آيت‌الله سيستانی و پايان نخست‌وزيری مالکی، علی افشاری

مواضع آقای سيستانی جنبه خاص مذهبی و يا شيعی ندارد. اما در عين حال طرح آنها توسط بزرگ‌ترين شخصيت دينی به آنان مشروعيت و وجاهت مذهبی هم می‌دهد. از آنجايی که سيستانی خواهان تشکيل حکومت روحانيت و امتياز ويژه برای شيعيان نيست، برآيند مواضع سياسی وی حکمرانی عرفی را تقويت می نمايد و تعارض بين حضور اجتماعی و سياسی مذهب شيعه و سکولاريسم به معنای جدايی نهادی دين و دولت را در عمل بر طرف می‌سازد

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

تغيير نخست وزير در عراق و کناره گيری مالکی امر مهم و در عين حال دشواری بود. اما اين رويداد مهم به نحو غير منتظره ای رخ داد. بن بست سياسی در حدود نزديک به دو ماه پايان يافت که در سياست خاور ميانه زمان کوتاهی محسوب می شود. فعاليت های مصرانه آيت الله سيستانی اگر مهمترين عامل نباشد يکی از مهمترين دلايل ناگزيری کناره گيری نوری المالکی و پايان هشت ساله نخست وزيری وی بود.

آيت الله سيستانی در پيامی که توسط نماينده اش "سيد احمد الصافی" در خطبه های نماز جمعه قرائت شد حمايتش از حيدر العبادی نخست وزير جديد عراق را اعلام کرد و از همه گروه های سياسی اين کشور خواست با او در زمينه تشکيل کابينه در راستای تاسيس دولت قوی و توانمند همکاری کنند. او انتخاب رؤسای سه قوه را فرصتی مثبت و بی ‌نظير برای کشورش برشمرد.

شيخ الصافی از طرف آيت الله سيستانی از نيرو های نظامی عراق خواست از بالا بردن و يا الصاق هر گونه عکس، پرچم و پلاکارد سياسی و گرو.هی بر خودروهای زرهی نظامی پرهيز کنند. صافی تصريح کرد نيروهای مسلحی که با تروريسم مبارزه می‌کنند، بايد از ايجاد هر گونه آزار و اذيتی برای شهروندان بيگناه با هر رويکرد سياسی و مذهبی که داشته باشند، به پرهيزند.

وی همچنين تاکيد کرد که نيروهای مسلح عراق،‌ تنها بايد پرچم ملی اين کشور را بر خودروهای زرهی خود نصب کنند.آيت الله سيستانی همچنين بر تسريع مبارزه با فساد و جلوگيری از تخلفات مالی و اقتصادی توسط دولت جديد تاکيد کرد. او همچنين از نوری الملکی به خاطر انتقال قدرت و کناره گيری تشکر کرد. آيت الله سيستانی در پيامی که در خطبه نماز جمعه نجف فرستاد ، خطا های بزرگ در مديريت سياسی و نظامی عراق در گذشته را مسبب مشکلات کنونی توصيف کرد که بايد جبران شوند.

مواضع آيت الله سيستانی در خصوص ضرورت بی طرفی سياسی نظاميان و نيرو های امنيتی عراق ،مبارزه با تروريسم، فساد زدايی و رعايت حقوق مردم کمک بزرگی برای دولت العبادی است که با مشکلات زيادی بايد دست و پنجه نرم کند.

مواضع آقای سيستانی جنبه خاص مذهبی و يا شيعی ندارد. اما در عين حال طرح آنها توسط بزرگ ترين شخصيت دينی به آنان مشروعيت و وجاهت مذهبی هم می دهد. از آنجاييکه سيستانی خواهان تشکيل حکومت روحانيت و امتياز ويژه برای شيعيان نيست، برآيند مواضع سياسی وی حکمرانی عرفی را تقويت می نمايد و تعارض بين حضور اجتماعی و سياسی مذهب شيعه و سکولاريسم به معنای جدايی نهادی دين و دولت را در عمل بر طرف می سازد. البته اين مزيت تا زمانی است که سيستانی و پيروانش خواهان موقعيت ويژه برای خود و دينداران شيعه نگردند.

آيت الله سيستانی تا کنون اين چنين عمل نکرده و اميدها نسبت به تداوم اين مشی مثبت را افزايش داده است. البته او بعد از بحران اخير عراق و قدرت گرفتن داعش به دخالت در سياست پرداخت. پيش از آن وی از موضعگيری سياسی پرهيز می کرد و اکنون نيز به نظر می رسد رويکرد سياسی او حالت مقطعی دارد تا به مسئوليتش در زمينه حفظ آرامش به عراق و پايان بخشيدن به بحران خونين خاتمه بخشد.

او بعد از پايان انتخابات پارلمانی در عراق از منتخبين دعوت کرد تا هر چه سريعتر مسئولان بلند پايه را برگزينند. او به مالکی نيز توصيه کرد تا برنامه و تدبيری برای حل مشکلات ارائه کند. اما وقتی از او نا اميد شد نفوذ خود را به کار گرفت تا مالکی از نخست وزيری کناره گيری نمايد . او نيز مانند اکثر سياستمداران ، شخصيت های اجتماعی و رهبران مذهبی عراق معتقد بود تشکيل دولت جديد نقطه عزيمت هر گونه اصلاح و حل مشکلات عراق است و تداوم نخست وزيری مالکی فضای سياسی را قفل خواهد کرد.

او در رايزنی های پشت پرده بر استعفای مالکی تاکيد می کرد. اخيرا فاش شده است او در پاسخ يکی از اعضاء حزب الدعوه گفته بود : « سرعت بخشيدن به تعيين نخست وزير جديد مسئله ای است که ضرورت دارد. ... : نخست وزير بايد مورد قبول اکثريت جامعه باشد و بتواند همراه با ديگر گروه های سياسی کشور را از خطر تروريسم و جنگ طايفه ای نجات دهد.»

پس از اينکه پارلمان عراق برای انتخاب رئيس دولت دچار بن بست شد آيت الله سيستانی به نکوهش سياست مدارانی پرداخت که به جای مصالح ملی موقعيت فردی خود را در نظر می گيرند. او تلويحا آدرس مالکی را دارد. اما در روزهای آخر به صراحت نظر مخالف خود را نسبت به نخست وزيری مالکی ابراز داشت. بعد از اينکه العبادی توسط فواد معصوم معرفی شد ، به حمايت از وی پرداخت و خواستار استعفای مالکی شد. سرانجام تلاش های وی همسو با ديگر تلاش ها جواب داد و مالکی سمت نخست وزيری را ترک کرد.

آيت الله سيستانی به مسئوليت سياسی خود تا کنون خوب عمل کرده و الگوی مناسبی برای سياست ورزی صحيح ارائه داده است. اين الگو برای مراجع سنتی در ايران که تمايلی به فعاليت سياسی حزبی ندارند آموزنده و مفيد است.