واکنش به تمدید تحریم‌ها: از شکایت به مراجع بین‌المللی تا از سرگیری غنی‌سازی

رادیوزمانه - نمایندگان مجلس سنای آمریکا با ۹۹ رأی موافق و بی‌هیچ رأی مخالفی تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را به مدت ۱۰ سال دیگر تمدید کرده‌اند. باراک اوباما، رییس جمهوری آمریکا می‌تواند مصوبه مجلس نمایندگان و سنا را وتو کند. طرفداران تمدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران گفته‌اند که هدف از تمدید تحریم‌ها این است که ایران همچنان به مفاد برجام پایبند بماند. افزون بر این، سخنگوی کاخ سفید، جمعه ۲ دسامبر به برنامه موشکی جمهوری اسلامی، نقض حقوق بشر در ایران و حمایت از تروریسم هم به عنوان دلایل دیگر تمدید تحریم‌ها اشاره کرده است.

مقامات جمهوری اسلامی ایران اما همچنان در هم‌آوایی با آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، تمدید تحریم‌ها را به منزله نقض برجام می‌پندارند. خواسته رهبر جمهوری اسلامی افزایش غنی‌سازی در طی دو سال در سطح پیش از برجام است. مجلس شورای اسلامی در آخرین ساعات روز یک طرح سه‌فوریتی برای شکایت از آمریکا به مراجع بین‌الللی را در دستور کارش قرار داد. این طرح ۱۴ آذر به بحث گذاشته می‌شود.

چکیده‌ای از مهم‌ترین واکنش‌ها در ایران به تمدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران:

آیت‌الله علی خامنه‌ای

رهبر جمهوری اسلامی به بازنشر فیلمی از سخنانش در جمع بسیجیان کشور در کانال تلگرامی‌اش اکتفا کرده است.

آیت‌الله خامنه‌ای در این فیلم به احتمال تمدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران اشاره می‌کند و می‌گوید:

«اگر این تمدید، اجرایی و عملیاتی شود، قطعاً نقض برجام است و بدانند جمهوری اسلامی ایران حتماً در مقابل آن واکنش نشان خواهد داد.»

مجلس شورای اسلامی

محمد رضا تابش، نایب رئیس فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی خبر داده است که مجلس در نظر دارد در واکنش به تمدید تحریم‌ها در کنگره آمریکا یک طرح دوفوریتی مبنی بر ممنوعیت خرید کالاهای مصرفی تولید شده در آمریکا را به تصویب برساند.

به گفته محمد رضا تابش پیش‌نویس این طرح در کمتر از یک ساعت به امضای ۱۴۵ نفر از نمایندگان گرایش‌های مختلف سیاسی مجلس شورای اسلامی رسیده است.

وزارت خارجه ایران

بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به تمدید تحریم‌ها گفته است:

«همانگونه که مکرراً توسط مقامات عالی‌رتبه کشور اعلام شده، مصوبه اخیر مجلس نمایندگان و سنای آمریکا برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران مخالف برجام و تعهدات آمریکا در حقوق بین‌الملل مبنی بر عدم مداخله در روابط داخلی و بین المللی سایر کشورهاست.»

سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرده که جمهوری اسلامی «برای کلیه شرایط «پیش‌بینی‌های متناسبی» را انجام داده است.

مشاور رییس مجلس شورای اسلامی

منصور حقیقت‌پور به سخنان علی خامنه‌ای در جمع بسیجیان استناد کرده و خواهان بازگشت ایران به دوران قبل از برجام شده است:

«در ۹ بند قانون اقدام متقابل و متناسب دولت ایران در اجرای برجام آمده است که در صورت عهدشکنی غربی‌ها و آمریکایی‌ها باید به وضعیت قبل از برجام برگردیم، یعنی ظرف دو سال به ۱۹۰ هزار سو غنی‌سازی دست یابیم و نطنز و فردو نیز مانند قبل به کار خود بپردازند و تعداد و نوع سانتریفیوژها مانند قبل شود.»

فراکسیون امبد

محمد رضا عارف، رییس فراکسیون امید مجلس ایران از دولت آمریکا دعوت کرده به تعهدات بین‌المللی‌اش پایبند باشد:

«دولت ایالات متحده آمریکا باید بداند که اگر بخواهد در نظام بین‌الملل اعتماد به کشورش را زیر سوال نبرد راهی جز وتوی مصوبه سنای آمریکا ندارد… جمهوری اسلامی ایران ضمن پایبندی به تعهدات بین‌المللی مطمئنا واکنش جدی را در برابر این اقدام سنای آمریکا نشان خواهد داد.

