معمای بی‌جواب کمک خلبان جرمن‌وينگز

ف. م. سخن - خبرنامه گویا، آخرين خبر حاکی از آن است که آندرياس لوبيتز٬ کمک خلبان هواپيمای ساقط شده ی جرمن وينگز٬ به دوست دختر سابق خود -که مهمانداری ۲۶ ساله به نام ماريا است- به حالت هشدار می گفته است:

روزی کاری خواهم کرد که باعث تغيير تمام سيستم ها خواهد شد و بعد٬ همه نام مرا خواهند دانست و به خاطر خواهند سپرد!

دوست دختر سابق آندرياس حدود پنج ماه با او در ارتباط بوده است.

در ميان قطعات متلاشی شده ی پرواز ۹۲۹۵ جرمن وينگز٬ و تکه های اجساد قربانيان اين حادثه٬ تنها دستگاه «وويس رکوردر» هواپيما پيدا شده و از دستگاه ديگر يعنی دستگاه «فلايت رکوردر» -که مختصات پرواز هواپيما را لحظه به لحظه ثبت می کند٬- کماکان خبری نيست. گروهی سی نفره از کوه نوردان امدادگر٬ فقط بر روی يافتن اين دستگاه دوم تمرکز کرده اند.

آن چه اين دستگاه نشان خواهد داد٬ تاييدی بايد باشد بر آن چه کمک خلبان اين پرواز انجام داده است: آيا آندرياس بيست و هشت ساله٬ عمدا هواپيما را وادار به سقوط کرده است؟ آيا او آگاهانه ارتفاع پرواز را به حدود ۱۰۰ پايی زمين تغيير داده است؟...

آن چه بر روی دستگاه وويس رکوردر ثبت شده٬ بدون نياز به دستگاه دوم٬ چنين اطلاعاتی را به ما می دهد. اما اين موضوع به قدری عجيب و باورنکردنی ست که همه ی متخصصان و دست اندرکاران پرواز منتظر پيدا شدن جعبه ی سياه دوم و خواندن اطلاعات موجود بر روی آن هستند.

چرا آندرياس٬ که جوانی شاد و سر حال به نظر می رسيده٬ بيماری خودش را کتمان می کند و ورقه های بيمار بودن اش را به گوشه ای می اندازد؟ چرا او اقدام به خودکشی و ديگرکشی می کند؟ سوابق بيماری روانی او از چه قرار بوده و تا چه اندازه می توانسته خطرناک باشد؟... سوالاتی از اين قبيل بی شمار است...

اکنون در آلمان٬ کارشناسان٬ در قسمت های مختلف مشغول بحث در مورد اين حادثه هستند و راه هايی را برای پيشگيری از آن ارائه می دهند. ساده ترين و کم هزينه ترين کاری که می توان انجام داد٬ آمدن يکی از مهمانداران و کرو پرواز٬ به دااخل کابين٬ بعد از خروج يکی از خلبانان است؛ کاری که در پروازهای کشور امريکا بعد از يازده سپتامبر انجام می شود و حال٬ شرکت های هواپيمايی آلمانی هم قرار است همين کار را انجام دهند. اين کار٬ به شدت ابتدايی و در موارد جدی٬ بی فايده است.

فرض بگيريم٬ کمک خلبان٬ يا خلبانِ تنها بخواهند هواپيما را مانند آندرياس به زمين بکوبند. مهماندار که از پرواز هيچ اطلاعی ندارد٬ چگونه می تواند از قصد خلبان آگاه شود. اگر در نزديکی زمين آگاه شد٬ چگونه می تواند به خود اجازه دهد در کار خلبان دخالت کند. قدرت دخالت فيزيکی هم داشت٬ وقتی چيزی از خلبانی نمی داند٬ چگونه می تواند مانع از سقوط هواپيما شود؟ اين سياهه را می توان با سوالاتی از اين قبيل تکميل کرد. تنها خاصيتی که آمدن مهماندار به داخل کابين می تواند داشته باشد٬ در صورت بيهوشی کمک خلبان٬ يا خلبان٬ باز کردن در٬ خبر رسانی به خلبانی که بيرون از کابين است و کارهايی از اين قبيل است.

