گزارش کانون مدافعان حقوق بشر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه شهریور ۱۳۹۵

سهم ناکافی آموزش و پرورش از بودجه عمرانی دولت

کانون مدافعان حقوق بشر در ادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی‌ وضعیت حقوق بشر در ایران در شهریور ماه ۱۳۹۵ پرداخت.

کانون مدافعان حقوق بشر که ریاست آن‌ بر عهده شیرین عبادی است در گزارش خود با اشاره به آغاز سال تحصیلی ۱۳۹۶ – ۱۳۹۵ اعلام کرد که طبق گزارش‌های دولتی و نهادهای مردمی، تعداد زیادی از مدارس کشور، فرسوده و محتاج تعمیرات اساسی هستند که بنا به علل مختلف از جمله سهم ناکافی آموزش و پرورش از بودجه عمرانی دولت، در بازسازی آنان تعلل می‌شود.

از همین رو این سازمان مردم‌نهاد در گزارش خود با اشاره به اینکه در برنامه چهارم توسعه کشور، از تضمین دسترسی به فرصت‌های عادلانه آموزشی، رفع محرومیت آموزشی و تأمین هزینه‌ها از جمله بهداشت سخن گفته شده، بر ضرورت اصلاح بودجه عمرانی آموزش و پرورش تأکید کرده است.

کانون مدافعان حقوق بشر همچنین با اشاره به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران در خصوص پیش‌بینی اعتبارات قانونی در برنامه چهارم توسعه برای مقاوم سازی مدارس، از اینکه نسبت به تأمین اعتبارات آموزش و پرورش بی‌توجهی شده و می‌شود، انتقاد کرده است.

در گزارش کانون مدافعان حقوق بشر که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود، همچنین در سه بخش "حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی"، "حقوق اقتصادی و اجتماعی" و "میراث فرهنگی و محیط زیست" به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته شده است.

به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه شهریور ۱۳۹۵ کانون مدافعان حقوق بشر که در چهارم مهرماه ۱۳۹۵منتشر شده، به شرح زیر است:

گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه شهریور ۱۳۹۵

مقدمه

سال تحصیلی ۱۳۹۶ – ۱۳۹۵ در حالی آغاز شده است که طبق گزارش‌های دولتی و نهادهای مردمی، تعداد زیادی از مدارس کشور، فرسوده و محتاج تعمیرات اساسی هستند که بنا به علل مختلف از جمله سهم ناکافی آموزش و پرورش از بودجه، در بازسازی آنان تعلل می شود؛ موضوعی که می‌تواند فرزندانمان را در موارد گوناگون با مخاطرات جدی مواجه سازد.

بر اساس گزارش‌های منتشر شده، برخی مدارس در استان‌هایی مانند لرستان، سیستان و بلوچستان و خوزستان، فاقد ساختمان مناسب برای تحصیل دانش‌آموزان بوده به‌گونه‌ای که گاه از سوله و چادر بزرگ یا کپر به‌عنوان مدرسه استفاده می‌شود. همچنین کمبود و نامناسب بودن مدارس، مختص به مناطق محروم و دورافتاده کشور نبوده بلکه مدارس استان‌هایی مانند تهران و خراسان رضوی را نیز شامل شده که نیازمند نوسازی هستند.

این در حالی است که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران در گزارشی با اشاره به پیش‌بینی اعتبارات قانونی در برنامه چهارم توسعه برای مقاوم‌سازی مدارس، اعلام کرده است که سهم پیش‎بینی شده برای مقاوم‌سازی مدارس از بودجه سال ۱۳۹۵ نسبت به تعهد قانونی بسیار کمتر است.

کمبود مدرسه که باعث دو یا سه شیفته‌شدن مدارس شده نیز از جمله مسائلی است که اثرات مخربی بر تحصیل دانش‌آموزان داشته است.

یک مقام دولتی در سال ۱۳۹۲ از شناسایی تعداد ۱۴۱ هزار دانش‌آموز که از تحصیل بازمانده‌اند، سخن گفته است. هرچند آمارهای غیررسمی، تعداد بیشتری را بیان می‌کنند.

