جمله موارد مورد رسيدگی خود قرار داده است.

و در کنار اين نکات قانع کننده، اين حقيقت قرار دارد که مجازات اعدام به شدت ناعادلانه و غيرموثر است. هيچ نظام عدلی در روی کره زمين از امکان اشتباه در قضاوت و محاکمه ناعادلانه بری نيست و همه زندانيان محکوم به اعدام از استطاعت داشتن وکيل مناسب برخوردار نيستند. به علاوه، هيچ مدرکی تاييد نمی کند که مجازات اعدام تعداد قتل ها يا اقدامات خشونت آميز در جامعه را کاهش می دهد.

اما بگذاريد فرض کنيم که قاتل به صراحت ارتکاب به جنايت خود را می پذيرد؛ بگذاريد فرض کنيم که تحقيقات تقصيرکار بودن او را بدون هرگونه ترديدی به اثبات می رساند. آيا مرگ واقعا «جزای عادلانه» اوست؟ ما می گوييم جواب اين سوال فقط «نه» است. جوامع ما توانايی خلّاقی را برای تدوين مجازات های جزايی فراتر از اعدام نشان داده اند و بايد نشان دهند.

در سال ۱۹۸۱ که فرانسه مجازات اعدام را ملغا کرد، بيش از ۱۵۰ کشور هنوز حکم اعدام را صادر و اجرا می کردند. امروز، تنها ۲۱ کشور باقی مانده اند. در پنج سال گذشته، ازبکستان، آرژانتين، بروندی، توگو، گابُن و لتونی (لاتويا) شر مجازات اعدام را از سر خود کنده اند. بسيج جامعه مدنی بار خواهد داد و الغای مجازات اعدام به زودی سراسر جهان را فرا خواهد گرفت.

[i]
Robert Badinter وزير پيشين دادگستری فرانسه در سال ۱۹۸۱ لايحه الغای مجازات اعدام را به تصويب پارلمان فرانسه رسانيد.