همه ی اين تمهيدات برای آينده است والا دردی از دردهای بازماندگان جرمن وينگز را درمان نخواهد کرد. خوان پاردو٬ که همسر٬ دختر بزرگ٬ و نوه اش را در اين سانحه از دست داده ضمن تشکر از کسانی که به او در اين لحظات سخت کمک کرده اند٬ می نويسد که برای من فرقی نمی کند که سقوط هواپيما در اثر حادثه بوده يا به دليل ديگری سقوط کرده است. سه عزيز من باز نخواهند گشت. آنچه اتفاق افتاده است را چيزی تغيير نخواهد داد.

تا امروز صبح٬ ۴۰۰ تا ۶۰۰ قطعه از اجساد قربانيان حادثه هوايی پيدا شده است. اين قطعات در کيسه های پلاستيکی در اختيار متخصصان ژنتيک قرار می گيرد و آن ها اين قطعات را با دی.ان.ا بازماندگان حادثه مطابقت می دهند تا بلکه بخشی از اجساد به خانواده ها تحويل داده شود. هيچ جسد سالمی باقی نمانده است.

شدت تصادم با کوه به حدی بوده که هواپيما و اجساد به قطعات بسيار کوچک تبديل شده اند. اين که جعبه ی سياه دوم پيدا نشده است نيز شايد به خاطر شدت همين ضربه باشد چرا که اين دستگاه٬ روی فرکانسی معين٬ سيگنال هايی پخش می کند که گروه های نجات می توانند آن را به وسيله ی اين سيگنال ها رديابی و مکان يابی کنند.

آن چه تا اين لحظه با قطعيت مشخص شده اين است که لوبيتز از سال ۲۰۰۹ مبتلا به افسردگی حاد بوده و به همين خاطر مدتی در امر آموزش او وقفه به وجود آمده است. اما شايد هرگز به اين سوال نتوان پاسخ داد که چرا او دست به خودکشی و ديگرکشی زده است. کسی که به نوشته ی فوکوس٬ چند هفته پيش دو دستگاه اتومبيل آ.او.دی -يکی برای خودش و يکی برای دوست دخترش- خريداری کرده٬ و يکی از اتومبيل ها هفته ی گذشته به او تحويل داده شده٬ در اثر چه موضوعی دست به اين اقدام وحشتناک زده است.

فرانک وويتون٬ سرخلبان چهل و هشت ساله جرمن وينگز نيز که حدود سه هفته پيش با آندرياس پرواز کرده بود می گويد: رفتار او کاملا طبيعی بود. او از طرح هايی که برای آينده داشت سخن می گفت. آندرياس می گفت خوشحال است از اين که بالاخره می تواند برای شرکت لوفت هانزا پرواز کند؛ می گفت که می خواهد در مسيرهای طولانی پرواز کند؛ می گفت که دوست دارد کاپيتان هواپيمای آ۳۸۰ يا هواپيماهای پهن پيکر شود.

در گفت و گوی روان‌شناسان٬ نکته ای که به روشنی بيان می شود اين است که اگر کسی قصد خودکشی واقعی داشته باشد٬ نزديک ترين اشخاص به او٬ حتی والدين و همسر و فرزندان اش از اين کار مطلع نخواهند شد؛ واقعيتی تلخ که کار تشخيص وضعيت روحی خلبانان را بيش از پيش دشوار و ناممکن می سازد.

تلويزيون آلمان سخنان يکی از آشنايان لوبيتز را بدون نشان دادن چهره ی او پخش کرد که می گفت او دچار دپرسيون شديد بوده است.

تا چند روز ديگر٬ مساله ی پرداخت غرامت به بازماندگان حادثه مطرح خواهد شد؛ غرامتی که سر به ميليون ها دلار خواهد زد. قرار است لوفت هانزا٬ به خانواده ی بازماندگان سانحه٬ مبلغ پنجاه هزار يورو٬ به عنوان کمک مالی موقت تا دريافت خسارت کامل -که علاوه بر لوفت هانزا٬ شرکت بيمه ی آليانس در گير آن خواهد بود- بپردازد.