این در حالی است که میزان سوء استفاده‌های مالی و حیف و میل‌های حکومتی- که ناشی از عدم شفافیت و مصونیت از تعقیب در مورد برخی افراد است-، به بودجه کشور صدمات چشم‌گیری زده است. اما در مقابل شاهد بی‌توجهی به هزینه‌های امور آموزشی هستیم. به‌عنوان مثال، سهم تملک دارایی آموزش و پرورش از بودجه عمرانی برابر با ۶۳/۱ درصد است. هرچند در سال ۱۳۹۵ تملک سرمایه ۳۲/۱۷ درصد افزایش داشته اما تملک دارایی آموزش و پرورش در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۴، ۷/۲ درصد کاهش پیدا کرده است.

علاوه بر مسایل فوق، عدم توجه به خواسته‌های صنفی معلمان، دلسردی آنان را باعث شده است. زیرا نه‌تنها تجمعات و اعتراض‌های دسته‌جمعی آنان، بدون پاسخ مانده است بلکه تعدادی از آنان در پی فعالیت‌های صنفی‌شان، زندان را تجربه کرده‌اند.

در ادامه گزارش ماه شهریور ۱۳۹۵ همچنین خلاصه‌ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در شهریور ماه ۱۳۹۵ در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می شود.

وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه شهریور ۱۳۹۵

الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی

۱) در این ماه بیش از ۳۸ نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از: صدرا محقق، فواد صادقی- دو روزنامه‌نگار-، یاشار سلطانی- فعال رسانه‌ای-، محمد مهدوی‌فر، مصطفی خلیلی‌راد- دو فعال فرهنگی-، سحر بهشتی- خواهر ستار بهشتی، وبلاگ‌نویسی که در بازداشتگاه درگذشت-، عبیدالله شیهکی و امین شیهکی- دو فعال مذهبی اهل سنت-.

از سوی دیگر برخی خبرها از بازداشت جاسم کروشات، عبدالرحمان غرباوی، سید عبدالحکیم موسوی، رضاعبیداوی، محمد حیدری، یونس عبیات، جبار عبیات، صدام عبیات، کریم عچرش، عاشور خسرجی، کریم ساعدی، جمیل سوارى، حمید سوارى، علی چنانى، قاسم چنانی، کمال سوارى، سعد عبیداوى، احمد حیدری، مختار سیلاوی، محمد سوارى، جاسم غرباوی، قاسم غرباوى، فاضل عبیداوى، سید موسی موسوى و سعید حیدرى- ۲۵ شهروند اهل خوزستان-، رامئیل بت تمرز، امین افشارنادری، هادی عسکری، محمد دهنوی و امیرسامان دشتی- ۵ شهروند مسیحی و نوکیش مسیحی- حکایت دارند.

لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از مدتی با تودیع وثیقه بصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.

همچنین ژیلا شهریاری- شهروند بهایی- که در اواخر مرداد ماه بازداشت شده بود با پرداخت وثیقه دویست میلیون تومانی از زندان آزاد شد.

۲) عیسی سحرخیز- روزنامه‌نگار و زندانی سیاسی- در یک پرونده به ۲۱ ماه حبس، هدایت آقایی- عضو حزب کارگزاران سازندگی و زندانی سابق سیاسی- به دو سال حبس، نازنین زاغری رتکلیف- شهروند ایرانی، بریتانیایی که در بازداشت است- به پنج سال حبس، جهاد عساکره- شاعر- به دوسال حبس تعزیری و حسن رستگاری مجد- شهروند ایرانی، ترکیه‌ای- باردیگر به یک‌سال حبس محکوم شدند. همچنین محمدرضا فتحی- وبنگار و روزنامه‌نگار- در دادگاه تجدید نظر به ۴۹۵ ضربه شلاق محکوم شد.

از سوی دیگر حکم ۱۹سال و شش‌ماه حبس امیر (علی) امیرقلی- زندانی سیاسی- در دادکاه تجدیدنظر به ۸ سال حبس کاهش یافت و حکم یک‌سال حبس مهدیه گلرو- زندانی سیاسی سابق- به جریمه نقدی تبدیل شد.

۳) جلسه‌های‌‌ رسیدگی به اتهام‌های حشمت الله طبرزدی- فعال سیاسی-، جعفر عظیم زاده و شاپور احسانی راد- دو فعال کارگری- برگزار شدند. همچنین جلسه‌ دادگاه‌ تجدیدنظر نرگس محمدی- نائب رییس کانون مدافعان حقوق بشر- برگزار شد. از سوی دیگر دادگاه انقلاب برای محمدرضا خاتمی،علی شکوری راد، محسن صفایی فراهانی، حسین کاشفی، آذر منصوری، محمد نعیمی‌پور و حمیدرضا جلایی‌پور- ۷ فعال سیاسی وابسته به حزب مشارکت ایران اسلامی- کیفر خواست صادر کرد.

