ریزگردهای زاینده‌رود سمی است

یک کارشناس ارشد محیط زیست با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط زیست تاکنون بودجه‌هایی را که برای کنترل ریزگردها گرفته در جهت درست استفاده نکرده است گفت: مجلس نباید حتی یک ریال در این زمینه به سازمان حفاظت محیط زیست بدهد.

پرویز کردوانی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، افزود: اخیرا رییس سازمان محیط زیست اعلام کرده که "دولت عراق اجازه نمی‌دهد برای مقابله با ریزگردها در این کشور کاری را انجام دهیم" به همین دلیل این اعتبار میلیاردها تومانی را صرف احیای تالاب‌های داخلی خودمان می‌کنیم. در صورتی که این کار بسیار خنده‌دار و غلط است، زیرا باید برای حل مشکل ریزگردها، ریشه آن را درست کنیم.

وی ادامه داد: هفته گذشته نیز متاسفانه مجلس تصویب کرده که 55 میلیارد تومان به سازمان حفاظت محیط زیست برای حل مشکل ریزگردها بدهد که متاسفانه دردی را دوا نمی‌کند.

این کارشناس ارشد محیط زیست افزود: پس از آنکه دولت عراق برای حل مشکل ریزگردها همکاری نکرد، سازمان حفاظت محیط زیست شروع به انجام اقداماتی در داخل کشور کرد که از جمله آنها می‌توان به استفاده از ماسک‌های فیلتردار مخصوص و استفاده از دستگاه فیلتراسیون در مکان‌های بسته اشاره کرد.

پدر کویرشناسی ایران با بیان اینکه این دستگاه‌ها می‌توانند ذرات معلق هوا را بگیرند، افزود: در برخی از نقاط شهر تهران هم دستگاه‌های تصفیه هوا گذاشتند که قیمت بسیار گرانی دارد و این کار مانند این می‌ماند که در خیابانی که پیچ خطرناکی داشته و مرتبا در آن تصادف می‌شود، به جای درست کردن پیچ، بیمارستانی مجهز بسازند.

وی افزود: علاوه بر آن قرار شد اعتباراتی را که در این زمینه گرفتند، برای کارهایی از جمله کاشت درخت در مرزهای غربی کشور صرف کنند، در صورتی که ریزگردها در ارتفاعات بسیار بالا حرکت کرده و اصلا پایین نمی‌آیند که جنگل‌ها تاثیری داشته باشند. علاوه بر آن از زمان کاشت این درخت‌ها تا به نتیجه رسیدنشان حداقل 10 و 15 سال وقت لازم است.

ریزگردهایی که از کشور عراق می‌آیند، ناشی از هورالعظیم نیست

این چهره ماندگار ادامه داد: علاوه بر آن بارها گفته شده که ریزگردهایی که از کشور عراق می‌آیند، از تالاب هورالعظیم بلند می‌شوند، در صورتی که این گفته کاملا غلط است؛ زیرا این تالاب هم‌اکنون پر از گیاه است و گرد و غبار از سمت غرب عراق ناشی می‌شود.

کردوانی اضافه کرد: اکنون کشور ما مانند انسانی است که یک طرف آن فلج است و متاسفانه این فلجی شامل استان‌های حاصلخیز کشورمان می‌شود.

بگویید کردوانی نشر اکاذیب کرد، تا برایتان ثابت کنم

این کارشناس ارشد محیط زیست با بیان اینکه بارها در مقابل اظهارات من گفته شده که "نشر اکاذیب می‌کنم"، افزود: اکنون سازمان حفاظت محیط زیست می‌تواند بگوید کردوانی نشر اکاذیب کرد تا برایشان ثابت کنم، زیرا رییس سازمان حفاظت محیط‌ زیست ساعت 5:30 دقیقه صبح روز یکشنبه (هشتم اردیبهشت ماه 92) از رادیو پیام اظهار کرد که 11 میلیارد تومان برای تالاب‌ها هزینه می‌شود، در صورتی که این اعتبار باید برای حل مشکل از کانون ریزگردها صرف شود.

وی با بیان اینکه ریزگردها در ایران به هیچ وجه منشا داخلی نداشته و اگر هم باشد، سطح آن در حد همان منطقه است، افزود: منشا فعلی ریزگردها، غرب کشور عراق، شرق اردن، بیابان شام و قسمتی از عربستان است و ممکن است مقداری از آنها نیز از سمت صحرای آفریقا به کشور ما حرکت کرده باشد.

پدر کویرشناسی ایران با اشاره به افزایش غلظت ریزگردها طی 10 سال اخیر، اظهار کرد: دلیل این مشکل، گرم شدن روزافزون کره زمین و خشکسالی است که باعث شده بسیاری از پوشش‌های گیاهی کشور به دلیل استفاده بی‌رویه آب در شهرها از بین برود.

