گزارش ماهانه مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران – نگاهی اجمالی به وضعيت حقوق بشر ايران در ارديبهشت ۹۴

خبرگزاری هرانا- آنچه که در پی می آيد گزارش اجمالی و ماهانه وضعيت حقوق بشر در ايران در دوره زمانی ارديبهشت ماه ۹۴ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ايران تهيه شده، اين گزارش با توجه به حجم محدود آن و نيز به دليل عدم اجازه فعاليت گروههای مستقل مدافع حقوق بشر در ايران نميتواند بازتاب دهنده کامل وضعيت حقوق بشر در ايران باشد، لازم به اشاره است بخش آمار اين تشکل بصورت سالانه گزارشات مفصل تر خود را به اشکال آماری و تحليلی از وضعيت حقوق بشر در ايران منتشر می سازد.

گزارش تفصيلی، آماری نقض حقوق بشر در ارديبهشت ماه ۱۳۹۴

در ارديبهشت ماه سال ۱۳۹۴ نقض سيستماتيک حقوق بشر در ايران همچنان مانند گذشته ادامه داشت، اولين روزهای ماه با اعدام ۲۸ زندانی در شهرهای اردبيل، بندرعباس، شيراز، زنجان و ابهر وکرمان و جيرفت آغاز گرديد تا تا نشانه ای شود از آغاز نامبارک اين ماه برای جامعه حقوق بشری ايران. از برجسته ترين موارد اعدام در اين ماه بايد به اعدام چهار زندانی در اروميه، اعدام سه زندانی در ساری، اعدام پنج زندانی در کرج و اعدام يک متهم به قتل در ملاء عام در قوچان و اعدام يک متهم ديگر در ميناب در ملا عام اشاره کرد که اغلب اين اعدام ها مخفيانه و بدون پوشش رسانه های دولتی انجام شد.

از ديگر موارد پرتوجه و حايز اهميت در اين بخش گزارش نگرانی سازمان ملل از رشد اعدام های مخفيانه در ابران بود که بر اساس آن کارشناسان حقوق بشری سازمان ملل متحد درباره افزايش اعدام‌ها و به خصوص درباره اعدام‌های اعلام‌نشده در ايران هشدار داده‌اند.

در گزارشی ديگر که از سازمان عفو بين الملل منتشر گرديد از احتمال اعدام محمدعلی طاهری ابراز نگرانی شد، سازمان حقوق بشری عفو بين‌الملل در اطلاعيه‌ای می‌گويد که احتمال اعدام محمدعلی طاهری، بنيان‌گذار «عرفان حلقه»،که به اتهاماتی چون «توهين به مقدسات» در ايران زندانی است وجود دارد.

البته بر اخبار ناگوار فوق، خوشبختانه شاهد موارد متعدد بخشش اعداميان نيز در اين مدت بوديم که بخشش اعدامی پس از ۱۷ سال در مراغه و رهايی شانزده زندانی از اعدام در آذربايجان غربی از جمله آنها بود.

اين ماه همچنين با تداوم تعرض به حقوق اوليه اقليت‌های قومی و دينی در ايران همراه بود که بارزترين آنها، آمار بالای لاغری ناشی از سوء تغذيه کودکان در بلوچستان، مجروح شدن يک مادر و فرزند در تيراندازی نيروی انتظامی، کشته و زخمی شدن ۴ نفر در شليک ماموران مرزبانی نگور و احضار استاد دارالعلوم مکی زاهدان به دادگاه ويژه روحانيت بود.

سازمان‌های عفو بين‌الملل و ديدبان حقوق بشر، نهم ارديبهشت ماه، در مورد گزارش‌ها از بازداشت ده‌ها نفر از فعالان سياسی در استان خوزستان به وسيله نيروهای اطلاعاتی و امنيتی ايران، طی بيانيه ای نگرانيها از «بازداشت گسترده» فعالان سياسی در خوزستان را ابراز کرده‌اند. بنا بر اين گزارش‌ها در ميان بازداشت‌شدگان کودکان نيز حضور دارند.