۴) احمد منتظری- فرزند آیت الله منتظری- بعد از تفهیم اتهام با صدور قرار کفالت ۷۰ میلیون تومانی موقتاً آزاد شد.

۵) مقام‌های مسئول از خروج منصوره بهکیش- فعال مدنی- از کشور جلوگیری کردند.

ب- وضعیت حقوق فرهنگی

۱) هیأت منصفه دادگاه مطبوعات، ماهنامه «بیست ساله‌ها» را مجرم شناخت.

۲) مقام‌های مسئول مانع از برگزاری کنسرت‌های حافظ ناظری در یزد و حمید عسگری در شهر بهشهر شدند.

۳) مقام‌های مسئول از انجام سخنرانی محمدتقی فاضل میبدی- استاد حوزه- در یزد جلوگیری کردند.

۴) مقام‌های قضایی خبرگزاری‌های «آنا»، «موج» و «برنا»، سایت‌های «پرشین خودرو»، «۹ صبح»، «پویش»، «معماری نیوز» و «نسیم آنلاین» را از دسترس کاربران خارج کردند. همچنین پلیس اصفهان از مسدود کردن۵۰ کانال، صفحه و گروه اینترنتی به دلیل آنچه که فعالیت اخلاقی، امنیتی و ضد دین می‌نامید، خبر داد.

۵) رضا رویگری- بازیگر سینما و تلویزیون- از ممنوع‌الکار بودنش در طول چهار سال گذشته و جهانگیر کوثری- مجری تلویزیون و تهیه کننده- از ممنوع‌التصویر بودن رخشان بین‌اعتماد- کارگردان- و باران کوثری- بازیگر- در تلویزیون خبر داد.

۶) مقام‌های مسئول از ادامه تحصیل سراج آزادی- شهروند بهایی- جلوگیری کردند.

پ- سایر موارد نقض حقوق بشر

۱) در این ماه حداقل تعداد ۱۸ نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانه‌های وابسته به دولت ایران یا سایت‌های خبری اعدام آنها را تأیید کرده‌اند، به شرح زیر است:

«ح.غ»، «م.الف»، «ح.ج»، «الف.س» و «ع.م» در استان هرمزگان و «آ.ب» و «ج.پ» در رشت اعدام شدند. مقام‌های قضایی اتهام این افراد را حمل و نگهداری مواد مخدر اعلام کرد. همچنین رسانه‌های خبری از اعدام ۵ نفر در یزد به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر خبر دادند.

«سجاد.ع» و «گودرز.الف» در شیراز اعدام شدند. رسانه‌های وابسته به حکومت ایران اتهام این افراد را سرقت مسلحانه اعلام کردند.

«خسرو.ح» در شیراز اعدام شد. رسانه‌های وابسته به حکومت ایران اتهام این فرد را تجاوز به عنف و قتل اعلام کردند. همچنین مقام قضایی از اعدام یک نفر در اردبیل و رسانه‌های خبری از اعدام دو نفر در یزد به اتهام قتل عمد خبر دادند.

از سوی دیگر برخی سایت‌های خبری غیررسمی از اجرای احکام اعدام در ندامتگاه کرج خبر داده‌اند؛ خبری که از سوی مقام‌های قضایی یا رسانه‌های وابسته به حکومت ایران تأیید یا رد نشده است.

۲) رسانه‌های وابسته به حکومت ایران از صدور حکم‌های اعدام برای«رضا»، «پرویز» و «محمد» در استان تهران به اتهام قتل عمد، یک نفر در تهران به اتهام آدم‌ربایی و تجاوز به عنف، یک نفر در ورامین به اتهام قتل عمد، سه نفر به اتهام قتل عمد خبر دادند.

۳) رسانه‌های وابسته به حکومت ایران از صدور حکم‌های شلاق برای یک زن به اتهام رابطه جنسی خارج از ازدواج، یک بازیگر- به اتهام رابطه جنسی خارج از ازدواج و یک مرد به اتهام آزار و اذیت یک دختر خبر دادند. یک مرد تبعه افغانستان نیز به اتهام «ورود به عنف، آزار و اذیت و تهدید» به شلاق محکوم شد. همچنین رسانه‌های وابسته به حکومت ایران از صدور حکم‌ شلاق تعلیقی برای یک نفر در رشت به دلیل آزار و خوردن یک مار خبر دادند. از سوی دیگر رسانه‌های خبری از تأیید حکم شلاق یک نفر به‌دلیل فریب زنان و دختران خبر دادند.