کردوانی افزود: علاوه بر آن به دلیل کم‌آبی، سال‌هاست که در قسمت‌هایی از اراضی که قبلا زیر کشت بوده، کشاورزی نمی‌شود. همچنین به دلیل رفت و آمد تانک‌ها در زمان جنگ، زمین‌ها لق شده و منجر به وقوع ریزگردها شده است.

وی ادامه داد: خشکی قسمت‌هایی از رودخانه‌های دجله و فرات که در آنها ماشین رفت و آمد می‌کند نیز از علل وقوع ریزگردها هستند.

به گفته این کارشناس ارشد محیط زیست، در تالاب‌های خشک شده‌ای که رفت و آمد در آنها صورت نگرفته و پوشش گیاهی دارد، ریزگرد تولید نمی‌شود.

عوارض وقوع پدیده ریزگرد از زبان پدر علم کویرشناسی

کردوانی در خصوص عوارض ریزگردها، اظهار کرد: از آنجا که این ریزگردها در ارتفاعات بسیار بالا حرکت کرده و تا حتی تا ارتفاع 15 هزار پایی بالا می‌رود و وجود کوه‌ها بر روی آن تاثیر ندارد، منجر به ایجاد اختلال در دید خلبان‌ها شده، به گونه‌ای که در بسیاری از روزهای سال، شاهد تعطیلی پروازها هستیم. علاوه بر آن این اتفاق برای راننده‌های اتومبیل‌ نیز رخ داده و منجر به تصادفات بسیاری می‌شود.

تبليغات خبرنامه گويا	[email protected]

وی افزود: از آنجا که وقوع ریزگردها مانع رسیدن نور خورشید بر روی گیاهان می‌شود، کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی کاهش می‌یابد.

به گفته این کارشناس محیط زیست یکی از مهم‌ترین عواقب وقوع ریزگردها بر روی حیوانات، اختلال در سیستم زنبورهای عسل است، به گونه‌ای که اکنون مشاهده می‌کنیم تولیدات زنبور عسل در کشور ما از 10 به 2 کیلوگرم رسیده است.

کردوانی با بیان اینکه این ریزگردها از ماسک‌های معمولی عبور می‌کند، افزود: مهم‌ترین اثر ریزگردها بر روی سلامت انسان‌ها به ویژه کودکان است.

ریزگردهای برخاسته از زاینده‌رود سمی است

وی با بیان اینکه گفته شده ریزگردهای برخاسته از زاینده‌رود سمی است، افزود: از آنجا که این ریزگردها از زمین‌های کشاورزی که به دلیل کم‌آبی بایر مانده و حاوی فسفر و ازتی بوده که به دلیل استفاده از سموم کشاورزی در خاک باقی مانده است، زیرا گیاه از 100 کیلوگرم کود فسفر تنها می‌تواند 30 کیلوگرم را جذب کند و باقی آن تبدیل به سنگ می‌شود.

عراق هم به دلیل روش‌های پیشنهادی نادرست ایران با ما همکاری نکرده است

پدر کویرشناسی ایران گفت: زمانی که مشکل ریزگردها به وجود آمد، رییس سازمان حفاظت محیط زیست با مسوولان عراقی تماس گرفت و قرار بر این شد که با این کشور همکاری کنیم. پس از آن نیز سازمان جنگل‌ها و مراتع، کارشناسان عراقی را به ایران دعوت کرد تا در زمینه بیابان‌زدایی به آنها آموزش دهد که مفید هم بود.

کردوانی ادامه داد: حتی سال گذشته نیز در ایران همایشی برگزار شد که از هفت استان مرزی غربی ایران و پنج استان عراق در این همایش حضور داشتند و راجع به حل مساله ریزگردها صحبت شد، اما باز هم عراقی‌ها پاسخ مناسبی ندادند.

وی تصریح کرد: پس از آن ایرانی‌ها تصمیم گرفتند یک میلیون هکتار از زمین‌های عراق را بیابان‌زدایی کنند که بر اساس آن طی پنج سال، سالانه 200 هکتار درختکاری و مالچ‌پاشی می‌شد.

این کارشناس محیط زیست افزود: اما چنین کاری ممکن نیست زیرا مالچ هم هزینه بسیاری داشته و هم نیازمند دستگاه‌هایی گران قیمت است. علاوه بر آن بوی بسیار بدی داشته و نمی‌توان روی آن قدم گذاشت.

کردوانی ادامه داد: با پاشیدن مالچ، ضریب حرارتی منطقه بالا رفته و حیواناتی که در زیر آن هستند، می‌میرند. علاوه بر آن گیاهانی از جمله گیاهان دم گاوی نیز خشک شده، همچنین به دلیل بوی بدی که این ماده دارد، بادی که از منطقه می‌گذرد، بودار شده و برای مردم ناراحتی ایجاد می‌کند.

وی اضافه کرد: از همه بدتر اینکه اگر در تابستان بر روی این مالچ‌ها قدم بگذاریم، به دلیل جنس آن که از قیر است، به پا چسبیده و در زمستان‌ها می‌شکند. همچنین به دلیل اینکه عمق مالچ تنها پنج سال است، درست زمانی که این طرح تمام می‌شود، باید از ابتدا آن را آغاز کرد.

