نگاهی به ترکیب آتی مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی

در پی اعلام نتایج انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی بحث پیرامون ترکیب سیاسی این دو مجلس شدت گرفته است. صرف نظر از ادعاهای گروه‌های رقیب، به کمک لیست‌های انتخاباتی می‌توان تصویری دقیق‌تر از این ترکیب ارائه داد.

دویچه وله ـ پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری و دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در روز جمعه ۷ اسفند ماه برگزار شد. گرچه تکلیف برخی از حوزه‌های انتخاباتی مجلس شورای اسلامی به دور دوم کشیده شده است‌، اما می‌توان جمع‌بستی کلی از نمایندگان منتخب در هر دو مجلس با توجه به گرایشات سیاسی آنها ارائه داد.

به گفته وزارت کشور در انتخابات اخیر شمار واجدان شرایط رای دادن حدود ۵۴ میلیون و ۹۱۵ هزار و ۲۴ نفر بود. خبرگزاری ایسنا به نقل از وزارت کشور نوشت که "مشارکت در کل کشور ۶۲ درصد و در تهران حدود ۵۰ درصد بود."

به‌رغم ردصلاحیت‌های گسترده نامزدان انتخاباتی به‌ویژه از گروه‌های اصلاح‌طلب و حامی دولت، شمار چشمگیری از کاندیداهای این گروه‌ها توانستند به هر دو مجلس راه یابند.

پس از اعلام نهایی نتایج انتخابات هر دو مجلس می‌توان بنا به لیست‌هایی که گروه‌های مختلف منتشر کرده بودند به ترکیب دو مجلس نگاهی کلی انداخت.

مجلس خبرگان رهبری

مجلس خبرگان شامل ۸۸ کرسی است که نمایندگان آن برای یک دوره‌ی هشت ساله انتخاب می‌شوند. این انتخابات یک مرحله‌ای است و هر نامزدی نیاز به اکثریت نسبی آرا برای ورود به مجلس خبرگان را دارد.

بنا به "لیست‌های منتشر شده" شمار و ترکیب مجلس آتی خبرگان به‌این گونه است:
۲۷ کرسی از لیست اصول‌گرایان
۲۰ کرسی از لیست اصلاح‌طلبان
۳۵ کرسی از افراد مشترک در هر دو لیست
۶ کرسی از افراد مستقل

اینکه هر یک از خبرگان منتخب واقعاً چه مواضعی را نمایندگی می‌کند، تنها در موارد مشخص (بطورمثال تعیین هیئت رئیسه مجلس خبرگان) قابل بررسی است.

بنا به گزارش خبرگزاری ایسنا، محسن اسماعیلی، نماینده منتخب تهران تنها نماینده غیرروحانی (مکلا) این مجلس است. زنان نتوانستند به مجلس خبرگان راه یابند، زیرا که پیش‌تر صلاحیت آنان از سوی شورای نگهبان رد شده بود.

یکی از ویژگی‌های مجلس خبرگان پیروزی لیست اصلاح‌طلبان با دو چهره بانفود یعنی اکبر هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی در تهران بود. در مقابل اصول‌گرایان در تهران نتوانستند موفقیت چندانی داشته باشند. دو تن از چهره‌های سرشناس اصول‌گرا یعنی محمدتقی مصباح یزدی و محمد یزدی (رئیس مجلس خبرگان کنونی) از ورود به مجلس خبرگان آتی باز ماندند.

مجلس شورای اسلامی

به گزارش ایسنا انتخابات مجلس شورای اسلامی بر سر کسب ۲۹۰ کرسی در ۲۰۹ حوزه انتخابیه در سراسر ایران بود. نتیجه اعلام‌شده انتخابات مجلس شورای اسلامی تا کنون نشان می‌دهد که در ترکیب مجلس آتی با تغییری حدود ۷۰ درصد روبرو هستیم.

مشارکت رای‌دهندگان حدود ۶۲ درصد در سراسر ایران بود. تکلیف ۲۲۶ کرسی مجلس در مرحله اول مشخص شد. سرنوشت ۶۴ کرسی باقی‌مانده در نیمه دوم فروردین ماه ۱۳۹۵ مشخص خواهد شد.

تنها ۶۷ نماینده از مجلس نهم توانستند به مجلس آتی (دهم) راه یابند. شمار زنانی که در مجلس دهم حضور دارند در حال حاضر ۱۴ نفر است. ۸ نامزد زن نیز برای ورود به مجلس در مرحله دوم مبارزه خواهند کرد. ۱۲ نفر از این نمایندگان زن در لیست اصلاح‌‌طلبان و اعتدالگرایان قرار داشتند و دو نفر نیز مستقل به شمار می‌آیند. فاطمه حسینی با ۳۰ سال سن جوان‌ترین نماینده مجلس تهران و از لیست اصلاح‌طلبان است.

در انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز بنا به لیست‌های موجود گروه‌ها و نتایج نهایی و قطعی که از سوی وزارت کشور منتشر شده می‌توان آرایش مجلس آتی را به این گونه ترسیم کرد:

۷۸ کرسی از لیست اصول‌گرایان
۸۳ کرسی از لیست اصلاح‌طلبان و حامیان دولت
۶۰ کرسی از افراد مستقل یا دست‌کم بدون ذکر گرایش سیاسی
۵ کرسی متعلق به اقلیت‌های مذهبی در ایران
۶۴ کرسی نیز به مرحله دوم کشیده شده است

پیروزی قاطع اصلاح‌طلبان با لیست امید پیشاپیش خبر از تشکیل فراکسیونی نیرومند در مجلس آتی را می‌دهد. محمدرضا عارف سرلیست اصلاح‌طلبان بیشترین رای را در تهران به دست آورد و غلامعلی حداد عادل، سرلیست اصول‌گرایان نتوانست به مجلس شورای اسلامی راه یابد.

به‌رغم لیست‌های موجود برخی ناظران سیاسی تقسیم نمایندگان به اصول‌گرا و اصلاح‌طلب یا اعتدال‌گرا را دقیق نمی‌دانند و برای اثبات نظر خود به پیشینه‌ی برخی نمایندگان و شکاف در گروه‌های اصول‌گرا اشاره می‌کنند.

به نظر این کارشناسان باید به انتظار تشکیل فراکسیون‌ها در مجلس آتی نشست و سپس داوری منصفانه پیرامون گرایشات سیاسی نمایندگان داشت. به باور این ناظران تقسیم نمایندگان به حامیان دولت روحانی و منتقدان آن از واقع‌گرایی بیشتری برخوردار است و توضیح‌گر حضور نمایندگان اصول‌گرای معتدل در لیست‌های اصلاح‌طلبان است.