اوباما: هنوز شکاف عميقی در مذاکرات هسته‎ای ايران وجود دارد

بی بی سی ـ باراک اوباما، رئيس جمهوری آمريکا، همزمان با برگزاری مذاکرات هسته‌ای در عمان گفته است هنوز شکاف عميقی در راه رسيدن به توافق با ايران وجود دارد.

آقای اوباما در مصاحبه‌ای با شبکه تلويزيونی سی‎بی‌اس می‌گويد قدم نهايی در مذاکرات می‌تواند اين باشد که ايران تضمين قاطعانه و قابل تاييد بدهد که قادر به ساخت سلاح هسته‌ای نخواهد بود.

در صورتی که ايران چنين تضمينی بدهد، به گفته آقای اوباما، تحريم‌ها عليه ايران کاهش خواهد يافت؛ اما رئيس جمهوری آمريکا درباره رسيدن به اين قدم نهايی ابراز ترديد کرده است.

او همچنين در پاسخ به سوال ديگری درباره اينکه آيا به رهبر ايران درباره گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) نامه نوشته است يا نه، گفت: "ترجيح می‌دهم درباره ارتباطاتم با سران کشورهای مختلف جهان صحبت نکنم. من روش‎های مختلف و زيادی برای ارتباط برقرار کردن با سران مختلف جهان دارم."

در ادامه پاسخ دادن به اين سوال، رئيس جمهوری آمريکا توضيح داد که در رابطه با ايران دو موضوع کوتاه‎مدت و بلندمدت وجود دارد که مورد توجه آمريکا است.

اولويت اول به گفته آقای اوباما، اين است که آمريکا اطمينان پيدا کند ايران قصد ندارد به سلاح هسته‌ای دست يابد.

در توضيح موضوع دوم آقای اوباما بار ديگر تصريح کرد که ايران و آمريکا در عراق دشمن مشترکی به نام "دولت اسلامی" دارند. اما آقای اوباما بار ديگر بر اين سياست دولت آمريکا تاکيد کرد که واشنگتن قصد ندارد موضوع داعش را به بحث هسته‌ای ايران مرتبط کند.

او گفت: "ما با ايران در مورد داعش همکاری نکرديم هرچند تنش‎زدايی می‌کنيم. آن‌ها سرباز و شبه نظاميانی در بغداد دارند که تحت کنترل ايران فعاليت می‌کنند. به آن‌ها می‌گوييم با ما کاری نداشته باشيد چون ما هم که اينجا هستيم با شما کاری نداريم، بلکه بر روی يک دشمن مشترک متمرکزيم. اما هيچ همکاری يا برنامه جنگی مشترک نداريم و نخواهيم داشت."

روزنامه آمريکايی وال‌استريت ژورنال چند روز پيش نوشته بود باراک اوباما، رئيس‌جمهوری آمريکا ماه گذشته به طور محرمانه نامه‌ای برای آيت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ايران فرستاده و در آن "منافع مشترک" ايران و آمريکا را شرح داده و گفته هر حمله آمريکا عليه مواضع گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) با منافع ايران همخوانی دارد.

انتشار اين خبر با واکنش تند جمهوری خواهان آمريکا مواجه شد که می‌گفتند ايران را نبايد در جنگ عليه داعش دخالت داد.

مذاکرات مسقط

آقای اوباما درحالی درباره رسيدن به توافق نهايی با ايران ابراز ترديد کرده که دور جديد مذاکرات وزرای امور خارجه ايران و آمريکا با حضور نماينده اتحاديه اروپا در مسقط عمان درحال برگزاری است.

مذاکرات محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه ايران، جان کری، همتای آمريکايی او و کاترين اشتون، نماينده اتحاديه اروپا در مسقط، پايتخت عمان، آغاز شده است.

ايران و غرب تا ۲۴ نوامبر (۱۵ روز ديگر) فرصت دارند تا بر سر برنامه تحقيقات هسته ای ايران به توافقی جديد برسند.