۴) مقام قضایی از صدور حکم قطع ۴ انگشت چند نفر در تهران بدون ذکر نام و تعداد به اتهام سرقت خبر داد.

۵) وضعیت برخی زندانیان همچنان ناگوار گزارش می‌شود، به‌گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند محمدرضا نکونام، افشین بایمانی و کمال فروغی بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است. همچنین مریم (نسیم) نقاش زرگران با وجود تمام نشدن روند درمان، به زندان بازگردانده شد.

۶) مقام‌های مسئول از برگزاری مراسم سالگرد درگذشت شاهرخ زمانی- فعال کارگری که در زندان درگذشت- جلوگیری کردند. همچنین مقام‌های مسئول از ورود برخی افراد به مراسم تولد ستار بهشتی- وبلاگ‌نویسی که در زندان درگذشت- جلوگیری کردند.

۷) علی معزی به زندان رجایی‌شهر منتقل شد. لازم به توضیح است که این انتقال‌‌ بدون ذکر علت مشخص و خلاف آیین نامه امور داخلی زندان‌ها صورت گرفته است.

۸) رسانه‌های خبری از بازداشت ۲۶ نفر در تهران و ۳۰ نفر در رشت، سپاه پاسداران از بازداشت ۲۰ نفر در شیراز، مقام‌های قضایی از بازداشت ۴۰ نفر در گرگان و ۳۴ نفر در کرمان در پی شرکت در یک مهمانی خبر دادند. این در حالی است که مقام مسئول در سپاه از بازداشت ۴۰۰ شهروند در پنج ماهه نخست سال جاری به اتهام آنچه که «هنجارشکنی» در تفرجگاه‌های دزفول می‌نامید، خبر داد.

۹) پلیس از بازداشت سه فعال مدلینگ در زاهدان، مقام‌های قضایی از بازداشت و احضار ۲۰ فعال در زمینه مدلینگ و پلمپ ۶ آتلیه و ۴ سالن آرایش زنانه در همین رابطه در اردبیل و پلمپ هشت مجموعه فعال در زمینه مدلینگ و دستگیری ۳۰ نفر در مشهد، رسانه‌های وابسته به حکومت ایران از احضار یا بازداشت ۱۷۰ مدیر گروه یا کانال اجتماعی در استان فارس به اتهام آنچه که فعالیت در حوزه‌های «ضد امنیت اخلاقی، چرخه مدلینگ مجرمانه و توهین به عقاید دینی» می‌نامیدند، و مقام مسئول در سپاه از دستگیری و احضار ۲۲ نفر در کهگیلویه و بویراحمد به اتهام آنچه که فعالیت در حوزه «امنیت اخلاقی و توهین به عقاید و مقدسات دینی» در شبکه‌های اجتماعی می‌نامید، و بازداشت تعدادی از مدیران گروه‌های مجازی در استان سمنان- بدون ذکر نام و تعداد- خبر دادند.

این در حالی است که رسانه‌های خبری از احضار یا بازداشت مدیران ۴۵۰ صفحه، کانال یا گروه در شبکه‌های اجتماعی- بدون ذکر جزییات- که در حوزه های سیاست، مذهب یا مدلینگ و فشن فعال بودند، خبر داده‌اند.

بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی

وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ به‌عنوان مثال، خبرها از نامناسب بودن وضعیت شغلی و حقوقی کارگران مجتمع کشت و صنعت هفت‌تپه، واحدهای منطقه عملیاتی پارسیان، شرکت پیمانکاری سایبر بیرنگان، مجتمع کشت و صنعت مهاباد، دو کارخانه فرنخ و نازنخ قزوین، کارخانه قفل‌سازی قفل‌کار، کارخانه نورد لوله اهواز، پلی اکریل، کارخانه ایران چوکا، کارخانه روغن نباتی گلنار، کارخانه گندله‌سازی اردکان، پالایشگاه ستاره خلیج فارس، کارخانه پی‌وی‌سی سمنان، مجتمع پتروشیمی رازی، کارخانه بخاری‌سازی مهر ایران، شرکت DMT وابسته به شرکت پلی اکریل اصفهان، شرکت حمل و نقل ریلی رجا، مجتمع تولیدی کارین اهواز، فولاد زاگرس، فولاد البرز، قرارداد موقت بندر امام خمینی، کارخانه کاشی طوس، کارخانه سدید ریخته‌گر، شهرداری رشتخوار، شهرداری اهواز، شهرداری رشت، شهرداری بروجرد، شهرداری سی‌سخت، بخش ‌زه‌کشی مترو شیراز، پروژه قطاری شهری اهواز، سیمان دهلران، کارخانه قند ورامین و سازمان امور مالیاتی مرکز تهران و معلمان حق‌التدریس شهرستان کلاله و گروهی از مربیان پیش‌دبستانی و آموزش‌دهندگان نهضت سوادآموزی حکایت دارند.

