رسانه‌های آلمان: قطع کنسرت نوازنده ایرانی در کلن 'بیگانه‌ستیزی' نبود

بی بی سی - شهر کلن آلمان در شامگاه یکشنبه ۲۸ فوریه یک جنجال "هنری" را تجربه کرد که در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بازتابی گسترده یافت. در مرکز این جنجال ماهان اصفهانی، نوازنده ایرانی مقیم بریتانیا، قرار داشت، اما به نظر رسانه‌های جمعی انگیزه این جنجال "بیگانه‌ستیزی" نبوده است.

ماهان اصفهانی، نوازنده سرشناس هارپسیکورد (چمبالو) برای اجرای یک رسیتال از سوی فیلارمونی کلن دعوت شده بود. او یکی از مهمترین نوازندگان این ساز کمابیش مهجور در سطح بین‌المللی شناخته می‌شود.

هنگامی که اصفهانی به اجرای اثری مدرن با این ساز قدیمی که در اصل به موسیقی باروک تعلق دارد، قطعه‌ای مدرن نواخت، دقایقی بعد با اعتراض تماشاچیان، همراه با کف و سوت، روبرو شد.

اصفهانی که مشغول نواختن قطعه‌ای از استیو رایش به نام "فاز پیانو" بود، ناگزیر شد نوازندگی را قطع کند و با اجرای یک قطعه کوچک باروک، به کنسرت پایان دهد.

شمار تماشاگران معترض زیاد نبود، اما هیاهوی همان چند نفر باعث قطع کنسرت شد.

اصفهانی در گزارشی اینترنتی توضیح می‌دهد که در ابتدا متوجه نشده که تماشاگران به موسیقی معترض‌اند و گمان کرده آنها مشغول تشویق موسیقی و نوازنده هستند.

پس از آن که متوجه شد حاضران در واقع به قطعه موسیقی اعتراض دارند، نوازندگی را قطع کرد و از آنها به انگلیسی پرسید: "شما از چه ترس دارید؟" یکی از حاضران با لحن پرخاش گفت: "لطفا آلمانی حرف بزنید."

این بگومگو در سالن فیلارمونی بحث گسترده‌ای را در احتمال انگیزه نژادپرستی یا بیگانه‌ستیزی برانگیخت.

بیشتر رسانه‌های جمعی در آلمان منکر چنین انگیزه‌ای شده‌اند و ماجرا را تنها به هیاهوی چند نفر ناشکیبا و "بی‌ادب" نسبت می‌دهند که تحمل شنیدن یک قطعه مدرن ۱۶ دقیقه‌ای را نداشتند.

ماهان اصفهانی نیز در گزارش خود از ماجرا تأکید می‌کند که به نظر او اعتراض از سوی مشتریان قدیمی و کهنه‌پرستی بوده که مشترکان عادی فیلارمونی هستند. این افراد بیشتر از روی عادت به کنسرت می‌روند تا بارها و بارها همان موسیقی مألوف خود را بشنوند و طبعا به موسیقی آوانگارد علاقه‌ای ندارند.

مدیر شرکت "کنچرتو"ی کلن که ماهان اصفهانی را برای اجرای رسیتال دعوت کرده، ضمن پوزش از او از "اقلیت کوچکی" که به علت مخالفت با کارهای استیو رایش، رفتاری "غیرمتمدنانه" نشان داده‌اند، انتقاد کرد.

در جبران این رویداد ناگوار، فیلارمونی کلن نیز از ماهان اصفهانی دعوت کرده است که در ماه مارس سال آینده همین برنامه را بار دیگر به اجرا بگذارد.
موسیقی آوانگارد با سازی قدیمی

استیو رایش، آهنگساز امریکایی، از مهمترین هنرمندان موسیقی آوانگارد و از پیشگامان موسیقی مینیمال در جهان به شمار می‌رود. برخی از آثار او حالت تجربی دارند و طبعا برای دوستداران سنت‌گرای موسیقی کلاسیک جاذبه‌ای ندارند.

بیشتر گزارش‌گران و به ویژه منتقدانی که به رسیتال ماهان اصفهانی پرداخته‌اند، بر آنند که خشم معترضان متوجه موسیقی مدرن استیو رایش بوده و نه نوازنده ایرانی - امریکایی اثر او.

ماهان اصفهانی در سال ۱۳۶۳ یا ۱۹۸۴ در تهران زاده شد و در کودکی به همراه خانواده به ایالات متحده رفت. او در دانشگاه استنفورد تحصیل کرد و برای ادامه کار هنری به بریتانیا مهاجرت کرد و اکنون در لندن زندگی می‌کند.

به نظر کارشناسان، اصفهانی از بهترین نوازندگان هارپسیکورد (چمبالو) در سطح جهان به شمار می‌رود و دوستداران موسیقی کلاسیک به همت او با ظرفیت‌ها و توانی‌های این ساز قدیمی آشنایی بیشتری پیدا کرده‌اند.

هارپسیکورد یا چیمبالو، یک ساز کوبه‌ای است که با ظاهری شبیه پیانو، زنگی همانند کلاوسن دارد و در موسیقی باروک مربوط به قرن شانزدهم تا نیمه آغازین قرن هجدهم میلادی جایی ویژه دارد. با رواج موسیقی رمانتیک این ساز رفته رفته جای خود را به پیانو داد.