فرداد فرحزاد، خبرنگار بی‌بی‌‎سی فارسی در محل مذاکرات می‌گويد اين دور از مذاکرات در مسقط به نسبت دوره‌های قبل در فضای بسته‌‎تر برگزار می‌‎شود و خبرنگاران به نمايندگان سه طرف و هيات‌های اعزامی دسترسی ندارند. او می‌گويد به همين دليل است که هيچ خبری از چگونگی پيشرفت مذاکرات به بيرون درز نمی‌کند.

آقای ظريف پيش از آغاز مذاکرات در مسقط گفت "بايد به راه حلی مبتنی بر احترام و همکاری متقابل دست پيدا کنيم."

او گفت اگر غرب به رسيدن به چنين راه‌حلی علاقمند باشد "امکان اين که تا پيش از ۲۴ نوامبر راه حلی يافته و به تفاهم دست يابيم وجود دارد."

در صورت عدم توافق، تحريمهای گسترده‌تر اقتصادی عليه ايران اعمال خواهد شد.

ايران ادعاهای قدرتهای غربی مبنی بر تلاش برای ساخت بمب اتمی را انکار می‌کند.

آن کشور می‌گويد برنامه تحقيقاتی غنی سازی اورانيوم مصارف صلح آميز دارد و برای تامين سوخت نيروگاه هسته ای و همچنين توليد راديو ايزوتوپهای دارويی است.

درخواست‎های مجلس ايران

در همين حال، خبرگزاری خانه ملت گزارش داده که بيش از ۲۰۰ نماينده مجلس ايران از مذاکره کنندگان هسته‌ای خواستند در گفتگو ها "از عزت و اقتدار ايران" دفاع کنند.

ضرغام صادقی در نشست امروز (يکشنبه ۹ نوامبر/۱۸ آبان) مجلس ايران، از سوی ۲۰۰ نماينده صادر کننده بيانيه‌ای در اين باره با پنج خواسته را مطرح کرد:

• لغو کامل تحريم ها اعم از هسته ای و غير آن بلافاصله پس از انجام توافق که رئيس جمهور محترم نيز بارها بر آن تأکيد فرمودند.

• استيفای کامل حقوق هسته ای ايران شامل توسعه و ارتقاء چرخه سوخت هسته ای تا حد خودکفايی برای تأمين سوخت مورد نياز نيروگاه هسته ای بوشهر در سقف زمانی ۵ سال و استمرار آن تا تأمين ۲۰ هزار مگاوات برق هسته ای براساس قانون مصوب ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی

• عدم پذيرش محدوديت در تحقيق و توسعه غنی سازی و ديگر فعاليت های مرتبط با چرخه سوخت هسته ای

• منع هرگونه بازرسی، نظارت و همکاری با آژانس بين المللی انرژی اتمی فراتر از معاهده عدم تکثير سلاح های هسته ای

• حفظ ماهيت و فعاليت مرتبط با بهره برداری از راکتور تحقيقاتی آب سنگين اراک حداکثر در بازه زمانی ۲ سال و استمرار بهره برداری از تأسيسات هسته ای فردو با حفظ امکان تأمين سوخت مورد نياز راکتور تحقيقاتی و کاربردی در عرصه های پزشکی، کشاورزی، صنعتی و ساير موارد صلح آميز

ايران سال گذشته، پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان رييس جمهور، با دولتهای آمريکا، بريتانيا، فرانسه، آلمان، روسيه و چين (گروه موسوم به ۱+۵) به توافق رسيد تا در عوض کاهش اثر تحريمهای اقتصادی عليه آن کشور، تحقيقات اتمی خود را محدودتر کند.

علی رغم پيشرفت مذاکرات در طول سال گذشته دو طرف هنوز بر سر ظرفيت باقی ايران برای غنی سازی اورانيوم و سرعت رفع تحريمهای اقتصادی به توافق نرسيده اند.

با اين حال، دو طرف از عواقب عدم حصول توافق پيش از ۲۴ نوامبر ابراز نگرانی کرده اند و می‌دانند که در آستانه يک فرصت تاريخی قرار دارند.