در ادامه گزارشات مربوط به اين رسته، گزارشی منتشر شد مبنی بر محروميت هشتاد هزار نفر در زاهدان از آب آشاميدنی سالم، اين در حالی است که هم اکنون ۳۰۴ هزار نفر از جمعيت زاهدان در حاشيه شهر زندگی می‌کنند که ۸۰ هزار نفر از آنها، آب آشاميدنی سالم نيز ندارند.

در ادامه بايد اشاره کرد در اين ماه عفو بين الملل خواهان خويشتنداری پليس ايران در برابر معترضان «کرد» شد، به دنبال درگيری بين نيروهای امنيتی و معترضان در شهر مهاباد در استان آذربايجان غربی، عفو بين الملل روز جمعه ۱۸ ارديبهشت خواستار خويشتنداری نيروهای انتظامی و امنيتی ايران در مقابله با تظاهرات و اعتراضات در اين باره شده است.

در حيطه حقوق اقليت های مذهبی بطور برجسته نقص حقوق شهروندان بهايی مانند گذشته ادامه داشت، بازداشت شهروندان بهايی در همدان، مزاحمت و پلمپ کسب و کار شهروندان بهايی در استان کرمان و آزادی سه تن از اساتيد دانشگاه بهاييان از زندان و محاکمه سه شهروند بهايی در گرگان از جمله اين گزارشات بودند که در ارديبهشت ماه منتشر شدند.

در رابطه با حقوق شهروندان بهايی يکی از برجسته ترين گزارشات سالهای اخير را بايد انتشار گزارش دستور نيروی انتظامی درباره ممنوعيت دست‌کم ۳۰ شغل برای بهاييان دانست، بر اساس اين گزارش فرمانده نيروی انتظامی در دوران احمدی‌نژاد، با صدور دستورالعملی حدود ۳۰ شغل را بر بهاييان ممنوع کرده و قصد کنترل آنان، نظارت بر فعاليت‌شان و جلوگيری از حضور آنان در جامعه را داشته است.

در زمينه حقوق شهروند درويش مذهب نيز گزارشاتی منتشر گرديد از جمله ممانعت مجدد از اعزام رضا انتصاری به بيمارستان، تهديد دراويش زندانی به قطع درمان از سوی معاون دادستان تهران.

همينطور شهروندان مسيحی و بطور خاص نوکشيان مسيحی که به تازه گرويدندگان به اين مذهب اطلاق ميشود گزارش های تاييد احکام زندان برای ۱۸ نوکيش مسيحی طی دو ماه اخير، انتقال تبعيدگونه فرشيد فتحی و عليرضا سيديان به سالن دو زندان رجايی شهر منتشر شد.

بطور کل وضع آزادی مذهبی در ايران در سال ۲۰۱۴ وخيم‌تر شده است، کميسيون آمريکايی آزادی مذهبی در جهان روز دهم اردبيهشت، شانزدهمين گزارش سالانه خود را منتشر کرد. بر اساس اين گزارش وضعيت آزادی مذهب در ايران در سال ميلادی ۲۰۱۴ همچنان وخيم‌تر شده است.

درزمينهٔ حقوق کودکان نيز گزارشاتی منتشر گرديد که برجسته‌ترين آن‌ها عبارت بود از اخراج دختر دانش آموز از مدرسه به خاطر پيوند کليه، فروش کودکان کار از ۴۰۰ هزار تومان تا هشت ميليون‌، بستری شدن در بيمارستان دانش آموز دختر در پی تنبيه بدنی.

همچنين بر اساس گزارشی که در اين ماه منتشر شد، حدود ۲۰۰ کودک همراه مادرانشان، در زندان‌های کشور هستند که از ميان آن‌ها ۲۰ کودک در ندامتگاه شهرری زندگی می‌کنند.

