مصاحبه هافینگتون پست با ابوالحسن بنی‌صدر درباره تبعات فوت رفسنجانی (۱)

بنی صدر رئیس جمهوری سابق ایران:
مرگ رفسنجانی ترکیدن حباب عادی سازی روابط میان ایران و ایالات متحده است.

وی گفت،‌ بدون هاشمی رفسنجانی،‌ رژیم ایران روش "ستیز و سازش" را ادامه خواهد داد. ازد ید آقای خامنه‌ای، این سیاست در دوره رییس جمهوری ترامپ آسان‌تر بکاربردنی است.

رفسنجانی،‌ ریاست جمهوری سابق ایران، ‌یکشنبه گذشته درگذشت.

ابوالحسن بنی صدر، ‌نخستین رییس جمهوری جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب ۱۹۷۹ است. در مصاحبه زیر با ورلدپست ،‌ در روزهای نخستین پس از مرگ چهارمین رییس جمهوری ایران،‌ آیت الله اکبرهاشمی رفسنجانی،‌ بنی صدر به پرسش‌های ما در باره بازتاب مرگ رهبران رژیم و آنچه می توان از آن برای آینده کشورخود و روابط آن با ایالات متحده دریافت، پاسخ می‌دهد. رفسنجانی، که اخیرا با دیدگاههای میانه روی شناخته می‌شد،‌ سالهای متمادی در مجلس خبرگان و نیز در بازبینی و توسعه برنامه های هسته ایران مشغول به فعالیت بود،‌ یکشنبهِ گذشته در سن ۸۲ سالگی پس از یک سکته قلبی درگذشت.

سوال: شما تاثیرات مرگ آیت الله اکبر رفسنجانی در انقلاب ایران و دستاوردهای آن را چگونه ارزیابی می کنید؟
بنی صدر:‌ انقلاب ایران یک جنبش خودجوش بود. [آیت الله هاشمی] رفسنجانی هیچ نقشی در ظهور آن بازی نکرد. ولی، در طول انقلاب، او دستیار اصلی [آیت الله روح الله] خمینی شد. پس از سرنگونی سلطنت، رفسنجانی بیشترین تأثیر را بر خمینی داشت و باتفاق او در بازسازی استبداد در ایران پس از انقلاب نقش اول ایفا کرده‌است. در سراسر دوره‌های رهبری خمینی و [آیت الله علی] خامنه ای، [رهبر فعلی] ، هاشمی رفسنجانی، رفسنجانی نفر دوم در قدرت بود.

مرگ او وضعیت فعلی را وارونه و باور به "غیر قابل اصلاح بودن" را پیروز می گرداند.

سوال:‌ مرگ رفسنجانی چه تاثیری را در اردوگاه اصلاح طلبان برجا خواهد گذاشت؟
بنی صدر: بنابر این که از ریاست جمهوری احمدی نژاد بدین سو، در رابطه رژیم با مردم کشور، هاشمی رفسنجانی نقش پارسنگی را بازی می‌کرد که سبب سنگین‌تر شدن کفه «رژیم قابل اصلاح است» می‌شد، اینک که نیست، کفه رژیم قابل اصلاح نیست سنگین‌تر می‌شود. هرگاه یأس از اصلاح‌پذیری رژیم همگانی بگردد، زیان اول را خامنه‌ای و تمامی رژیم می‌کند. «اصلاح طلبان» دو زیان می‌کنند: یکی ضعیف شدن بسود آلترناتیو خواستار دموکراسی، بنابراین، دولت حقوقمدار و دیگری گرایش بخشی از آنها به این آلترناتیو. با این تفاوت که گروندگان به دموکراسی، در دموکراسی، شانس حضور و عمل دارند و جانبداران ولایت مطلقه فقیه این شانس را ندارند.

سوال: آیا مرگ وی برای تندروها مفید خواهند بود؟ و آیا این موضوع به خامنه ای برای تعیین جانشین مورد نظر خود کمک خواهد کرد؟
بنی صدر: در رژیم های دیکتاتوری، حذف وزنه تعادل (پارسنگ) همیشه رژیم را تضعیف می کند. برای مثال، اتحاد جماهیر شوروی سابق، کودتا برضد [میخائیل] گورباچف به فروپاشی اتحاد شوروی منجر شد. در ایران، وقتی شاه، شخصیت‌هائی را خنثی کرد که نقش پارسنگ را بازی می‌کردند و دو حزب خود ساخته را تعطیل و سامانه تک حزبی را برقرار کرد و عضویت حزب برای ایرانیان به صورت اجباری در آمد، مردم بر این باور شدند که رژیم نمی تواند اصلاح شود و می بایست سرنگون شود.
بنابر یکی از گزارشهای محرمانه که ویکی لیکس انتشار داده، رفسنجانی معتقد بوده‌است که خامنه ای در حال مرگ است و او تلاش می‌کند، برای خود، یک موقعیت محکم، (برای تعیین جانشین او) پس از مرگ وی ایجاد کند. با این حال، مجلس خبرگان که رهبر آینده را انتخاب خواهد کرد، کاملا مطیع خامنه ای است. حتی اگر رفسنجانی زنده بود، نمی‌توانست در نتیجه نهایی تاثیری بگذارد. با این حال، مرگ او می تواند دو اثرات متناقض در مورد تصمیم آیت الله خامنه ای در مورد رهبر بعدی را داشته باشد:
الف) یا اینکه خامنه ای یک رهبر بدون در نظر گرفتن مقبولیت او در جامعه، برخواهد گزید که این مردم را متقاعد خواهد کرد رژیم اصلاح پذیر نیست، و یا
ب) اگر در صورت چنین فرضی، خامنه ای ترس از سقوط رژیم را پیدا کند، شخصی را برخواهد گزید که یک پس زمینه قوی از جرم و جنایت و فساد نداشته باشد.

حامیان خامنه ای بر این باورند که نه تنها "ترامپ" توافق هسته ای وین را حفظ خواهد کرد، بلکه سیاست وی در سوریه و خاور میانه بسود رژیم است.

سوال: جای خالی وی (رفسنجانی) در دوره ریاست جمهوری ترامپ چه تاثیراتی میان روابط ایالات متحده و ایران خواهد گذاشت؟
بنی صدر: رابطه ایران با ایالات متحده وابسته به نیاز رژیم به ایالات متحده به عنوان یک دشمن است. این امر سیاست‌های داخلی و بین المللی ایران را تعیین میکند. حالا که رفسنجانی رفته است، در درون رژیم کسی وجود نخواهد داشت که بتواند در مورد عادی سازی روابط با ایالات متحده صحبت کند. رژیم سیاست معمول فعلی که ستیز در ظاهر و سازش در نهان است را با ایالات متحده ادامه خواهد داد.
علاوه بر این، حامیان خامنه ای بر این باورند که نه تنها "ترامپ" توافق هسته‌ای وین را حفظ خواهد کرد، بلکه سیاست وی در سوریه و خاور میانه بسود رژیم است. این به خاطر آن‌است که ترامپ می‌گوید با پوتین در سوریه همکاری خواهد کرد. لذا، با رژیم ایران نیز همکار خواهد شد. در نهایت، حامیان آیت الله خامنه ای بر این باورند که، در مقایسه با رؤسای جمهور پیشین ایالات متحده، استراتژی ستیز در ظاهر و سازش در نهان، با ترامپ، بعنوان رئیس جمهوری امریکا، به مراتب آسان‌تر خواهد بود.

(۱). [اصل مطلب در هافینگتون پست]