۱) پرداخت‌های حقوق و مزایای حدود ۷۸ کارگر شهرداری لوشان برای مدت چهار ماه، ۱۲۶ کارگر کارخانه «صنایع غذایی حمیل» برای مدت چهار ماه، بیش از ۳۰۰ کارگر معدن ذغال سنگ طرزه برای مدت چهار ماه، بیش از بیست کارگر شرکت آذریت تبریز برای مدت ۹ ماه، حدود ۳۰۰ کارگر شهرداری شوشتر برای مدت چهار ماه، حدود ۳۰۰ کارگر معدن «منگنز و نارچ قم» برای مدت سه ماه تا زمان تهیه این گزارش به‌تعویق افتاده است.

۲) حدود ۴۵۰ کارگر کارخانه سیمان کارون با تعطیلی این واحدهای صنعتی، بیکار شدند.

از سوی دیگر بیست کارگر کارخانه رهانه،۳۰ کارگر کارخانه تولید روغن «شاد گل»، ۴ کارگر قراردادی پتروشیمی جم از محل‌های کار خود تعدیل شدند. همچنین دیوان عدالت اداری، حکم اخراج ۳۹ کارگر سیمان کارون را تأیید کرد.

۳) خبرگزاری کار ایران (ایلنا) از بازداشت موقت ده کارگر منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی در پی شکایت کارفرما خبر داد.

۴) پلیس از پلمپ ۸۲۵ واحد صنفی فروشنده مانتوها و پوشاک در سراسر کشور به اتهام آنچه که «غیرمتعارف» بودن آنها می‌نامید، خبر داد.

بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست

اخبار منتشر شده از محیط زیست و میراث فرهنگی در شهریور ماه، همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد.

۱) بخش زیادی از تپه تاریخی لشگرآباد ساوجبلاغ با قدمتی ۵هزار ساله تخریب شد.

۲) بر اثر انفجار یک قبضه مین در سردشت، محمد الیاسی- کودک- کشته شد. همچنین بر اثر انفجار یک قبضه مین در سروآباد، سه نوجوان مصدوم و بر اثر انفجار یک قبضه مین در دشت‌آزادگان، «فاضل حافظ طرفی» یک پای خود را از دست داد. از سوی دیگر بر اثر انفجار یک قبضه مین در قصرشیرین، ۲ نفر دچار موج گرفتگی شدند.

خاتمه

کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه شهریور ۱۳۹۵ با اشاره به تعهد دولت‌های مختلف جمهوری اسلامی ایران نسبت به تأمین اعتبارات نظامی و تسلیحاتی، از اینکه نسبت به تأمین اعتبارات آموزش و پرورش بی‌توجهی شده و می‌شود، انتقاد می‌کند.

کانون مدافعان حقوق بشر همچنین با اشاره به برنامه چهارم توسعه کشور که از تضمین دسترسی به فرصت‌های عادلانه آموزشی، رفع محرومیت آموزشی و تأمین هزینه‌ها از جمله بهداشت سخن گفته است، بر ضرورت اصلاح بودجه عمرانی آموزش و پرورش تأکید دارد.

شیرین عبادی
رییس کانون مدافعان حقوق بشر

چهارم مهر ماه ۱۳۹۵

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیح: علاقه مندان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشر در خصوص این گزارش به سایت‌ها و خبرگزاری‌های زیر مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا)، خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر، خبرگزاری میزان و باشگاه خبرنگاران جوان و سایت‌های کانون مدافعان حقوق بشر، مرکز حامیان حقوق بشر، الف، بازتاب، هرانا، کلمه، محبت نیوز، سنی آنلاین، کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، مجذوبان نور، ملی- مذهبی، موکریان، رادیو زمانه، رادیو فردا و بی بی سی.