طرح «لباس ملي» درمجلس، ايسنا

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: مجلس

انتخاب لباس بيرون از منزل - در چارچوب هنجارها و ارزش‌هاي جامعه - از حقوق شهروندان آن جامعه است و نمي‌توان آن را تحميل كرد. اين نكته‌اي است كه طراحان لباس ملي در مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي با تاكيد بر آن مي‌گويند: قصدشان ترويج لباس خوب، فرهنگ ملي و حفظ هويت ايراني است.

آنها ضمن تاكيد بر «لزوم مميزي واردات لباس و الگوهاي آن توسط دولت»، تاكيد دارند كه «در طراحي لباس بايد به متغيرهاي «پوشيدگي»، «شادابي»، «راحتي»، «تنوع»، «دسترسي آسان»، «مناسب بودن قيمت»، «جذابيت»، «عدم مغايرت با الگوهاي سنتي اقوام ايراني»، «متناسب بودن با شرايط اقليمي»، «تفكيك نوع براي مرد و زن» و «مشاغل» توجه جدي شود.»

«لباس» اولين معرف شخصيت،‌ طرز تفكر و ديدگاه، شان اجتماعي، بخشي از فرهنگ و حتي در برخي موارد مليت يك فرد است، بنابراين دقت نظر در حفظ طرح لباس، موجب حفظ هويت ملي فرد، جامعه و يك كشور مي‌شود.

پس از تشكيل مجلس هفتم بحث‌هايي درباره‌ي طراحي لباس ملي مطرح شد و در پي آن، مركز پژوهش‌هاي مجلس مطالعاتي در اين باره انجام داد و پيش‌نويسي را تهيه كرد كه به گفته‌ي طراحان آن طي اين هفته به كميسيون فرهنگي ارايه خواهد شد.

خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) در همين باره گفت‌وگويي با معاون دفتر مطالعات فرهنگي مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي به انجام رسانده است كه در پي مي‌آيد:

«يدالله آزرمي» درباره‌ي بررسي‌هاي مركز پژوهش‌هاي مجلس بر روي طرح «لباس ملي» گفت: انتخاب لباس بيرون از منزل يك حق شهروندي است و نمي‌توان آن را تحميل كرد، بنابراين ما قصد تحميل لباس را نداريم، بلكه قصد ما ترويج لباس خوب، فرهنگ ملي و حفظ هويت ايراني است. قبل از اين كه فردي سخن بگويد، نوع پوشش و لباس او گوياي مليت و طرز تفكر اوست، بنابراين لباس خيلي آسان‌تر مي‌تواند نشانه و سمبل مظاهر فرهنگ و هويت ملي باشد كه اين مساله را بايد قدر بدانيم.

آزرمي با بيان اين كه «ريشه و اساس توجه به موضوع لباس ملي و الگوسازي براي پاسخ به مدگرايي جوانان جامعه‌ي ما متعلق به بيانات مقام معظم رهبري در استان همدان است»، افزود: ايشان در بياناتي نزديك به اين مضمون فرمودند كه مدگرايي‌ افراطي پذيرفتني نيست و براي ايجاد تنوع در لباس نبايد از مدل‌هاي غربي تقليد كرد، بلكه مي‌تواند با ارايه‌ي الگوهاي بومي و ايراني و طراحي لباس ملي براي ايرانيان اين نياز را تامين كرد.

وي افزود: بنابراين موضوع مورد توجه مسوولان فرهنگي و مجلس دو مقوله است، يكي حمايت از يك الگوي مناسب براي لباس ملي به عنوان لباس رسمي كه براي تشريفات رسمي مورد استعمال دارد و به عنوان نماد بارز جلوه‌هاي تمدن و فرهنگ ايراني بايد مورد بهره‌برداري قرار گيرد كه البته اجباري نيست و توليد آن به صورت محدود است.

