آمانو: به جهانی عاری از سلاح هسته ای امیدوارم

يورونيوز ـ مذاکرات بر سر پرونده هسته ای ایران بیست و نهم بهمن در وین از سر گرفته خواهد شد. به این بهانه با یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت و گو کردیم و نظر او را در مورد مشکلات و چالش های این پرونده جویا شدیم.

یورونیوز: بر اساس توافق ژنو ایران متعهد شد برخی از بحث برانگیزترین فعالیت های برنامه هسته ای خود را به حالت تعلیق در آورد و در ازای آن غرب نیز تعلیق برخی تحریم ها را پذیرفت. نظر شما در مورد توافق ژنو چیست؟ آیا آن را عملی می دانید؟

یوکیا آمانو: گروه ۳+۳ و آژانس بین المللی انرژی اتمی راه های مختلفی را در مذاکره با ایران پیش گرفتند و آزمودند. من بر این باورم که از زمان ریاست جمهوری آقای روحانی حرکات سازنده و امیدوار کننده ای رخ داد. حرکات خوبی که نیاز است کامل و بهتر شود.

یورونیوز: انتظارات شما در ادامه مذاکرات چیست؟
یوکیا آمانو: ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی سند چارچوبی برای همکاری را که شامل شش مرحله است منتشر کرده و به توافق رسیده اند که این شش مرحله در سه ماه یعنی تا ماه فوریه اجرایی شود. ما تصمیم گرفتیم مرحله به مرحله پیش برویم؛ نخست از مسایل ساده تر آغاز کردیم و به سمت مشکلات پیچیده تر پیش رفتیم.

یورونیوز: چه چیز باعث خواهد شد که ایران از بلندپروازی های برنامه هسته ای خود صرفه نظر کند؟
یوکیا آمانو: هدف آژانس بین المللی انرژی اتمی تشویق یا ترغیب ایران نیست. هدف این آژانس کسب اطمینان از این نکته است که فعالیت های هسته ای ایران کاملا صلح آمیز است.

یورونیوز: باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، در ماه مارس سال گذشته، به شبکه تلویزیونی اسرائیل گفت (و من نقل قول می کنم): «حدود یک سال دیگر ایران به تسلیحات هسته ای دست خواهد یافت.» شاید بتوان غنی سازی اورانیوم را در ایران کنترل کرد، اما آیا می توان علم و دانش اتمی را که دانشمندان ایرانی طی دهه ها کسب کردند نیز کنترل کرد؟
یوکیا آمانو: سازمان ما وظیفه دارد بر ماهیت صلح آمیز فعالیت های هسته ای نظارت کند. مسایل نظامی از جمله وظایف و تخصص آژانس نیست. پاسخ به پرسش شما سخت است؛ آژانس برای نظارت بر فعالیت های هسته ای ایران بسیار تلاش کرده است و می تواند به سرعت هرگونه تغییر و تحول در این برنامه را تشخیص دهد و هدف از این کار هم این است که از تغییر مسیر ناگهانی برنامه هسته ای جلوگیری شود.

یورونیوز: منظور شما نظارت در ماه های آتی است، اما با آنچه در دهه گذشته به دست آمده چه می توان کرد؟
یوکیا آمانو: اگر فعالیت های غیر رسمی وجود داشته باشد ما امکان دسترسی به آن را نداریم و در این مورد نمی توانیم نظر دهیم و این مشکل ساز است. به این دلیل هم بود که ما خواهان همکاری بیشتر ایران شدیم و در حال مذاکره در این زمینه هستیم.

یورونیوز: برخی نگرانند و می گویند باوجود تلاش های ایالات متحده و تعلیق تحریم ها، ایران می تواند مخفیانه توانایی تولید سلاح هسته ای را کسب کند و به کره شمالی دیگری تبدیل شود.
یوکیا آمانو: تفاوت های زیادی بین ایران و کره شمالی وجود دارد. ایران عضو معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای است. بازرسان ما در آن کشور حضور دارند. مقامات ایران نیز همواره گفته اند که فعالیت های هسته ای آنان اهداف صلح آمیز دارد. کره شمالی از معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای خارج شد و تمامی بازرسان را از کشور اخراج کرد و اکنون نیز بمب هسته ای دارد. در نتیجه نباید این دو مورد را یکی دانست.

یورونیوز: شما که پیش تر وزیر امورخارجه ژاپن بوده اید، ساختار رژیم کره شمالی را به خوبی می شناسید و می دانید که برخی پیونگ یانگ را متهم می کنند که تسلیحات نظامی برخی کشورهای خاورمیانه را تامین می کند. نظرتان در این مورد چیست؟
یوکیا آمانو: شایعات و اظهارات گوناگونی وجود دارد اما ما مدرک قابل استنادی در این زمینه در دست نداریم. در اروپا پرونده هسته ای ایران در اولویت قرار دارد اما من که از آسیا آمده ام می دانم که مساله هسته ای کره شمالی نیز، هم در سطح منطقه ای و هم فرای آن، بسیار جدی و حائز اهمیت است. من خواهان کره ای عاری از سلاح هسته ای هستم اما برای رسیدن به این هدف حضور فعال شش کشور در مذاکرات بسیار مهم است.

یورونیوز: اکنون ۹ کشور به سلاح هسته ای مجهز هستند. بعضی از آنها در حال افزایش تعداد سلاح های خود هستند و فناوری هسته ای هم در حال گسترش است. با این اوصاف فکر نمی کنید که منع گسترش سلاح های هسته ای بیشتر رویایی ساده انگارانه است؟
یوکیا آمانو: سال ۲۰۰۹ زمانی که به آژانس بین المللی انرژی اتمی پیوستم، ۹۳ کشور پروتکل الحاقی را امضا کرده بودند، اکنون ۱۲۰ کشور آن را به اجرا گذاشته اند. ما امیدوارم که با حمایت و یاری کشورهای عضو بتوانیم گسترش سلاح های هسته ای را متوقف کنیم.