یک ایرانی در چند قدمی سفر به فضا

راديو فردا ـ آرش حسن‌نیا - اگر بتواند رای مردم را به دست آورد و در مرحله دوم از پس آزمایش‌ها بربیاید. نام او به عنوان دومین ایرانی و نخستین مرد ایرانی به فضا رفته ثبت خواهد شد.

شهرام آریافر، ‌استاد دانشگاه افسری نروژ در رقابتی شرکت کرده که پیروزی در این رقابت او را به آرزویی که می‌گوید از بچگی به دنبال آن بوده می‌رساند.

اما او برای رسیدن به این آرزو که یک بار تا پای تحقق آن رفته، اما نتوانسته آن را محقق کند، ‌راه درازی در پیش دارد.

در گفت‌و‌گو با شهرام آریافر از چند و چون شرکت او در رقابتی که برای سفر به فضا در آن شرکت کرده پرسیده‌ایم. رقابتی که در نخستین گام باید بتواند آرای اینترنتی مردم را کسب کند:

آقای آریافر! ماجرای این رقابت اینترنتی و رای مردم به شما و دیگر نامزدهای این سفر فضایی چیست؟
یکی از شرکت‌های تولیدکننده محصولات بهداشتی در جهان یک برنامه تبلیغاتی طراحی و آغاز کرده که در دنیا بی‌نظیر است. این شرکت قصد دارد تا از ۶۰ کشور مختلف، در ‌‌نهایت ۲۲ نفر را انتخاب کند تا این افراد با یک سفینه خصوصی به فضا سفر کنند.
این پروژه از نهم ژانویه شروع شده و کسی که مسئولیت پروژه را بر عهده گرفته است فضا نوردی است به نام باب آلدرین که دومین نفری است که روی کره ماه قدم گذاشته است.
برنامه به این نحو است که از میان نامزدهای شرکت در این برنامه یکصد نفر از ۶۰ کشور مختلف هر کسی که بیشترین رای را از مردم کسب کند به مرحله دوم این برنامه صعود می‌کند، ۱۰۰ نفر راه یافته به مرحله دوم این رقابت‌ها، در دسامبر سال ۲۰۱۳ میلادی- آذرماه سال ۱۳۹۲- به فلوریدا در آمریکا می‌روند.
این افراد، در آنجا باید یک سری تست‌های فیزیکی و روانی انجام بدهند، تست‌هایی نظیر تست پرواز در حالت بی‌وزنی، تست پرواز در حالت گریز از مرکز و پرواز با هواپیماهای جنگنده و یک سری ازمایش‌های روانی را بگذرانند تا برگزارکنندگان این برنامه تبلیغاتی، مطمئن شوند این افراد شرایط سفر به فضا را دارا هستند.
ولی در مرحله اول این افراد با رای مردم انتخاب می‌شوند.

آقای آریافر، برای ورود به مرحله نخست این رقابت، یعنی قرارگرفتن در جمع افرادی که مردم به آن‌ها برای ورود به مرحله دوم رای بدهند چه پیش فرض و شرایط خاصی در نظر گرفته شده است؟ مثلا آدمی مثل من که هیچ تجربه‌ای در فضانوردی ندارم هم می‌توانم از کشوری مثل ایران کاندیدا شوم؟
البته محدودیتی که وجود دارد‌‌ همان ۶۰ کشوری است که افراد را از آنجا انتخاب می‌کنند.
متاسفانه کشور ایران جزو آن لیست نیست. این کشور‌ها شامل چند کشور اروپایی و چند کشور از خاورمیانه هستند، مثلا از عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز از جمله کشورهایی هستند که در این رقابت حاضر هستند.