معاون دفتر مطالعات فرهنگي مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي درباره‌ي گستره‌ي اين طرح گفت: اين طرح در حد تشريفات و مراسم رسمي داخل و خارج از كشور است، مثلا وقتي رييس جمهور يك كشور اروپايي به يك كشور آسيايي و يا آفريقايي سفر مي‌كند، در آن جا لباس ملي آن‌ كشور را به تن مي‌كند، در حالي كه ما در كشورمان چنين لباسي ملي‌ نداريم، بلكه كت و شلواري داريم كه از آن خود اروپاييان است.

اين استاد دانشگاه گفت: فقدان لباس ملي، خود را در مراسم‌ها و تشريفات نشان مي‌دهد و در مقايسه با كشورهايي كه از تمدن كهن برخوردار نيستند، ولي لباس ملي دارند جاي تاسف دارد.

آزرمي با بيان اين كه ما تا زمان قاجاريه در ايران لباس ملي داشته‌ايم، گفت: بعد از سفر چند شاهزاده به كشورهاي غربي و آمد و شد جمعي از تحصيل‌كردگان و روشنفكران غربي به ‌تدريج موضوع لباس به شكل حاضر در جامعه‌ي ما براي زنان و مردان رواج پيدا كرد.

وي دومين موضوع مورد توجه مسوولان فرهنگي و مجلس را الگوسازي در پوشاك به دليل گرايش افراطي جوانان به مد عنوان كرد و به ايسنا گفت: تنوع طلبي براي جلب توجه در جوانان يك امر طبيعي و شاخصه‌ي ذاتي است، بنابراين لباس كه مظهري از سليقه و نياز دوران جواني است متناسب با آن متغيرها تحول پيدا مي‌كند، بنابراين موضوع مد براي جوانان في‌نفسه منفي نيست.

اين كارشناس فرهنگي ابراز داشت: آنچه كه مقام معظم رهبري فرمودند، توجه افراطي به مد و از نوع غربي آن است، يعني گرايش به مصرف الگوهاي غربي كه جاي الگوهاي بومي را گرفته و به اقتصاد و فرهنگ ما ضربه مي‌زند. لذا تعدادي از مراكز از جمله مراكز فرهنگي، كميسيون فرهنگي، فراكسيون زنان و مركز پژوهش‌هاي مجلس دست به كار شدند تا به الگوي لباس و پوشاك در ايران سامان دهند.

وي با بيان اين كه «مركز پژوهش‌هاي مجلس مطالعات جامعي درباره‌ي لباس و پوشش ملي در ايران داشته و اين هفته مطالعات خود را به كميسيون فرهنگي مجلس ارايه مي‌دهد»، گفت: پيش‌نويسي با عنوان «طرح سامان لباس و الگو سازي لباس ملي» به كميسيون ارايه كرده‌ايم كه اميدواريم كميسيون فرهنگي و سپس نمايندگان مجلس در زمان مقتضي به اين موضوع بپردازند و آن را در اولويت بررسي قرار دهند.

وي با تاكيد بر اين كه «ارايه‌ي مدل لباس، كار مجلس و مركز پژوهش‌ها نيست»، گفت: كار ارايه‌ي مدل، مربوط به طراحان لباس در بخش دولتي و خصوصي است كه بايد متناسب با سن، شغل، جنسيت، شرايط فصلي، صنف و تنوع اقليمي جامعه‌ي ما لباس را طراحي كنند.

آزرمي با بيان اين كه «دولت بايد از طراحان لباس حمايت كند»، گفت: دولت بايد ورود لباس و الگوها را تحت كنترل خود قرار داده و مميزي كند، بنابراين نبايد الگوهايي كه متضاد و مخالف فرهنگ ملي است به آساني در كشور رواج پيدا كند.

وي ابراز داشت: در طراحي لباس بايد به متغيرهاي «پوشيدگي»، «شادابي»، «راحتي»، «تنوع»، «دسترسي آسان»، «مناسب بودن قيمت»، «جذابيت»، «عدم مغايرت با الگوهاي سنتي اقوام ايراني»، «متناسب بودن با شرايط اقليمي»، «تفكيك نوع براي مرد و زن» و «مشاغل» توجه جدي شود.

