رسانه های مدعی اصول چگونه اخبار اسیدپاشی در اصفهان را منعکس کردند + تصویر

کلمه - این روز‌ها رسانه‌های اصولگرا و صدا و سیما به جای دنبال کردن خواسته‌های مردم اصفهان در ماجرای اسیدپاشی بیشتر دنبال حمله به رسانه‌های دیگر و همچنین تکذیب شایعات در ارتباط با دست داشتن نیروهای مذهبی در این رابطه هستند.

سایت خبرنگاران ایران، سه رسانه شامل یک روزنامه (کیهان)، یک خبرگزاری (فارس) و یک رسانه تصویری یعنی صدا و سیما را در ارتباط با پوشش اخبار اسیدپاشی در اصفهان بررسی کرده است.

نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهد که این رسانه‌ها در اطلاع رسانی این رویداد با تاخیر اقدام کردند و از سوی دیگر دو خط کلی در نحوه اطلاع رسانی آن‌ها مشاهده می‌شود. اول آنکه شایعات درباره دست داشتن نیروهای مذهبی را تکذیب کنند و دوم اینکه پیکان نقد و حمله خود را به سمت رسانه‌هایی ببرند که به موضوع دست داشتن نیروهای مذهبی در این ارتباط دامن زدند.

خبرگزاری فارس؛ از اتهام زنی تا سناریوسازی

خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران نخستین خبر مربوط به اسید پاشی در اصفهان را در تاریخ ۲۷ مهر ماه به نقل از فرمانده انتظامی اصفهان منتشر کرد که چهار اسیدپاشی در این شهر را تایید می‌کرد.

نخستین اقدام این خبرگزاری در این ارتباط گفت‌و‌گو با امام جمعه اصفهان بود که اسیدپاشی را محکوم می‌کرد و نسبت دادن این اقدام به برخی گروه‌ها را غط می‌دانست.

این خبرگزاری بلافاصله این خط را دنبال کرد که «رسانه‌های بیگانه» در این ماجرا مقصرند. فارس در گزارشی با تیتر «جنایت اسیدپاشی در اصفهان و ماهی گرفتن رسانه‌های بیگانه از آب گل‌آلود» و با عکس گرفتن از تیتر برخی رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور و یا رسانه‌های بین المللی برخورد این رسانه‌ها و ارتباط دادن اسیدپاشی با بدحجابی را نقد کرده است.

از سوی دیگر شبکه‌های اجتماعی هم مورد توجه این خبرگزاری در نقد‌هایش بود. فارس در بخشی از گزارش دیگر با تیتر «نقش پررنگ «شبکه‌های اجتماعی» در اسیدپاشی به چهره امنیت اصفهان» و «شورش وایبری علیه امنیت اجتماعی» نوشت: «در داستان تلخ اسید‌پاشی به چهره چند زن در اصفهان، شبکه‌های اجتماعی که پیش از این در فتنه ۸۸ نقشی جدی در برهم‌ زدن امنیت عمومی و هدایت اغتشاشات داشتند باز هم پای کار آمدند و با دامن زدن به شایعات من‌جمله ربط این حادثه تلخ به گروه‌های مذهبی بار دیگر ثابت کردند ابزاری در دست غرب برای عملیات‌های رسانه‌ای و حتی امنیتی هستند.»

البته در این گزارش نکته قابل توجه این است که این خبرگزاری «فقدان منابع اطلاع رسانی دقیق» و «کم کاری مسئولان استانی» را در ایجاد این فضا (بروز شایعه و افزایش رعب و وحشت) همراه با شبکه‌های رسانه‌ای خارج از ایران مقصر می‌داند.

اما وقتی این فضا به سمت ایجاد تجمع‌های اعتراضی می‌رود، واکنش این خبرگزاری هم تند‌تر می‌شود. خبر تجمع در اصفهان توسط خبرنگار محلی این خبرگزاری منعکس شده است. همراه این خبر هم سه عکس از تجمع در این خبرگزاری منتشر شده است. خلاف خبرگزاری مهر که عکس های تجمع های اعتراضی مردم درباره اسیدپاشی را از خروجی سایت خود حذف کرد و یا عکاس ایسنا در اصفهان که به خاطر عکاسی از تجمع های اعتراضی مردم بازداشت داشت.