این چهره ماندگار خاطرنشان کرد: از همین جا بود که ایرانی‌ها تصمیم گرفتند که از مالچ زیستی استفاده کنند در صورتی که این کار نیز به دلیل هزینه بالا و نیازمندی به تکنولوژی جدید، به راحتی میسر نیست.

برای حل مشکل ریزگردها باید به طبیعت رجوع کرد

کردوانی با بیان اینکه برای حل مشکل ریزگردها باید به خود طبیعت رجوع کرد، افزود: اکنون مشاهده می‌کنیم در نواحی بیابانی که شدیدترین باد را هم دارد، گرد و غباری بلند نمی‌شود، زیرا این نواحی پوشیده از شن و ریگ است و به همین دلیل است که باید به جای پاشیدن مالچ، شن و ریگ بپاشیم.

وی ادامه داد: اکنون کشور عراق 20 رود دارد که همه این رودها، شن و ماسه تولید می‌کنند که می‌توان بدون کم‌ترین هزینه‌ای، از این شن و ماسه استفاده کرد.

این استاد دانشگاه افزود: اگر از مالچ استفاده کنیم، دیگر نمی‌توان درخت کاشت، در صورتی که می‌توانیم با پاشیدن ریگ در کف مناطق و عبور یک دستگاه غلتک از روی آن علاوه بر آنکه منطقه‌ای زیبا و صاف داشته باشیم، در اطراف آن درخت کاشته و منطقه‌ای توریستی ایجاد کنیم.

کردوانی تصریح کرد: چند سال گذشته که چنین طرحی را پیشنهاد دادم، به هیچ عنوان از آن استقبال نمی‌شد و حتی 100 هکتار هم به عنوان نمونه برای اجرای آن اختصاص ندادند و اکنون می‌بینیم که گفته می‌شود که یک میلیون هکتار از بیابان‌های عراق، شن‌پاشی می‌شود که نشان‌ می‌دهد این نظریه کاملا درست بوده و جواب خواهد داد.

وی با اشاره به اجرای طرح‌های ناصحیح برای مقابله با بیابان‌زایی و جلوگیری از وقوع ریزگردها در کشور، اظهار کرد: مثلا چند وقت پیش در خوزستان سیستم آبپاشی قطره‌ای توسط سازمان جنگل‌ها در این منطقه مستقر شد. در صورتی که اصلا به چنین طرحی نیاز نبود.

این کارشناس محیط زیست افزود: برای تثبیت شن نیز استفاده از مالچ غلط است، زیرا از سال 1340 که طرح‌های بیابان‌زدایی در ایران آغاز شد، هر جایی که دست مسوولین رسید، مالچ پاشیدند که روش نادرستی بود.

کردوانی ادامه داد: همچنین در این دوره طرح‌های گیاه کاری و افزایش پوشش جنگلی نیز آغاز شد که اولین بار تخم گیاه "طاق" را از ترکمنستان به کشور وارد کردند، در صورتی که گیاه "طاق" تثبیت‌کننده ماده نبوده و بادشکن است و باید از گیاهی استفاده می‌شد که ریشه افشان داشته و هوموس تولید کند، اما متاسفانه این اشتباه نیز صورت گرفت.

وی از اثرات مخرب طاق‌کاری، کاهش سطح آب‌ها را نام برد و گفت: با اجرای این طرح با پایین رفتن سطح آب، قنات‌ها خشک شد به گونه‌ای که پس از انقلاب، این طاق‌ها را از بین برده و جای آن پسته کاشتند.

پدر کویرشناسی ایران استفاده از مالچ رسی را بهترین راه برای تثبیت تپه‌های ماسه‌ای دانست و به ایسنا گفت: با پاشیدن رس بر روی تپه‌ها و سپس آبپاشی بر روی آنها، ماسه‌ها تثبیت می‌شود که از فواید این اقدام، ارزان بودن رس و استفاده از تکنولوژی ارزان و پایین است.

کردوانی ادامه داد: علاوه بر آن با این کار ضریب حرارتی بالا نرفته و منطقه خنک باقی می‌ماند.

وی افزود: همچنین می‌توان در برخی مناطق مثل خوزستان که بارندگی دارد، در فصل پاییز و زمستان تخم گیاه را روی تپه‌ها پاشید تا پس از وقوع بارندگی، سبز شده و منطقه دارای پوشش گیاهی شود.

تامین غذا مهم‌تر از بیابان‌زدایی است

این کارشناس محیط زیست با تاکید بر اینکه تولید غذا مهم‌تر از بیابان‌زدایی است، افزود: دولت باید اعتبارات خود را برای تولید غذا بگذارد تا از افزایش بیابان‌زایی بر اثر بایر ماندن زمین‌های کشاورزی جلوگیری شود.