انتخابات در ایران: برآمد اصلاح‌طلبان با وجود محدویت آزادی اطلاع‌رسانی، بیانیه گزارشگران بدون مرز

گزارشگران بدون مرز (RSF) باردیگر محدویت آزادی اطلاع رسانی را در روند برگزاری انتخابات ایران محکوم می‌کند و از رئیس جمهور حسن روحانی می‌خواهد با اتکا به نتایج خوب انتخابات برای اصلاح طلبان تغییرات جدی را در عرصه آزادی اطلاع رسانی به انجام رساند.

۷ اسفند ١٣٩٤، بنا بر آمار رسمی بیش از پنجاه و چهار میلیون واجدین شرایط به صندوق‌های رأی فراخوانده شدند تا نمایندگان خود را در مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان برگزینند. انتخاباتی از پیش بسته و غیر آزاد که بسیاری از نامزدها را شورای نگهبان به دلیل «عدم التزام عملی به اسلام و جمهوری اسلامی و یا ولی فقیه» رد صلاحیت و از شرکت در انتخابات بازداشته بود.

بار دیگر بخش بزرگی از مردم در ایران از روزنه برگزاری انتخاباتی سود جستن تا علیه سیاست‌های رسمی رهبر جمهوری اسلامی علی خامنه‌ای رأی دهند. حامیان حسن روحانی حتا اگر اکثریت قاطع را در مجلس شورا بدست نیاورند، اما نتیجه خوبی بدست آورده‌اند، که نشان‌گر خواست مردم برای تغییرات جدی از این میان خواست تضمین آزادی‌های بنیادین در ایران است. حسن روحانی و متحدان اصلاح‌طلب و میانه‌رو وی هیچ توجیه‌ای برای در زندان نگاه داشتن ۳۷ روزنامه‌نگار و شهروندخبرنگار زندانی ندارند.

قدرت حاکم تنها به محدود کردن امکان انتخاب برای رای‌دهنده‌گان بسنده نمی‌کند، که با مهار کامل رسانه‌ها هر صدای مخالف را سرکوب می‌کند. گزارش‌گران بدون مرز یادآور می‌شود که دسترسی بدون محدویت به اطلاع رسانی مستقل یکی از بنیان‌های هر انتخابات آزاد است و در نبود آن انتخابات نمی‌تواند شفاف و دمکراتیک تلقی شود.

دو ماه پیش از انتخابات در تاریخ١١ آبان ١٣٩٤ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سرکوب پیشگیرانه را با بازداشت روزنامه‌نگاران، تهدید و سانسور رسانه‌ها آغاز کرد. آفرین چیت‌ساز، ستون نویس روزنامه‌ دولتی ایران، احسان مازندارنی مدیر مسئول روزنامه فرهیختگان, سامان صفرزایی همکاری بسیاری از رسانه‌ها و از این میان اندیشه‌پویا، و عیسی سحرخیز روزنامه‌نگار مستقل و مدیر مسئول چندین نشریه اصلاح‌طلب، بازداشت شدند. در همان روز فرزاد پورمردادی همکار بسیاری از رسانه‌های از این میان کرمانشاه پست و نوای وقت در منزل خود در شهر کرمانشاه، بازداشت شد. بهمن دارالشفائی همکار سابق بی بی سی و بسیاری از روزنامه‌های اصلاح‌طلب نیز در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۹۴بازداشت شد که در تاریخ ۴ اسفند با سپردن وثیقه و در انتظار برگزاری دادگاه به شکل موقت آزاد شد.

بنا بر اطلاعات گردآوری شده از سوی گزارش‌گران بدون مرز همزمان با بازداشت‌ها شمار دیگری از روزنامه‌نگاران از سوی اطلاعات سپاه احضار و بازجویی و تهدید شده‌اند، برخی از آن‌ها نیز مدتی در بازداشت بسر برده‌اند.

در این شرایط تنها منبع بدیل دسترسی به اطلاعات برای شهروندان، رسانه‌های مستقر در خارج از کشور است. این رسانه‌ها نیز از تلاش حکومت برای مهار و یا نهادهای امنیتی برای شیطان‌سازی‌ و تهدیدشان در امان نیستند.

در دو هفته گذشته ارگان‌های مطبوعاتی و شخصیت‌های نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی حمله به رسانه‌های خارجی و از این میان بخش فارسی بی بی سی را شدت بخشیده‌اند. در تاریخ ۲۸ بهمن علی خامنه‌ای در سخنرانی خود بار دیگر از این رسانه بعنوان نمونه دخالت « انگلیسی‌ها» در انتخابات و نفوذ دشمن در روند انتخابات نام برد.

رهبر جمهوری اسلامی رسانه‌های خارج از کشور را متهم به راه انداختن کارزار « بستن راه تندروها» کرد که از سوی کاربران ایرانی به منظور حذف نزدیکان رهبر در انتخابات خبرگان در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاده بود. با آنکه از زمان ریاست جمهوری حسن روحانی در خرداد ١٣٩٢ بخش عمده‌ای از رسانه‌های جهانی به زبان فارسی و مستقر در خارج از کشور، پوششی مساعد از اقدام‌های دولت ایران دارند، اما رهبر جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اطلاع رسانی کنترل نشده را تحمل نمی‌کنند.

از سه ماه پیش گزارش‌گران بدون مرز ده‌ها مورد تهدید روزنامه‌نگاران تبعیدی را که با رسانه‌های خارجی، رسانه‌های جهانی به زبان فارسی و یا رسانه‌های مستقل از جمله رادیو زمانه، رادیو فردا، بی بی سی و .. همکاری می‌کنند، ثبت کرده است. بسیاری از آن‌ها به شکل مستقیم از سوی نهادهای امنیتی یا رسانه‌های نزدیک به سپاه پاسداران همچون فارس‌نیوز مورد تهدید مستقیم قرار گرفته‌اند. برخی خانواده‌های خبرنگاران نیز در ایران احضار و از سوی ماموران وزارت اطلاعات مورد بازجویی قرار گرفته‌اند. در جریان این بازجویی‌های ماموران امنیتی از برخی خانواده‌ها خواسته‌اند که از خبرنگار عضو خانواده‌ خود بخواهند «به همکاری با رسانه دشمن» پایان دهند، و تهدید به احضار و یا بازداشت دیگر اعضای خانواده کرده‌اند.

بنا بر گفته مسوولان حکومتی صدها خبرنگار خارجی با دریافت مجوز برای پوشش انتخابات به ایران سفر کرده‌اند. شماری از خبرنگاران خارجی تسهیل دریافت ویزا برای ورود به کشور را تأیید کرده‌اند اما از کنترل و محدودیت‌های ایجاد شده از سوی نهادهای امنیتی و اینکه دریافت ویزا مشروط به همکاری با آژانس‌هایی خاصی است گلایه کرده‌اند. این آژانس‌های که خدمات متعددی از مترجم تا قرار با مسئولان به خبرنگاران خارجی ارائه می‌دهند، تحت مهار حکومت قرار دارند.

ایران با ۳۷ روزنامه‌نگار و شهروند خبرنگار زندانی یکی از پنج زندان بزرگ جهان برای فعالان رسانه‌ای است. این کشور در رده بندی جهانی آزادی مطبوعات در سال ٢٠١٥، از میان ۱۸۰ کشور در رده ۱۷۳ قرار دارد.