چرا سفر پیتر آیزنمن معمار نام‌آور آمریکایی به ایران لغو شد؟

هنرآنلاین، از چند ماه پیش، موسسه "بنامید" به علاقه‌مندان حوزه معماری و جامعه معماری کشور قول داده بود که پیتر آیزیمن را برای شرکت در سومین همایش بین‌المللی معماری معاصر به ایران دعوت می‌کند. این دعوت از سوی این چهره معماری معاصر جهانی نیز پذیرفته شده بود و قرار بود آیزنمن، بیست و سوم و بیست و چهارم اردیبهشت‌ماه در برج میلاد حضور پیدا کند تا همایشی با نام "پیتر آیزنمن؛ از دیروز تا فردا" در حضور او برگزار شود اما اعتراض برخی از چهره‌های معماری و انتشار متنی از سوی عبدالحمید نقره‌کار، سفر پیتر آیزنمن به ایران را منتفی کرد.

به گزارش بی بی سی برخی افراد و گروه‌های تندرو در ایران، با حضور پیتر آیزنمن به خاطر یکی از بناهای معروفی که ساخته است، مخالفت کرده بودند. اشاره آنان به "یادبود یهودیان کشته‌شده در اروپا"ست که این معمار آمریکایی در برلین آلمان ساخته است.

به گزارش هنرآنلاین ایمان انصارى، استادیار معمارى و شهرسازى، دانشگاه شهرى نیویورك که شخصا پیتر آیزنمن را به ایران دعوت کرده، در گفتگوی اختصاصی با هنرآنلاین درباره دلایل این دعوت گفت: بهار سال پیش یک فصلنامه تخصصی در حوزه معماری از من دعوت کرد تا گفتگویى اختصاصى با پیتر آیزنمن داشته باشم. آن روز كه به دفتر او در نیویورك رفتم، در حین گفتگوی‌مان به من گفت: "یكى از آرزوهای دیرینه‌ام این است كه روزى به ایران بروم و اصفهان را از نزدیك ببینم." برایم از میدان نقش جهان گفت و از مسجد امام، از شیراز گفت و كتاب‌هایى كه از ایران خوانده بود. و اینكه چقدر براى فرهنگ و معمارى ایران احترام قائل است. هفته‌ها بعد كه گفتگویم با او در ایران چاپ شد، موج اشتیاقى را در ایران دیدم و آن زمان بود كه در یافتم كه عشق و علاقه او به ایران یك سویه نیست. این استقبال و اشتیاق معماران، اساتید، و دانشجویان هموطنم نسبت به او بود كه مرا تشویق به دعوت از او به ایران كرد.

این در حالی است که چند روز پیش عبدالحمید نقره‌کار، از معماران نزدیک به گرایشات سیاسی رئیس جمهور دولت نهم و دهم، در یادداشتی با اعتراض به آمدن پیتر آیزنمن به ایران نوشت: "ﭘﯿﺘﺮ آﯾﺰﻧﻤﻦ و اﻣﺜﺎل او، از ﻣﻌﻤﺎراﻧﯽ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻓﻠﺴﻔﻪ ھﻨﺮ، ﺟﺰو ﺷﮑﺎﮐﺎن و ﺳﺎﺧﺘﺎرﺷﮑﻨﺎن ﺑﻮده و ھﺮ ﻧﻮع ﺑﺎور و ﻣﻌﯿﺎر ﺛﺎﺑﺘﯽ را در ﻧﻈﺮ و ﻋﻤﻞ ﻧﻔﯽ ﻣﯽ‌ﮐﻨﻨﺪ، ﯾﻌﻨﯽ در ﺣﻮزه زﯾﺒﺎﯾﯽﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻓﻠﺴﻔﻪ ھﻨﺮ (ﺑﺮﺧﻼف ﺣﮑﻤﺖ ھﻨﺮ اﺳﻼﻣﯽ) ﺑﻪ ھﺮ ﻧﻮع ﺑﺎور ﺑﯿﻨﺸﯽ ﯾﺎ ﮔﺮاﯾﺶ‌ھﺎی ارزﺷﯽ (ﺣﻼل و ﺣﺮام ﻋﻤﻠﯽ) ﮐﻔﺮ ﻣﯽ‌ورزﻧﺪ."

یادبود یهودیان کشته‌شده در جنگ جهانی دوم در برلین

او که مدیر قطب علمی معماری اسلامی دانشگاه علم و صنعت ایران است یادآور شده: "در یک کلام، آیزنمن، از بت‌سازان معاصر در حرفه معماری است و بی‌جهت نیست که به جریان‌های صهیونیستی فراماسونری (غربی، عبری و عربی) وابسته بوده و توسط رسانه‌های آنان به شدت تبلیغ می‌شود. نقره‌کار در پایان از مسئولان می‌خواهد که از ورود این "سرباز شبیخون فرهنگی" به ایران جلوگیری کند و جالب اینجاست که روز پس از انتشار این یادداشت، سفر آیزنمن به ایران لغو می‌شود.

ایمان انصاری در واکنش به منتفی شدن سفر آیزنمن به ایران گفت: فراى از نقد و انتقادات بجا (یا نابجا)، چطور حضور و سخنرانى یك معمار كه آثار او هم اكنون در دانشگاه‌هاى ایران تدریس مى‌شود می‌تواند براى كشورمان تبعات منفى داشته باشد؟

او تاکید کرد: اصول و مبانى فكرى آیزنمن پیچیده‌تر از آن است كه بتوان آن‌را، بقول آقاى نقره‌كار، "مادى‌گرا" یا "پوچ‌گرا" خلاصه كرد. در واقع این نگرشى كاملاً وارونه به فلسفه فكرى آیزنمن، و اصول پایه‌اى معمارى معاصر است. واقعیت آن است كه در میان بزرگان معمارى معاصر جهان، هیچ معمارى بیش از پیتر آیزنمن براى بازگشت معمارى به اصول پایه‌اى و ریشه‌اى خود تلاش نكرده است.

انصاری با اشاره به این که صفت مهمان‌دوستی ایرانی‌ها با لغو سفر آیزنمن به کشور خدشه‌‌دار می‌شود، تاکید کرد: با كمال احترام در همین‌جا از آقاى نقره‌كار، به عنوان رئیس قطب علمى دانشگاه علم و صنعت، و از معدود صاحبنظرانى كه صدایشان در ایران شنیده مى‌شود به گفتگویى دوستانه در مورد اصول و مبانى فكرى معمارى معاصر، و یا فلسفه و عرفان اسلامى - و یا هر كدام كه ایشان در آن خود را خبره‌تر می‌دانند دعوت مى‌کنم.

ستاد برگزاری این همایش با ارسال اطلاعیه‌ای اعلام کرده است که سومین همایش بین‌المللی معماری معاصر به احترام و رعایت مصالحی که مراجع ذی‌صلاح در نظر دارند برگزار نخواهد شد. این در حالی است که تدارکات برگزاری این برنامه از مدت‌ها پیش انجام شده و معلوم نیست که هزینه های پرداخت شده از سوی شرکت‌کنندگان چگونه بازگردانده خواهد شد و چه نهادی غرامت خسارت‌های وارده از برگزار نشدن یک همایش مجوزدار را خواهد پرداخت.