این خبرگزاری در چند روز اخیر به اتهام زدن و اعتراف گرفتن روی آورده است. فارس در روز سوم آبان از بازداشت فردی خبر می‌دهد که لباس زنانه پوشیده و در تجمع‌ها حضور داشته است. سبک نوشتاری این خبر و عکس‌های آن به مانند خبرهای دیگر این خبرگزاری در چنین موقعیت هاست. واژه‌هایی مانند کشف «ادوات ارتباطی و جاسوسی» در این خبر هم به مانند سابق تکرار شده است.

اما نکته دیگر در انعکاس اخبار مربوط به اسیدپاشی در این خبرگزاری این است که خبرهای بازداشت افرادی مانند عکاس ایسنا و برخی افراد حاضر در تجمع های اعتراضی انعکاسی در این خبرگزاری نداشته است.

صدا و سیما؛ از اطلاع رسانی و تکذیب شایعات تا اتهام به رسانه های داخلی

خبر رسمی اسیدپاشی‌ها در اصفهان در ۲۴ مهرماه منتشر شد اما صدا و سیما (واحد مرکزی خبر) بعد از چند روز تاخیر و بعد از اینکه سر و صدا‌های این رخداد بالا گرفت در تاریخ ۲۷ مهر ماه برای نخستین بار گزارشی درباره این موضوع منتشر کرد. در این گزارش با رییس پلیس اصفهان و رییس بیمارستان محل بستری دو نفر از قربانی‌ها گفت‌و‌گو صورت گرفت.

بررسی دو بخش خبری ساعت ۲۱ شبکه یک و خبر ۲۰:۳۰ شبکه دوم نشان می‌دهد که این گزارش تنها در آن روز در بخش خبری ۲۰:۳۰ پخش شد.

در تاریخ ۲۸ مهر ماه بعد از پخش واکنش محسنی اژه‌ای معاون قویه قضاییه با دو نفر از قربانی‌ها نیز گفت‌و‌گو صورت گرفت که آن‌ها خواستار «قصاص» و «اشد مجازات» برای مجرم یا مجرمین بودند. از سوی دیگر در این گزارش با مادر یک قربانی نیز مصاحبه ای بسیار کوتاه انجام شد اما گویی پوشش چادر مادر این قربانی بیشتر مورد نظر بود و برادر این قربانی هم تاکید می‌کرد که آن‌ها از خانواده‌های مذهبی هستند.

به نظر می‌رسد این نوع پوشش خبری برای مقابله با موجی بود که در شبکه‌های اجتماعی این موضوع را با «بد حجابی» مرتبط می‌دانست.

بخش خبری ۲۰:۳۰ روز ۲۹ مهر گزارشی از اصفهان داشت اما این گزارش به اسیدپاشی ارتباط نداشت و درباره گردشگری در اصفهان و رونق این صنعت در این روز‌ها بود که شاید این سوژه هم به خاطر ایجاد فضای ترس در سفر به اصفهان منتشر شده باشد.

روز ۳۰ مهر و ملاقات وزیر بهداشت با یکی از قربانی‌ها به صورت یک گزارش خبری باز مورد توجه واحد مرکزی خبری بود و خطی که این گزارش دنبال می‌کرد با تکرار این موضوع بود که انگیزه این اسیدپاشی‌ها هنوز مشخص نیست و از سوی دیگر به صورت خیلی کمرنگ هم انتقادهایی هم از رسانه‌های خارج از کشور شد.

شاید مهم‌ترین واکنش از سوی صدا و سیما روز سوم آبان ماه رخ داد و به طور علنی با نام بردن از «ایسنا» و روزنامه «شرق» این دو رسانه از سوی صدا و سیما متهم به سیاه نمایی شدند. البته به مانند همیشه رسانه‌های فارسی زبان خارج از ایران هم مورد هجمه واحد مرکزی خبر قرار گرفتند.

این گزارش به مدت ۹ دقیقه از چند گفت وگو تشکیل شده بود که یک بخش آن گزارش مردمی از سطح شهر اصفهان را پوشش می‌داد و در لابلای آن گفت‌و‌گو با مسئولان هم گنجانده شده بود. اما بخش دوم آن به طور کامل علیه برخی رسانه‌های داخل کشور و رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور بود.