آقای آریافر، چطور شد که شما علاقمند شدید در این پروژه شرکت کرده و از طرف کشور نروژ خودتان را برای شرکت در این سفر کاندیدا کنید؟ آیا تجربه‌ای در این حوزه دارید یا اینکه صرف علاقمندی به فضانوردی تصمیم به شرکت در این رقابت گرفتید؟
هر دوی اینهاست. زمانی که صحبت از علاقمندی می‌شود به خاطر می‌آورم وقتی سه یا چهار سالم بود در ایران نیمه شب بیدار می‌شدم، می‌رفتم به ستاره‌ها نگاه می‌کردم و فکر می‌کردم چطور می‌شود به ستاره‌ها سفر کرد.
این کنجکاوی به من خیلی انگیزه داد و تاثیر زیادی داشت در اینکه، من خط و مسیر زندگی‌ام را انتخاب کنم.
از نظر تحصیلات و تجربه نیز باید اشاره کنم که من در ایران لیسانس مهندسی هوافضا را دریافت کرده‌ام، بعد از آن به نروژ سفر کردم و یک مدرک لیسانس مهندسی کامپیو‌تر ویک فوق لیسانس سیستم کنترل‌های اتوماتیک نیز کسب کردم.
بعد از آن بود که با بورسیه «آژانس فضایی اروپا» به استراسبورگ فرانسه سفر کرده و در «دانشگاه بین المللی فضا» نیز فوق لیسانس مطالعات فضایی دریافت کردم.
در آنجا بود که از نزدیک با بسیاری از فضانوردانی که به فضا سفر کرده بودند آشنا شدم و اکثر آنها را که جزو استادانم بودند شناختم.
وقتی تحصیلاتم در فرانسه تمام شد به بخش کنترل پرواز آژانس فضایی اروپا در آلمان پیوستم و در آژانس فضایی اروپا مشغول به کار شدم.
پروژه‌ای هم که برای آن کار می‌کردم در مورد سیستم‌هایی بود که سفینه‌ها را در فضا کنترل می‌کرد.
بعد از آن به کشور نروژ برگشتم و همراه با شماری از دوستانم، یک شرکت تاسیس کردیم در زمینه فضایی که خیلی هم شرکت موفقی بود.
در حال حاضر نیز به عنوان استاد دانشگاه در دانشگاه افسری نروژ، ‌ به تدریس جغرافیانی نظامی مشغول هستم غالب بحث‌های آن مربوط به استفاده از ماهواره‌ها در سیستم است.
در سال ۲۰۰۸ میلادی و زمانی که آژانس فضایی اروپا در پی انتخاب فضانوردان اروپایی برای سفر به فضا بود، از سوی کشور نروژ برای این منظور کاندیدا شدم و تا مرحله دوم آن رقابت پیش رفتم ولی متاسفانه به علت اینکه در این مرحله رقابت بسیار تنگاتنگ و شدید است و تنها کیفیت کار افراد مهم نیست بلکه پای برخی مسائل سیاسی مثا اینکه از کدام کشور آمده‌ای و اصالتا اهل کجا هستی نیز به میان می‌آید، ‌موفق به ورود به جمع نهایی فضانوردان اروپایی نشدم.
زمانی که این کمپین تبلیغاتی اعلام شد، احساس کردم این بهترین موقعیت برای من است تا از آن استفاده کرده تا بتوانم تمام رویا و آرزویم در زندگی را به واقعیت برسانم.

آقای آریافر! شما به این نکته اشاره کردید که در سال ۲۰۰۸ هم در یک رقابت دیگری برای سفر به فضا شرکت کرده‌اید اما مسائلی باعث شد نتوانید ادامه بدهید. این بار ظاهرا در این پروژه که پروژه سفر توریستی به فضاست، اگر شما بتوانید با رای مردم انتخاب شده و به مرحله دوم انتخاب سفر به فضا صعود کنید. شما نامزد کشور نروژ به این سفر خواهید بود یا نروژی ایرانی تباری خواهید بود که پای فضا می‌گذارد؟
من اصالت و اصلیتم ایرانی است. هر چقدر هم در یک کشور دیگر زندگی کنم بازهم اصالتم ایرانی است. ولی از نظر مسائل اداری و رسمی باید بگویم من در این رقابت فقط به این دلیل که تبعه نروژ بودم توانستم شرکت کنم.
حالا اگر بخواهم به این سفر بروم به عنوان یک نروژی – ایرانی سفر خواهم کرد نه صرفا یک نروژی و یا صرفا یک ایرانی.
دقیقا به‌‌ همان شکلی که چند سال پیش خانم انوشه انصاری به عنوان اولین توریست فضایی ایرانی و اولین زنی که به عنوان توریست فضایی به فضا سفر کرد و در آنجا، او هم ایرانی بود و هم آمریکایی.
به همین دلیل هم در این پروژه دیگر آن مسائلی که در سال ۲۰۰۸ برای من اتفاق افتاد، آن درجه اهمیت ندارد که من صد در صد یک نروژی هستم یا صد در صد یک ایرانی.
اما برای خودم چیزی که مهم است این است که من خودم را یک ایرانی – نروژی می‌دانم و به هر دوی این ملیت‌ها افتخار می‌کنم.

