مدیرکل پادمان آژانس اتمی برای پیگیری توافق ژنو وارد تهران شد

• ماسیمو آپارو به منظور گزارش‌دهی از میزان پایبندی ایران به توافق ژنو بامداد شنبه وارد تهران شد. بنا بر این توافق ایران باید بخشی از برنامه هسته‌ای خود را محدود کند. در برابر، بخشی از تحریم‌ها علیه این کشور حذف می‌شوند.

دويچه وله ـ ابراز اطمینان از آغاز اجرای گام اول برنامه اقدام مشترک ژنو از سوی جمهوری اسلامی ایران و گزارش آن به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ماموریت اصلی ماسیمو آپارو عنوان شده است.

آپارو مدیرکل پادمان منطقه B آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که ایران نیز در این منطقه قرار دارد.

تیمی از بازرسان آژانس که تحت سرپرستی آپارو به ایران رفته است به منظور نظارت و راستی‌آزمایی اجرای اقدامات مراکز هسته‌ای تعیین شده از جمله سایت‌های غنی‌سازی نطنز و فردو و نیز راکتور تحقیقاتی اراک را مورد بازرسی قرار خواهد داد.

آپارو بنا بر مشاهدات ناشی از این بازرسی‌ها روز ۲۰ ژانویه (۳۰ دی) گزارشی از میزان پایبندی ایران به توافقات ژنو را به آژانس ارائه خواهد کرد. در صورت رضایتبخش‌بودن اقدامات ایران اجرای تعهدات متقابل کشورهای غربی در توافق ژنو، یعنی حذف تدریجی بخشی از تحریم‌ها آغاز خواهد شد.

در پی توافق ژنو میان ایران و گروه ۱+۵ در روز ۲۴ نوامبر چند دور مذاکرات فشرده کارشناسی برای اجرایی‌کردن این توافق میان طرفین صورت گرفت. متن این توافق اجرایی سی صفحه‌ای که از آن به عنوان "تفاهم‌نامه فنی" یاد می‌شود هنوز علنی نشده و تنها آمریکا خلاصه‌ای ۴ صفحه‌ای از آن را انتشار داده است.

اختلاف‌نظر بر سر مضمون تفاهم‌نامه اجرایی

بر اساس این متن ایران توافق کرده است تا روز دوشنبه، بیستم ماه ژانویه، تولید اورانیوم ۲۰ درصد غنی‌شده را متوقف و نیمی از ذخیره ۱۹۶ کیلوگرمی اورانیوم ۲۰ درصدی خود را اکسیده کند و نیمی دیگر را رقیق سازد.

علاوه بر این، در ۶ ماه آینده، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک رشته دیگر از محدودیت‌‌ها را در خصوص غنی‌سازی و استفاده از سانتریفوژها، راستی‌آزمایی خواهد کرد.

براساس خلاصه این توافق، ایران اجازه ندارد سوخت راکتور اراک را تامین کند و باید تولید و آزمایش سوخت برای این راکتور را متوقف کند.

در خلاصه توافق آمده است که در پایان دوره شش ماهه، ایران با «سقفی بر میزان مجاز ذخایر اورانیوم تا ۵ درصد غنی شده خود» موافقت خواهد کرد.

بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تاسیسات غنی سازی اورانیوم نطنز و فردو، روزانه بازدید خواهند کرد که این شامل بازدیدهای برنامه‌ریزی شده و سرزده است.

در تفاهم‌نامه فنی همچنین آمده است که ایران با ارائه اطلاعات نقشه راکتور اراک و دیگر دسترسی‌ها به تاسیسات مرتبط، موافقت کرده و بازرسان آژانس می‌توانند دست‌کم هر ماه یک بار از این راکتور بازدید کنند.

تفاهم‌نامه نتیجه می‌گیرد که بازرسی‌های بیشتر "جامعه بین‌المللی را قادر خواهد ساخت انحراف مواد را به سمت یک برنامه مخفی، سریع‌تر شناسایی کند".

سخنگوی وزارت خارجه ایران بیانیه مطبوعاتی کاخ سفید تحت عنوان "خلاصه تفاهمات فنی در رابطه با اجرای برنامه عمل مشترک" را رد کرده و آن را "برداشتی یک سویه و یک جانبه از توافقات غیررسمی اخیر بین کارشناسان ایران و ۱+۵" توصیف کرده است.

اقدامات متقابل غرب

اگر گزارش بازرسان حاضر در ایران بر پایبندی جمهوری اسلامی به توافق ژنو ناظر باشد از روز ۳۰ دی تعهدات متقابل کشورهای غربی در این توافق نیز به اجرا درخواهد آمد. بنا به این تعهدات، کشورهای غربی ۲ / ۴ میلیارد دلار دارایی‌های بلوکه شده ایران را براساس جدول زمانبندی مشخص شده، طی هشت قسط آزاد خواهند کرد. تلاش‌ها برای کاهش خرید نفت خام ایران نیز متوقف می‌شود و تحریم اتحادیه اروپا و آمریکا بر بیمه و خدمات حمل و نقل مرتبط با آن به حال تعلیق درمی‌آید.

۱+۵ همچنین متعهد شده است تحریم های پتروشیمی، طلا و فلزات گرانبها ، صنعت خودرو و قطعات هواپیما و نیز خدمات مرتبط با موارد یادشده را تعلیق کند.