درزمينهٔ حقوق اولبه زنان در ايران در کنار هجمه‌های بسياری چون موارد مربوط به حجاب و ظاهر بصورت رسمی عنوان شد که سال گذشته ۱۵ هزار نفر از قربانيان خشونت خانگی به پليس مراجعه کردند، براساس آمار موجود در سال ۱۳۹۳ حدود ۱۵ هزار نفر با موضوع بدرفتاری جسمی و عاطفی به مراکز مشاوره و دواير مددکاری اجتماعی کلانتری‌ها مراجعه کرده‌اند.

گزارش هشدار انصار حزب‌الله به دولت: در ورزشگاه آزادی زلزله به پا خواهيم کرد، که از سوی ارگان رسمی انصار حزب‌الله با هشدار نسبت به صدور مجوز حضور زنان در ورزشگاه‌‌ها منتشر شد از ديگر تحرکات برجسته ای بود که حقوق زنان ايرانی را در معرض تعرض و تهديد قرار می داد.

رويدادها و اخبار کارگری در ارديبهشت ماه، بسان ماه‌های گذشته پرشمار بود که از جمله تجمع کارگران مراکز مخابرات روستايی مقابل شرکت مخابرات ايران، انتقاد خانواده علی چراغی از طولانی شدن وعده مسئولان شهر تهران، بازداشت محمود صالحی و عثمان اسماعيلی فعالين کارگری در آستانه روز جهانی کارگر، بازداشت ابراهيم مددی و داوود رضوی از فعالين کارگری و اعضای سنديکای شرکت واحد و ممانعت از بزرگداشت روز جهانی کارگر توسط سنديکای شرکت.

با گذشت ۲۱ روز از اعتصاب کارگران قطار شهری اهواز، همچنان ۶۰۰ تن از کارگران اين پروژه به اعتراض خود ادامه داده‌اند. همزمان شرکت کيسون، پيمان‌کار اين پروژه در آخرين واکنش به اين اعتصاب، پنجشنبه ۲۴ ارديبهشت، ۶۰ تن از کارگران غير بومی بخش حفاری قطار شهری اهواز را اخراج کرد.

همچنين در ماه گذشته شاهد از دست دادن و مصدوميت تعداد زيادی از کارگران کشور بوديم که به عنوان نمونه تعدادی از کارگران شاغل در پروژه‌های فازهای ۱۷ و ۱۸ اين منطقه دچار مسموميت گازی شدند و دو کارگر جان خود را به اين دليل از دست دادند. مضاف بر اين مرگ ۴۳۳ کارگر در تهران به علت فقدان ايمنی محل کار نيز در خبرها منعکس شد.

در حوزه اصناف و حقوق صنفی هم اين ماه خالی از حوادث نبود، چنانکه هزاران معلم برای بار سوم تجمع کردند، چنانچه در گزارش قبل نيز ذکر شد هزاران معلم حداقل در پنج شهر ايران در اعتراض به آنچه دستمزدهای ناعادلانه و اعمال تبعيض ميان خود و ديگر کارکنان دولت می‌خواندند تجمع کردند.لازم به ذکر است که در آستانه تجمع معلمان؛ فشارها و احضار فعالين صنفی دوباره اوج گيری نمود.

از ديگر خبرهای پرتوجه در اين بخش، ممنوعيت برداشتن زيرابرو در آرايشگاه های مردانه و تعطيلی ۲۹ غرفه و جمع آوری برخی کتاب ها از نمايشگاه کتاب بود.

درزمينهٔ قضايای فرهنگی گزارشاتی از قبيل، حضور گشت ارشاد در نمايشگاه کتاب، مخالفت کميته نام کرمانشاه با اسامی نوزادان و لغو کنسرت در ماهشهر با اعتراض امام جمعه و همينطور محروميت ۱۱۶ ناشر از شرکت در نمايشگاه کتاب سال آينده به اطلاع رسانده شد.