صدا و سیما روز چهارم آبان هم به انعکاس سخنان آملی لاریجانی رییس قویه قضاییه در این موضوع پرداخت اما بخشی که لاریجانی درباره برخی رسانه های داخلی انتقاد می کند را پررنگ کرد. از سوی دیگر هنوز خبر حاشیه ای و سناریو سازی فارس درباره بازداشت فردی با لباس زنانه در این رسانه انعکاسی نداشته است.

کیهان؛ ربط اسیدپاشی به فتنه و ترسیم سناریو خارج نشین ها

گرچه می‌توان برای صدا و سیما و خبرگزاری فارس یک خط خاص را در این ماجرا ترسیم کرد که به طور مثال خبرگزاری فارس در ‌‌نهایت به اعتراف گیری رسید اما در روزنامه کیهان‌‌ همان نخستین خبر‌ها با اتهام زنی و سناریو سازی همراه بود.

روز ۲۸ مهر نخستین گزارش کیهان با تیتر نخست و صفحه اولی «اسیدپاشی به چهره حجاب، موج‌سواری ضد انقلاب» منتشر شد. در این گزارش پیکان حمله کیهان به شبکه تلویزیونی بی‌بی سی فارسی است. بعد از بی‌بی سی، کیهان با انتشار تیتر برخی رسانه‌های داخل کشور از آن‌ها نیز انتقاد کرده است.

کیهان در روزهای بعد این اتهام زنی‌ها را حتی در سرمقاله خود تکرار کرده است. در سرمقاله دوم آبان این روزنامه با تیتر «قطعه اسیدپاشی در پازل سیاه» بار دیگر رسانه‌ها را مورد حمله قرار می‌دهد و در بخشی از آن می‌نویسد: بررسی‌ها نشان می‌دهد نخستین بار خبرگزاری ایسنا بود که این خط سیاه خبری را کلید زد. این خبرگزاری در ساعت ۱۴ و ۱۵ دقیقه روز ۲۴ مهرماه در خبری با عنوان «جزئیات اسیدپاشی‌های اخیر به زنان اصفهانی» نوشت؛ «این حادثه زمانی اتفاق افتاد که از چندی پیش تاکنون در شبکه‌های اجتماعی مطالبی با محتوای اسیدپاشی به زنان بی‌حجاب در اصفهان منتشر می‌شود اما مشخص نیست که آیا حادثه شب‌گذشته ارتباطی با این مطالب داشته است یا خیر؟» ایسنا در ادامه خبر نیز طی مصاحبه با فرماندار اصفهان، مصر است که قضیه را به حجاب مرتبط کند. یک ساعت بعد سایت خبرآنلاین همین خبر را بازنشر می‌کند اما با این تیتر؛ «احتمال اسیدپاشی به زنان بدحجاب وجود دارد».

این نوع مطالب در کیهان شماره‌های بعد البته در ستون معروف ویژه‌ها نیز دنبال می‌شود. این روزنامه در روز چهارم آبان ماه با تیتر «دست‌های پشت پرده جنایت اسیدپاشی اندک‌اندک آفتابی می‌شوند»، آن را سناریو «از پیش طراحی شده» عنوان کرد و در بخشی از مطلب خود نوشت: دم خروس هنگامی بیرون می‌افتد که همزمان با تجمع چند تن از عناصر ضد انقلاب در مقابل مجلس و تحرکات برخی عناصر نفوذی در تجمع شماری از مردم اصفهان، نماینده آمریکا در سازمان ‌ملل وارد صحنه می‌شود! در تجمعات اخیر شعارهایی از این دست شنیده شد: ‌ «اسیدپاشی جنایت، قانونگذار حمایت»!، «طرح صیانت از حجاب و عفاف، تبعیض آشکار علیه زنان»!، «طرح حمایت از آمران به معروف را از دستور مجلس خارج کنید»، ‌ «ننگ ماست ننگ ما، مجلس شورای ما»!، «اجازه ندهیم جنایت علیه زنان با اسم دین و اسلام قانونی شود»؟! ‌ «بسیجی، داعشی مرگ به تو مرگ به تو»! «مرگ بر افراطیون دینی» و…

در نهایت مشخص است که نحوه انعکاس اسیدپاشی در رسانه های اصولگرا بیشتر به سمت حاشیه هاست و خود ماجرا مورد توجه چندانی قرار نمی گیرد.