خانه‌های ضدزلزله پيش ساخته در آلمان برای ايران، صدای آلمان

مدتی است که دانشگاه ووپرتال آلمان پروژه‌ای را برای ساختن خانه‌های ضدزلزله در ايران در دست دارد. در پيشبرد اين پروژه دانشجويان رشته عمران دانشگاه صنعتی اصفهان نيز سهيم خواهند بود.

پرفسور گئورگ پگلز (Georg Pegels) مرد عمل است. برای همين در دفتر کارش تنها کامپيوتر و کتاب و کلاسور پيدا نمی‌شود، بلکه يک اسکلت فولادين هم هست، به طول ۵ متر و به ارتفاع دو و نيم متر با تيرهايی به شکل مورب. اين استاد رشته مهندسی ساختمان می‌تواند به کمک نمونه‌ای که در دفترش دارد، به کسانی که به او مراجعه می‌کنند نشان دهد که چگونه می‌خواهد ساختمانهايی مقاوم در برابر زلزله برای ايران بسازد. ساختمانهايی که او خواهد ساخت به سبک ساختمانهای معروف به Fachwerkhaus يا باصطلاح خرپايی خواهند بود که از قديم در حوزه اروپای مرکزی ساخته می‌شوند. در اين ساختمانها ديرکهای اسکلت ساختمان از بيرون پيدا هستند.

پگلز می‌گويد:“هر کس که در طول زندگی‌اش قفسه‌ای از پيش ساخته را سوار کرده باشد و يادش رفته باشد که پشت قفسه دو ميله‌ای را که بايد به شکل ضربدر باشند نصب کند، می‌داند که چنين قفسه‌ای سر پا نمی‌ايستد و مثل يک متوازی الاضلاع درهم می‌شکند. بنابراين ساختمانها برای اينکه بر اثر ضربه افقی مثل متوازی‌الاضلاع در هم نشکنند، بايد تير حمال مورب در ساختارشان داشته باشند. و در معماری قديم اروپای مرکزی چنين چيزی هميشه بطور طبيعی موجود بوده است.“

گئورگ پگلز به جای شاه‌تيرهای چوبی خانه‌های ساخته شده به سبک معماری قديم آلمان از فولاد استفاده می‌کند. فولاد مقاوم‌تر و در ايران هم در دسترس است.

قرار است که اين خانه‌ها بصورت آماده به ايران صادر شوند. عليرضا اقدام که از همکاران پروژه خانه‌سازی برای ايران است می‌گويد: “ما می‌خواهيم خانه‌ها را تاحدی از قبل ساخته و آماده کرده باشيم تا در محل ساختمان فقط لازم باشد که اين قطعات را به هم وصل کنند. بطوری که اگر قسمتی از خانه نباشد، اصلا نشود آن را ساخت. و اما خانه‌ای که با اين قطعات ساخته شود، در برابر زمين لرزه مقاوم خواهد بود.“

بدين ترتيب پروژه ووپرتال همزمان سه هدف را دنبال می‌کند: خانه‌های مقاوم در برابر زلزله بسازند و مساکن جديد و امکان اشتغال ايجاد کنند. چون بخشهای خانه‌های از پيش ساخته را نيروهای غيرمتخصص هم می‌توانند به هم وصل کنند.

اما به گفته گئورگ پگلز برای اينکه بتوان اين ايده را به طور موفقيت‌آميز به ايران انتقال داد ، بايد در آنجا مهندسان ساختمان متخصصی داشت. وی می‌گويد: “روشهای تعليم و محتوای دروس در کشورهای در حال رشد بسيار با اروپا تفاوت دارد. در کشورهای در حال رشد بيش از هر چيز تئوری ياد می‌گيرند و خيلی از عمل به دور هستند و دانشجويان وقتی که وارد مرحله عمل می‌شوند کاملا درمی‌مانند.“

برای آنکه بتوان اين مشکل را دست کم در مورد گروه کوچکی از دانشجويان حل کرد، گئورگ پگلز برنامه‌ای را برای تبادل دانشجويی بوجود آورده است. سه سال پيش ۸۵ دانشجوی ايرانی تحصيل خود را در رشته مهندسی ساختمان در دانشگاه اصفهان آغاز کردند. اين گروه در فصل پاييز امسال به ووپرتال می‌آيند تا بعد با دانش جديدی که کسب می‌کنند در وطنشان خانه بسازند. دانشجويان آلمانی هم از اين تبادل دانشجويی استفاده خواهند کرد؛ آنان اطلاعاتی در باره ساختمان‌سازی در ايران بدست خواهند آورد. گئورگ پگلز در اين باره می‌گويد: “دانشجويان ايرانی دانش خود را در باره وطنشان با خود می‌آورند. اينکه چه موادی در آنجا هست، اين مواد چه کيفيتی دارند، چه کارگرانی در آنجا وجود دارند و چه کارگرانی وجود ندارند.“

البته گئورگ پگلز پس از روی کار آمدن دولت جديد در ايران با مشکلهايی روبرو شد.

وی می‌گويد: “رييس جمهور احمدی نژاد رييس دانشگاه اصفهان را عوض کرد. روسای جديد چندان به پروژه‌ ما روی خوش نشان ندادند. از جمله استاد ميهمان ما از اصفهان با ای ميلی که تنها دربرگيرنده سه خط بود از دانشگاه اخراج شد.“

اما گئورگ پگلز اميدوار است که با وجود اين پروژه خانه‌سازی به راه خود ادامه دهد. او می‌داند که بايد صبور باشد تا سرانجام بتوان نخستين ساختمانهای مقاوم در برابر زلزله را در ايران ساخت. پيش از آن او بايد در عرصه‌ای ديگر دست به کاری جديد بزند. و آن هم اينکه نمای خانه‌ها را طبق سليقه مردم درست کند.

عليرضا اقدام که بزرگ شده ايران است معتقد است که ايرانيان از اين خانه‌ها راضی خواهند بود. وی می‌گويد: “می‌دانيم که الان موضوع ايمنی مهمترين موضوع است و برای همين می‌شود با اطمنيان گفت که فرهنگی بين مردم بوجود خواهد آمد که اين خانه‌ها را بپذيرند.“

گزارش از Svenja Üing