معاون امور بسيج نيروهای مسلح اعلام کرده که نيروی انتظامی وظيفه دارد با افراد مسئله‌دار، خوانندگان ضدانقلابی و آنها که در جريان، سال ۸۸ به ساز آمريکا و انگليس خواندند و رقصيدند با جديت برخورد کند. سردار سيدمسعود جزايری، معاون امور بسيج و فرهنگ دفاعی ستادکل نيروهای مسلح در نشست معاونان اجتماعی نيروی انتظامی سراسر کشور، گفت: يکی از وظايف نيروی انتظامی جلوگيری از تعميق چالش‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی و جلوگيری از ورود آنها به عرصه تهديد‌گری نظام است.

درزمينهٔ ی بهداشت و محيط‌زيست در اين ماه گزارشات اندکی منتشر شد که غالب آن‌ها با موضوع آلودگی هوا و محيط‌زيست و کمبود منابع آبی در کشور بود. از اين زمره لاروهای ناقل بيماری هديه شهرداری گرگان به مردم اين شهر و وجود بيش از ۱۵ هزار کارتن خواب در تهران بازتاب داده شد.

توجه خاص به موارد نقض حقوق بشر
در اين بخش سعی شده به گزارش‌هايی از نقض حقوق بشر در آبان ماه که با حساسيت و توجه بيش‌تری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بديهی ست که اين توجه بيش‌تر، الزاماً به معنی شاخص بودن اين دسته از گزارش‌های به لحاظ حجم نقض حقوق بشر نيست.

در اين دسته بايد حمله به سبک زندگی شهروندان با صدور بيانيه درباره اپيلاسيون، سخنان محمدرضا شجريان درباره ممنوعيت فعاليت وی در کشور و بازداشت نرگس محمدی از فعالين حقوق بشر در ايران و تبعيد احمد زيدآبادی روزنامه نگار و فعال سياسی به گناباد اشاره کرد که با واکنش و حساسيت زيادی در افکار عمومی روبرو شد.

از اين مانند موارد محکوميت محمد علی طاهری بنيانگذار عرفان حلقه به اتهام “افساد فی‌الارض”، جمع‌آوری دوباره دو کتاب و تعطيلی يک غرفه در نمايشگاه کتاب تهران و سخنان محمد جواد ظريف مبنی بر هيچ کسی را در ايران به خاطر عقيده‌اش زندانی نمی‌کنيم و نا تمام ماندن سخنرانی علی يونسی به دليل دخالت لباس شخصی‌ها از جمله گزارشات پرتوجه بودند.

گزارش‌های حقوق بشری، در سايه‌ی کم توجهی
در مقابل بخش قبل، بسياری از گزارش‌های حقوق بشری اساساً با کم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتيب تشکيل‌ دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند؛ روبه‌رو شدند. گفتنی است اين نوع کم توجهی‌های بعضاً غير تعمدی يا بعضاً تبعيضات هدفمند، زمينه بيشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.

لغو نشست هم انديشی در دانشگاه اصفهان توسط نيروهای تندرو، عدم امکان دفاع وکلای آرش صادقی و گلرخ ايرايی، توقيف ماهنامه زنان امروز و پاسخ های متفاوت چند مرجع تقليد درباره روش اعدام تعدادی از گزارشاتی بود که در سايه کم توجهی قرار گرفتند.

عليرغم مطالبی که قبلا اشاره شد سايت “بهارنيوز” از دسترس کاربران خارج شد، دو تن به جرم نشر اکاذيب در فضای مجازی دستگير شدند و تفهيم اتهام تبليغ عليه نظام برای عضو هیأت مديره کانون نويسندگان ايران رضا خندان مهابادی از ديگر مواردی بود که کمتر موردتوجه قرار گرفتند.

مؤسسه «خانه آزادی» در تازه‌ترين گزارش خود از وضعيت آزادی رسانه‌ها در سال ميلادی گذشته، ايران را يکی از ده کشوری معرفی کرد که غيرآزادترين رسانه‌ها را دارد، در گزارش تازه «خانه آزادی»، ايران در رتبه ۱۹۰ قرار گرفته و فقط پنج کشور بلاروس، اريتره، ترکمنستان، ازبکستان و کره شمالی در رتبه‌های پس از ايران قرار دارند.