آزرمي گفت: دولت بايد از جنبه‌ي ايجابي و ترويجي از توليد كنندگان و عرضه كنندگان حمايت كند و با برگزاري نمايشگاه دايمي ملي و جشنواره‌ها و دادن يارانه و تسهيلات بانكي به توليد كنندگان كمك كند. هم‌چنين از جنبه‌ي سلبي، از واردات لباس‌هايي كه نشان‌هايي مغاير با فرهنگ بومي و ملي ايران دارد، جلوگيري كند.

وي با بيان اين كه «در داخل كشور بايد از طريق رسانه‌ي ملي اين الگوها تبليغ شود تا به تدريج در فرهنگ عمومي جاي گيرد»، به ايسنا گفت: انتخاب لباس بيرون از منزل يك حق شهروندي است و نمي‌توان به كسي لباس را تحميل كرد، بنابراين ما قصد تحميل لباس را نداريم، بلكه قصد ترويج لباس خوب، متناسب فرهنگ ملي و نيز براي حفظ هويت ايراني است.

كارشناس مركز پژوهش‌هاي مجلس با بيان اين كه «نبايد جوانان ما به دليل جذابيت و ارزان بودن لباس‌هاي اروپايي به هويت ملي و تاريخي خود بي‌رغبت شوند»، گفت: قيمت، مهم‌ترين عامل موثر در ميزان تقاضاست، اما تقاضا براي يك كالاي فرهنگي ـ كه لباس هم از آن مقوله خارج نيست ـ عوامل ديگري از جمله سليقه، دسترسي، ارزش‌گذاري، تنوع فصلي و عواملي مانند تبليغ و هنجارسازي نيز بسيار موثر است.

وي دو عامل «جلوه‌گري و جلب توجه» و «عدم پذيرش هنجار خانواده و يا نظام» را دو علت اساسي در لباس پوشيدن بعضي از جوانان دانست و گفت: عده‌اي از دختران و پسران جوان به دليل وجود مشكل در امر ازدواج، به لباس‌ها و مدهايي روي مي‌آورند كه به آن لباس شهرت مي‌گويند، عده‌اي ديگر نيز نمي‌خواهند هنجار خانوادگي و هنجارهاي مورد قبول عموم و نظام را بپذيرند كه اين شايد براي اين افراد يك جنبه‌ي منزلت طلبي داشته باشد و مي‌خواهند بگويند كه ما ديگر بزرگ شده‌ايم.

آزرمي «راحتي لباس‌هاي وارداتي» را از ديگر عوامل استقبال جوانان عنوان كرد و گفت: اين لباس‌ها ضمن راحتي، متناسب با فصل تهيه مي‌شوند و جذابيت دارند. متاسفانه لباس‌هاي داخلي ما اين مشكلات را دارد و ما به آن توجه نمي‌كنيم.

وي ابراز داشت: قيمت، مرغوبيت رنگ و وزن پارچه‌هاي داخلي ما جوان‌پسند نيست، بنابراين جوانان را نمي‌توان به دليل نپسنديدن الگوهاي داخلي سرزنش كرد.

وي با بيان اين كه «ما حتي در سطح آموزشي و تحصيلي خود الگويي نداريم»، گفت: متاسفانه به همين دليل مديران مدارس هر گونه لباسي را به دانش‌آموزان تحميل مي‌كنند، به همين سبك در بخش‌هاي دولتي نيز نوعي لباس مرسوم است كه ما بايد در اين زمينه سامان خاصي داشته باشيم.

