تولد بهرام بيضايی و سخنان بازيگران تئاتر

بهرام بيضايی از هنرمندان عرصه تئاتر ايران است که جايگاه رفيعی را در عرصه نمايشنامه نويسی، کارگردانی و پژوهش تئاتر به خود اختصاص داده است. به مناسبت سالروز تولدش برخی چهره‌های بازيگری که با وی همکاری داشتند از تأثيرگذاری بيضايی و جايگاهش می‌گويند.

به گزارش خبرنگار مهر، بهرام بيضايی به عنوان يکی از استادان و هنرمندان تئاتر ايران طی چند دهه گذشته نمايش‌هايی را به صحنه برده است که هر کدام از اين آثار تأثير بسزايی در ادبيات نمايشی و همچنين کارگردانی تئاتر ايران به همراه داشته‌اند. امروز روز تولد اوست و تعدادی از بازيگران تئاتر که پيش از اين با او همکاری کرده‌اند از جايگاه هنری بيضايی می‌گويند.

نمايش "مرگ يزدگرد" يکی از شاخص‌ترين آثار نمايشی بيضايی است که در قالب اثری سينمايی نيز ارائه شد.

امين تارخ از جمله بازيگران مطرح تئاتر ايران که تجربه همکاری با بيضايی را در نمايش "مرگ يزدگرد" در کارنامه کاری خود دارد درباره اين وی به خبرنگار مهر گفت: من در بدو ورودم به دانشکده پرديس هنرهای زيبا افتخار اين را داشتم که زير نظر استاد بهرام بيضايی آموزش ببينم. دوستانی که در آن دوره از زمان وارد تئاتر شدند از آن ايام به عنوان دوره طلايی ياد می‌کنند چون از بين ۷۰ تا ۸۰ نفری که بودند هر کدام به عنوان نويسنده، کارگردان و بازيگر و نويسنده داستان‌های کوتاه وارد فعاليت شدند.

وی معتقد است بهرام بيضايی شخصيتی تأثيرگذار دارد و در اين تأثيرگذاری بی‌رقيب است. تارخ يادآور شد: استاد بيضايی در ۲۲ سالگی کتاب "نمايش در ايران" را نوشت که بسيار ناياب است. البته به ادعای آقای بيضايی اين پژوهش هنوز تمام نشده و ادامه آن ضميمه کتاب نشد و اين از بدشانسی ما بود که نتوانستيم خواننده ادامه اين کتاب و پژوهش باشيم.

اين بازيگر تئاتر، بهرام بيضايی را از مؤثرترين شخصيت‌های تئاتری ايران دانست و تأکيد کرد: وی در قله‌ای نشسته که کسی نمی‌تواند به راحتی به آن برسد. جايگزينی برای استاد بيضايی پيدا نشد و نتوانستيم پيدا کنيم و اگر غلو نباشد نخواهيم توانست.

بازيگر نمايش "مرگ يزدگرد" ادامه داد: يکی از بهترين افتخارات من اين بود که در سال ۵۸ در بهترين نمايشنامه استاد بيضايی حضور داشتم و حتی بازی در سينما را هم با نسخه سينمايی "مرگ يزدگرد" آغاز کردم.

تارخ با اشاره به اينکه بيضايی به تئاتر ايران قوت و قدرت بخشيد و ابعاد عميقی را به تئاتر ايران تزريق کرد يادآور شد: فکر می‌کنم به لحاظ تاريخ نگاری و وقايع نگاری خدمت ارزنده‌ای به تئاتر ايران کرد و آثار به جای مانده از او بسيار ارزشمند هستند. استاد بيضايی به عنوان نمايشنامه‌نويس بسيار تأثيرگذار بود و از همه بالاتر در مقام کارگردان اجراهايی را در حد الگو به تئاتر ايران ارائه داد.

وی تأکيد کرد: بسياری از تئاتری‌ها هنوز نتوانستند از موقعيت استاد بيضايی استفاده کنند. هنوز که هنوز است کسانی که در تئاتر به عنوان نسل دوم و سوم آقای بيضايی کار می‌کنند از حضورش بهره‌مند بوده و تغذيه می‌کنند. انديشمند بودن، خلاقيت و جديت در کار و مؤمنامه کار کردن همه خصوصيات کسی است که بهرام بيضايی نام دارد و من به احترامش سر تعظيم فرود می‌آورم.

