کاهش قیمت نفت پس از توافق هسته‌ای

دویچه وله - ناظران معتقدند با امضای توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای ۱+۵ بهای نفت در بازارهای جهانی کاهش می‌یابد. نشانه‌های این روند نزولی با نزدیک شدن روزهای پایانی مذاکرات و افزایش احتمال توافق آشکارتر شده است.

های هر بشکه نفت برنت دریای شمال صبح دوشنبه (۱۳ ژوئیه / ۲۲ تیر) نسبت به روز پایانی معاملات هفته گذشته یک دلار و پانزده سنت کاهش یافت و به ۵۷ دلار و ۵۸ سنت رسید.

هر بشکه از سبد نفتی سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) نیز که اول ژوئیه به مرز ۶۰ دلار نزدیک شده بود امروز اندکی کمتر از ۵۶ دلار معامله شد.

این روند نزولی تقریبا به موازات پیشرفت مذاکرات هسته‌ای در هشتمین و احتمالا آخرین دور از گفت‌وگوها در وین در حرکت بوده است.

برنامه افزایش سریع تولید

چنانچه جمهوری اسلامی و شش قدرت جهانی (چین، روسیه، آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان) به توافق برسند تحریم‌های بین‌المللی و یک‌جانبه آمریکا و اتحادیه اروپا علیه صنایع نفت و گاز ایران رفته رفته برداشته می‌شوند و این کشور قادر خواهد بود میزان تولید و صادرات نفت خود را افزایش دهد.

ایران پیش از تشدید تحریم‌ها هر روز حدود ۴ میلیون بشکه نفت استخراج می‌کرد. این میزان در حال حاضر مطابق برآوردها به حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است.

ایران اکنون حدود یک میلیون بشکه نفت و ۳۰۰ هزار بشکه میعانات گازی در روز صادر می‌کند. این کشور اعلام کرده که در صورت برداشته شدن تحریم‌ها تولید نفت خود را به سرعت افزایش دهد.

مدیران نفتی ایران میزان افزایش تولید تا پایان سال جاری میلادی را تا یک میلیون بشکه در روز اعلام کرده‌اند. کارشناسان بین‌المللی معتقدند به دلیل سوءمدیریت و کمبود سرمایه‌گذاری در سال‌های گذشته افزایش استخراج نفت ایران با این سرعت و در این حد ممکن نیست.

زمان مورد نیاز افزایش تولید

خبرگزاری رویترز، به نقل از نیک شارما، مدیر یک موسسه پژوهشی و مشاوره در امور انرژی، ظرفیت کنونی افزایش صادرات نفت ایران را حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز برآورد می‌کند.

به باور این کارشناس بازار انرژی، ایران برای افزایش یک میلیون بشکه‌ای تولید نفت نیازمند سرمایه‌گذاری و به روز کردن تجهیزات فنی است و این کار دست‌کم ۱۸ ماه زمان می‌برد.

مطابق این گزارش پیش‌بینی می‌شود ایران در نیمه دوم سال ۲۰۱۶ قادر باشد میزان تولید نفت را ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد.

بسیاری از تحلیل‌گران اعتقاد دارند با توجه به مازاد عرضه نفت خام در بازارهای جهانی اضافه شدن نفت ایران به این بازار می‌تواند قیمت‌ها را به طرز محسوسی کاهش دهد.

به رغم محدودیت‌های موجود در افزایش سریع تولید نفت، ایران می‌تواند با استفاده از ذخایر نفت خام آماده فروش خود که میزان آن تا ۷۰ میلیون بشکه تخمین زده می‌شود صادرات را افزایش دهد.

مشکل بازپس گرفتن بازار

ایران پیش از تشدید تحریم‌های روزی دو نیم میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد. اکنون یکی از پرسش‌های مهم امکان و چگونگی بازپس گرفتن بازارهای از دست رفته است.

در عین حال عده‌ای نیز تاثیر افزایش عرضه نفت ایران به بازار بر قیمت‌ها را ناچیز ارزیابی می‌کنند. محمدعلی خطیبی، مدیر سابق امور اوپک وزارت نفت، به خبرگزاری ایسنا گفت، اگر دیگر اعضای اوپک عرضه نفت را افزایش ندهند، افزایش ۵۰۰ هزار بشکه ای تولید روزانه نفت ایران تاثیری بر قیمت نفت در بازار جهانی نخواهد داشت.

به این ترتیب لغو احتمالی تحریم‌ها و رفع محدودیت‌های بین‌المللی در انتقال و خرید و فروش نفت ایران راه را برای این کشور باز می‌کند اما حضور دوباره در بازارهای جهانی به عوامل دیگری از جمله نقش رقیبان پرقدرت مانند عربستان باز می‌گردد که به تنهایی یک سوم نفت اوپک را به خود اختصاص داده است.

به رغم این، مذاکرات غیررسمی میان ایران و برخی شرکت‌های خارجی برای همکاری در صنایع نفت و گاز و از سرگیری داد و ستد محصولات نفتی از مدتی پیش در جریان است.

احمد مهدوی، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، دوشنبه ۲۲ تیر به خبرگزاری مهر گفت: «در حالی که هنوز توافق نهایی هسته‌ای بین ایران و غرب حاصل نشده است اما شرکت‌های متعدد اروپایی به منظور از سرگیری صادرات محصولات پتروشیمی ایران مذاکرات خود را با طرف‌ایرانی آغاز کرده اند.»