آزرمي خاطرنشان كرد: در حوزه‌ي الگوهاي قومي و سنتي، ما لباس‌هاي خوبي داريم كه به تدريج در حال حذف شدن هستند و مانند ”لهجه“ در كشاكش حيات و تمدن جديد و جهاني‌سازي در حال نابودي هستند كه براي مقابله با اين امر بايد الگوهاي ملي و قومي تقويت شود.

وي با بيان اين كه «در لباس‌هاي محلي و بومي كه سابقه‌ي ديرينه در فرهنگ هر قوم دارد، نمي‌توانيم تغييري ايجاد كنيم»، گفت: اين لباس‌ها بايد سامان‌دهي شوند، زيرا به محض اين كه بچه‌ها وارد مدرسه مي‌شوند، ديگر از لباس محلي خود جدا شده و بايد فرم مدرسه را بپوشند و آموزش و پرورش به عنوان يك برهم زننده‌ي مرز بين لباس محلي و هم‌چنين لهجه محسوب مي‌شود، بنابراين بايد بر روي اين موارد بسيار كار شود.

وي با بيان اين كه «قبل از اين كه فردي سخن بگويد، نوع پوشش و لباس او گوياي مليت و طرز تفكر اوست»، گفت: بنابراين لباس خيلي آسان‌تر مي‌تواند نشانه و سمبل مظاهر فرهنگ و تمدن يك كشور باشد كه اين مساله را بايد قدر بدانيم.

آزرمي ابراز تاسف كرد كه به قول وي «كالاي فرهنگي و اقتصاد فرهنگ ما سامان ندارد» و گفت: فرهنگ مانند يك بازار، جغرافيايي دارد كه اكنون متولي ندارد، تمام بخشنامه‌ها و مقررات فرهنگي ما، متعلق به دستگاه‌هاي فرهنگي است، اما بخش اقتصادي از آن منتفع نيست كه بايد دفتري در وزارت ارشاد يا وزارت بازرگاني در اين زمينه تاسيس شود.

وي با بيان اين كه «با تغيير لباس، خلق و خوي افراد نيز تغيير مي‌يابد»، گفت: به قول دكتر شريعتي اگر مي‌خواهي فردي را تغيير دهي از كفش او شروع كن، زيرا به دليل نامانوس بودن با شلوار و پيراهن و مدل مو،‌ آن‌ها را نيز خود فرد تغيير مي‌دهد، بنابراين لباس تغيير دهنده‌ي هويت يك جامعه است و بايد بيش از اين به آن توجه و اهتمام ورزيد.

آزرمي ابراز داشت: متاسفانه طي چندين دوره‌ي مجلس، فقط در حد برخورد فيزيكي و بخشنامه‌ها و مقررات دست و پا گير و نيز برخورد با بروز و ظهور لباس‌ها و ويترين‌ها و يا جنبه‌هاي گمركي لباس مواردي مطرح شده است. اين در حالي است كه مجلس هفتم مي‌خواهد به صورت وسيع به آن بپردازد.

وي درباره‌ي پيش‌نويس «طرح سامان لباس و الگوي لباس ملي» به خبرنگار ايسنا گفت: در اين پيش‌نويس «ويژگي‌ها و شاخص‌هاي طراحي لباس«، «چگونگي حمايت دولت»، «نظارت و كنترل» از جهات اقتصادي، فرهنگي و مديريتي آورده شده است، اما معرفي الگو در حيطه كار مجلس و مركز پژوهش‌هاي مجلس نيست و دانشگاه، بخش خصوصي و وزارت ارشاد بايد بر روي آن كار كنند.

آزرمي درباره‌ي كالاهاي فرهنگي تصريح كرد: تصور اين كه در مجموعه‌ي محدود و بسته، افكاري تبليغ و ترويج ‌شود، بايد تغيير كند. نگاه محدودكننده به فرهنگ غلط است، زيرا فرهنگ گستره‌ي بسيار عميقي دارد و تدريجي حاصل مي‌شود و ارتباط عمودي، قانوني و بخشنامه‌يي را نمي‌پذيرد.