پرويز پورحسينی يکی ديگر از بازيگران مطرح عرصه تئاتر که در نمايش "کارنامه بندار بيدخش" به کارگردانی بيضايی حضور داشت درباره اين کارگردان تئاتر ايران گفت: بهرام بيضايی بزرگ مرد هنرهای نمايشی ايران زمين است. استاد زاد روزت مبارک.

نمايش "شب هزار و يکم" از آخرين نمايش‌هايی بود که بيضايی در عرصه تئاتر ايران به صحنه برد. اکبر زنجانپور چهره شناخته شده بازيگری تئاتر و يکی از بازيگران اين نمايش درباره تجربه همکاری با بيضايی يادآور شد: چندين بار آقای بيضايی از بنده دعوت به همکاری کردند و من هم خيلی دوست داشتم که همکاری کنم اما اين اتفاق ميسر نشد. در نمايش "مرگ يزدگرد" نيز تا نزديکی اجرا حضور داشتم ولی در زمان اجرا نتوانستم حضور داشته باشم و مهدی هاشمی به جای من بازی کرد.

وی تأکيد کرد: بهرام بيضايی برای من يکی از ستون‌های تئاتر ايران هست و خواهد بود. خدمتی که ايشان جدای از کارگردانی و نمايشنامه‌هايش به واسطه مقالات و کتاب‌های تحقيقاتی‌اش انجام داد تکرارنشدنی است. آقای بيضايی جدی کار کردن، وسواس و دقت نظر، با هدف کار کردن و اثری را در خدمت مردم ارائه دادن را در تئاتر ايران جاری کرده است.

اين بازيگر با سابقه عرصه تئاتر ادامه داد: من به عنوان عضو کوچکی از خانواده تئاتر برای بهرام بيضايی و برای عملکرد هنری‌اش احترام بسيار قائلم و هميشه برايم تحسين‌برانگيز است.

پانته‌آ بهرام از چهره‌های مطرح بازيگری تئاتر نيز که از بازيگران نمايش "شب هزار و يکم" بيضايی بود از وی به عنوان شکسپير تئاتر ايران ياد کرد و گفت: از آنجايی که ادبيات و نمايش در آثار استاد بيضايی به معنای واقعی کلمه کنار هم و با قدرت قرار می‌گيرند، ادبيات نمايشی که از اين برآيند به وجود می‌آيد يک اتفاق است که بايد در تاريخ ادامه پيدا می‌کرد. در اين زمانه و همه زمانه‌ها به افرادی مانند بيضايی نياز داشته و داريم.

وی ادامه داد: شايد بشود گفت آنچه که استاد بيضايی برای حفظ و حراست از کلام و ادب ايرانی انجام می‌دهد در تداوم تلاشی است که فردوسی انجام داده است. اما متأسفانه ما قدرناشناسيم و همچنان آنچه خود داريم را زبيگانه تمنا می‌کنيم. ما شکسپير داريم اما همچنان اصرار داريم به جای نشان دادن کمال و جمال و توانايی اساتيدی که استخوان شکسته در عرصه ادبيات نمايشی ايران هستند، رو به کشورهای ديگر داشته باشيم. اين روند آه و افسوس دارد.

بازيگر نمايش "شب هزار و يکم" يادآور شد: برخی مواقع حساسيت‌های آقای بيضايی و در بسياری موارد سانسورهای پياپی باعث شد اکثر آثار او توليد و اجرا نشوند و بزرگی مثل او در کشور نباشد و با جوانان وارد شده به اين عرصه چالش نداشته باشد و ديدگاه‌های خود را به آن‌ها منتقل نکند.

بهرام همچنين معتقد است تأثيری که بهرام بيضايی روی نسل وی داشته برای نسل جديد تئاتر به مانند يک افسانه شده و با توجه به مدت زمان سپری شده شکل کهن گرفته است. وی تأکيد کرد: به نظر من تولد بيضايی تولد نمايش در ايران است. تولدی که به نظر من هيچوقت مرگ شامل‌اش نخواهد بود حتی اگر استاد فرسنگ‌ها از ما دور باشند. جاودانگی شامل بهرام بيضايی است که تئاتر ايران را جاودانه کرد.