همان‌طور که اشاره کردید رفتن به فضا برای شما یک آرزویی بوده که از کودکی در وجودتان شکل گرفته است. اکنون که در یک رقابتی شرکت کرده‌اید که شما را به آن آرزو نزدیک کرده است، از این پرواز و این آرزویی که دارد محقق می‌شود چه انتظاری دارید و فکر می‌کنید چه اتفاقی در انتظار شماست؟
بزرگ‌ترین آرزویم این است که کل سیاره زمین را بتوانم از بالا ببینم. آن موقع است که آدم احساس می‌کند در این عالم هستی و در میان تمام سیاره‌ها و ستاره‌هایی که وجود دارند، ما چقدر کوچکیم.
کلا دید آدمی نسبت به زندگی تغییر می‌کند. تمام مشکلات کوچک زندگی، جنگ‌ها، سیاست‌ها و بن بست‌ها در ذهن آدمی متفاوت می‌شود.
من با فضانوردان دیگری هم که صحبت کرده‌ام همه آن‌ها چنین عقیده‌ای دارند که وقتی به فضا می‌روید و کره زمین را از آن بالا می‌بینید و وقتی می‌بینید که در تمام هستی ما چقدر کوچک و ناچیزیم، دیدتان نسبت به زندگی تغییر می‌کند و اثرات این تغییر تا پایان عمر با شما باقی می‌ماند.
فضانوردانی که زمین را از بالا دیده‌اند غالبا زمینه کار‌هایشان را بعد از آن سفر عوض کرده و وارد زمینه‌های کاری انسانی برای کمک کردن به نوع بشر شده‌اند، حال چه در زمینه‌های علمی، چه در حوزه جلوگیری از جنگ و دیگر تنش‌هایی که بشر با ان روبروست.

یعنی ما هم باید امیدوار باشیم و یا انتظار بکشیم که اگر شهرام آریافر به عنوان یکی از آن ۲۲ نفر مسافر فضایی به فضا رفت، پس از آن شاهد فعالیت‌های دیگر او در حوزه‌های دیگر باشیم،‌‌ همان طور که خودتان اشاره کردید که بسیاری از فضانوردان بعد از تجربه سفرشان به فضا وارد حوزه‌های کاری دیگری شده‌اند.
من به این تغییر کاملا مطمئن هستم. چیزی هم که خیلی مهم است این است که می‌بینم تبلیغاتی که نسبت به ایران و برخی کشورهای دیگر می‌شود به چه وضعی است.
در شرایطی که هر ایرانی برای سفر به کشورهای دیگر، زیر ذره بین قرار می‌گیرد و این تفکر وجود دارد که او خرابکار یا تروریست هستند.
در این شرایط اگر از چنین کشورهایی کسی بتواند کاندیدا شود و به سطحی از موفقیت برسد، می‌تواند بر افکار عمومی مردم دنیا تاثیر بگذارد تا آنها بپذیرند که تمام ایرانی‌ها آنطوری نیستند که آن‌ها فکر می‌کنند.
در حال حاضر آقای احمدی‌نژاد الگو و نماینده تمام ایرانی‌ها در دنیا شده است، اما باید افکارعمومی جهان بپذیرند که ایرانیان مختلفی وجود دارند که بر روی افکار عمومی مردم دنیا تاثیر زیادی می‌گذارند.