وي ادامه داد: وقتي موضوعي به فرهنگ عمومي تبديل شد، به آن معناست كه سال‌ها بر روي آن كار شده است و طبيعتا براي تغيير آن نيز بايد سال‌ها كار شود. هم‌چنين نگرش حمايتي و امدادي به فرهنگ از سوي دولت و اين كه اين عرصه فقط مصرف كننده است و نه توليد كننده را بايد از ديدگاه خود خارج كنيم.

وي با بيان اين كه «عرصه‌ي فرهنگ، عرصه‌ي كليات و خطابه‌ها نيست، بلكه عرصه‌ي شناخت، برنامه‌ريزي، اجرا و مداخله است»، گفت: نگرش به فرهنگ مثل نگرش به امور خدماتي، قضايي و خدمات عمومي نيست و بايد بخش خصوصي حاضر به سرمايه‌گذاري و توليد در آن بشود كه متاسفانه اين فرصت به بخش خصوصي داده نشده و فقط دولت در بخش فرهنگ عمومي فعال مايشاء است.

آزرمي معتقد است: اين گونه مظاهر فرهنگي مانند راديو و تلويزيون نيست كه انحصاري باشد، بلكه استعدادهاي مختلف مردم بايد فرصت شكوفايي و مشاركت پيدا كنند. كالاهاي فرهنگي بازار جغرافيايي خاص دارند، اما آنقدر متنوع هستند كه بازارش از كالايي به كالاي ديگر متفاوت است و شناخت اين بازار فرهنگي و عملكرد آن نيازمند مديريت نوين است.

كارشناس مركز پژوهش‌ها تصريح كرد: همانطور كه بايد قبول كنيم اينترنت در رقابت با كتاب و رسانه‌هاي ديگر برنده است، هم‌چنين بايد قبول كنيم كه در صورت عدم توجه، لباس و مدهاي غربي نيز در رقابت با لباس‌هاي ايراني برنده‌اند، اما بايد اهتمام بورزيم و جلوي اين حركت بطني و تدريجي را بگيريم.

وي با بيان اين كه «ما به سياست‌گذاري و برنامه‌ريزي فرهنگي در حوزه‌ي تجارت فرهنگي و بخش كالاهاي تجاري فرهنگي، نيازمند مديريت قوي هستيم»، به ايسنا گفت: به دليل عدم وجود چنين بخشي در وزارت بازرگاني و ارشاد، هر گونه لباسي وارد كشور و به راحتي عرضه مي‌شود.

آزرمي با بيان اين كه «در صدر اسلام نيز مهم‌ترين شاخصه‌ي لباس، پوشيدگي بوده است»، گفت: تا دوران قاجار، لباس‌هاي ما از پوشيدگي، راحتي و شادابي برخوردار بوده‌ است، اما پس از آن لباس، سياسي شد، چه در جهت حذف هويت ملي و يا در جهت سمبل مبارزه، خشم و انقلابي بودن! بنابراين براي ايجاد فرهنگ در پوشش بايد چندين سال از طرف رسانه‌ي ملي و مدارس كار شود تا در زيرساخت‌هاي جامعه جاي گرفته و در دسترس مردم قرار گيرد و پذيرش عمومي ايجاد شود.

وي گفت: اكنون كه ما چادر را حجاب برتر مي‌دانيم بايد قيمت و نوع دوخت آن نيز مورد توجه قرار گيرد، زيرا قيمت چادر در حال حاضر بسيار بالاست و بسياري از خانواده‌ها نمي‌توانند آن را تهيه كنند، همچنين به دليل نداشتن آستين، دوخت مناسب و راحتي، مقداري از توجه برخي دختران جوان بدور مانده است.