سازمان انرژی اتمی

علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به خبرگزاری صدا و سیما ایران گفته است:

این قانون (تحریم‌های ۱۰ ساله) اکنون وجود دارد، اما رئیس ‌جمهوری آمریکا آن را ملغی اثر کرده است و فعلا آثاری مترتب بر آن واقف نیست اما اگر دوباره عملیاتی و اجرایی شود، نقض صریح برجام است. در هیأت نظارت بر اجرای برجام که رئیس‌جمهور پس از سخنان مقام معظم رهبری آن را تشکیل داده بود درباره این موضوع صحبت شد و اقدامات لازم را مدنظر قرار دادند و گفتند ما سیر تحول تحریم‌های ۱۰ ساله را رصد و متناسب با آن تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کنیم. »

نماز جمعه:

محمد علی موحدی کرمانی، امام جمعه تهران هم بخشی از سخنانش را به تحریم‌ها اختصاص داد. او گفت:

«گرچه برخی می‌گویند این‌ها تحریم‌های تازه نیست بلکه تمدید تحریم‌های گذشته است، اما ما می‌گوییم اسمش هر چه که باشد خباثت، لئامت، بدعهدی، رذالت و سقوط از انسانیت و شرافت است. مردم ما که بیدار هستند اما مسئولان ما هم باید بیدار شوند و دل‌شان را به غرب نسپارند.»

مشاور نظامی رهبر جمهوری اسلامی

حسن فیروزآبادی، مشاور عالی آیت‌االه خامنه‌ای در امور نظامی ایالات متحده آمریکا را از «هزینه‌های سنگین» نقض برجام برحذر داشته و گفته است:

«بهتر است در شرایط بد اقتصادی که آمریکا در آن به سر می‌برد، سنای این کشور دردسر جدیدی برای آمریکا ایجاد نکند.»

کمیسیون امنیت ملی

علیرضا رحیمی، یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی از دبیرخانه شورای امنیت ملی خواسته است که از هیأت نظارت بر برجام بخواهد احتمال نقض این معاهده بین‌المللی را بررسی کند.

در حالی‌که وزارت خارجه ایران می‌گوید برای مواقع اضطراری برنامه‌ای تدوین کرده، علیرضا رحیمی توضیه کرده است که برای «بدترین شرایط» برنامه‌ای در نظر گرفته شود.

در آخرین ساعات روز- باز هم مجلس شورای اسلامی

اکبر رنجبرزاده، عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی خبر داد که عده‌ای از نمایندگان مجلس در حال تهیه طرحی سه‌فوریتی برای ازسرگیری تمام فعالیت‌های هسته‌ای در ایران‌اند. طرح در قالب یک ماده واحده و ۵ تبصره با هدف مقابله با مصوبه‌ آمریکا تدوین ‌می‌شود.

اکبر رنجبرزاده عضو هیئت‌رئیسه مجلس به خبرگزاری تسنیم گفته است:

«در این طرح باید دولت را مکلف کنیم تا از آمریکا به ‌دلیل نقض مکرر برجام در مراجع ذی‌صلاح بین‌المللی شکایت کند.»

آیت‌الله خامنه‌ای ۲۹ مهر ۱۳۹۴ در نامه‌ای به حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی نوشته بود:

«دولت موظف است هرگونه عدم‌پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریم‌ها یا بازگرداندن تحریم‌های لغوشده و یا وضع تحریم تحت هر عنوان دیگر را به‌دقت رصد کند و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به‌طوری‌که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی‌سازی کشور به ۱۹۰ هزار سو افزایش یابد. شورای ‌عالی امنیت ملی مرجع رسیدگی به این موضوع است. دولت باید ظرف مدت چهار ماه برنامه خود را برای این منظور جهت تصویب به شورا ارائه نماید.»

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی پیش از این درباره تمدید تحریم‌ها گفته بود:

«تمدید تحریم‌ها علیه ایران لگدزدن به برجام است البته ما یک بسته مفصل طراحی کرده‌ایم و در صورت بی‌احترامی به برجام با آن پاسخ می‌دهیم.»