اين كارشناس مركز پژوهش‌هاي مجلس ابراز داشت: مبلغان و توليد كنند‌گان لباس در كشورهاي غربي، به مقوله‌ي قيمت ارزان، فراواني توليد و هم‌چنين رسانه‌ها و ماهواره‌ها توجه جدي دارند و بيشتر گرايش‌هاي جوانان ما به دليل همين تبليغاتي است كه پشت آن كارهاي جامعه‌شناسي و روان‌شناسي صورت گرفته، در حالي كه توليد كنندگان ما شايد از تحصيلات كافي نيز برخودار نباشند.

آزرمي درباره‌ي ميزان بودجه‌ي اين طرح در سال آينده گفت: با توجه به اين كه اين طرح هنوز به مرحله‌ي ثبت و قانون نرسيده، متاسفانه بودجه و رديفي به آن اختصاص پيدا نكرده، اما پس از تصويب، مجلس موظف است كه براي تامين اعتبارات آن فكري بكند.

ـــــــــــــ اظهارات متفاوت عضو فراكسيون اقليت مجلس

از سوي ديگر، يك عضو فراكسيون خط امام (ره) مجلس درباره‌ي اين طرح گفت: هويت ايراني تنها لباس نيست، بلكه شناخت نسبت به فرهنگ ايران و تمدن، ايراني بودن است.

«سيدمحمدمهدي پورفاطمي» در گفت‌وگو با خبرنگار پارلماني خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، درباره‌ي طرح لباس ملي، گفت: اول بايد هويت و تمدن ايراني را به مردم بشناسانيم و بعد به مسايل ديگر كه در حاشيه قرار دارند بپردازيم.

وي با بيان اينكه «ما نبايد مردم را آن چنان محدود كنيم كه مجبور شوند لباس‌هايي را كه علاقه ندارند بپوشند»، گفت: وقتي مردم در چارچوب قانون اساسي آزاد باشند، يك سري افراد مشكل دارند، اما همه‌ي مردم ما دنبال بي‌بند و باري نيستند كه بخواهيم آنها را محدود كنيم.

نماينده‌ي دشتي و تنگستان در مجلس شوراي اسلامي، درباره‌ي مميزي لباس ابراز عقيده كرد: اين كار موجب مي‌شود كه فرهنگ ايراني ما در سطح پاييني قرار گيرد و ما نبايد اين كار را انجام دهيم.

پورفاطمي ابراز داشت: اكنون ما حجاب برتر را چادر مي‌دانيم و مانتو را نيز به عنوان حجاب مي‌دانيم كه اين دو به عنوان عرف در ايران استفاده مي‌شود و به نظر مي‌آيد نيازي نيست كه لباس‌هاي ديگري را مطرح كنيم كه جواب هم ندهد، زيرا براي نظام و مسوولان كار قشنگي نيست.

عضو فراكسيون اقليت مجلس، درباره‌ي اينكه طراحان طرح گفته‌اند اجراي اين طرح اجباري نيست، گفت: اگر تحميلي نيست ديگر نيازي به طرح ندارد، لباس‌هايي موردنظر خود را در بازار عرضه كنند و هم‌چنين ديگر نيازي به مميزي لباس‌ها نيست.

وي درباره‌ي لزوم استفاده‌ي لباس ملي در مراسم و تشريفات و هم‌چنين مدارس، گفت: اكنون آيا فرم لباس در ادارات و مدارس ما اشتباهي است؟

تبليغات خبرنامه گويا	[email protected]

نماينده‌ي دشتي و تنگستان در مجلس، تاكيد كرد: بايد از اول هويت ايراني را به مردان، زنان و جوانان برگردانيم تا بتوانند افتخار ايراني بودن را داشته باشند.

پورفاطمي با بيان اينكه «منش اصالت ايراني، آن است كه هويت خود را در حفظ كنند»، گفت: بايد با استفاده از صدا و سيما، مطبوعات، روحانيون و دانشگاهيان فرهنگ‌سازي كرد و دست به دست يكديگر داد تا بتوانيم در حفظ هويت ايراني كاري انجام دهيم اما اينكه بخواهيم محدود كنيم، مردم حريص‌تر مي‌شوند.