بازگشت امید به سینمای ایران

بهار: «فکر می‌کنم چهار سال توقف کافی باشد.» این اولین جمله‌ای است که بهمن فرمان‌آرا کارگردان «یک بوس کوچولو» در پاسخ به خبرنگار بهار مبنی بر فعالیت‌های اخیرش می‌گوید. بهمن فرمان‌آرا در چهار سال اخیر هیچ فیلمی نساخت و فیلمی را هم اکران نکرد. او که در کش‌و‌قوس درگیری‌ها و تعطیلی خانه سینما سیمرغ‌هایش را هم به دفتر سیمرغ وزارت ارشاد تحویل داد و در قبالش رسید گرفت و بارها اعلام کرده بود که: «هیچ فیلمنامه‌ای را به وزارت ارشادی که مدیرش جواد شمقدری باشد، نخواهد فرستاد‌» ،حالا که با تغییر دولت و معاونان هنری و وزرا روبه‌رو هستیم، بهمن فرمان‌آرا که سکوت طولانی کرده بود، در پاسخ به بهار می‌گوید: «فکر می‌کنم این چهار سال دیگر تمام شده و چهار سال توقف هم کافی است. من هم مثل خیلی از مردم دست به کار شده‌ام و به روزهای خوب می‌اندیشم. فیلمنامه‌هایم را آماده می‌کنم.

من فکر می‌کنم شرایط کاملا امیدوار‌کننده است و من هم به خاطر خوشحالی مردم بی‌نهایت خوشحال هستم و در این شرایط می‌خواهم هم کارهای نیمه‌کاره‌ام را به اتمام برسانم و هم دوباره فیلم بسازم. من با انرژی زایدالوصفی به آینده نگاه می‌کنم.» در روزهای اخیر و پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری امید دوباره به جمع مردم و هنرمندان بازگشته است. این در حالی است که به خاطر اتفاقات بی‌شمار این چهار ساله فیلم‌های زیادی در پشت درهای اکران باقی ماند و از طرف دیگر سینماگران زیادی هم ترجیح دادند در خلوتشان بمانند و سکوت کنند. آن‌ها گفتند فعالیت هنری را به بعد از پایان چهارساله مدیران هنری فعلی واگذار می‌کنند و همین باعث شد که دیدن فیلم‌های خیلی از فیلمسازان برای مخاطبان تبدیل به آرزو شود.

وعده‌ای که قطعی نشد

جواد شمقدری در ابتدای دوره مدیریتش در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چند فیلم را از توقیف خارج کرد و روی پرده برد، اما این روزها در روزهای واپسین دولت دهم چقدر فیلم توقیفی و اکران‌نشده سینمای ایران دارد؟! اولین گام‌های جواد شمقدری پس از ورود به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان معاون سینمایی وزیر، رفع توقیف تعدادی از فیلم‌های سینمایی بود. او معتقد بود که بعضی از این فیلم‌ها، بدون هیچ دلیل منطقی از حضور در چرخه اکران محروم شده‌اند. این اقدام شمقدری درباره بعضی فیلم‌ها با انتقادات و درباره بعضی دیگر با تحسین روبه‌رو شد. او و معاونانش در مدت مدیریتشان چندین‌بار اعلام کرده بودند که هیچ فیلم توقیفی وجود ندارد و همه آثاری که با اما و اگر روبه‌رو هستند می‌توانند با‌درصدی اصلاح، مجوز نمایش بگیرند. گرچه این سخنان با استقبال سینماگران روبه‌رو شد اما در ادامه، شرایط به شکل دیگری رقم خورد، البته بعضی فیلم‌های اکران‌نشده در دوره مدیریت شمقدری مستقیما دلیل عدم‌اکرانشان وزارت ارشاد و مدیریت سینمایی آن نیست.

عیاری هم منتظر خانه پدری است

«خانه پدری» کیانوش عیاری یکی دیگر از فیلم‌های اکران‌نشده‌ چند سال اخیر است که هزینه ساخت آن توسط ناجی هنر تامین شده است. کیانوش عیاری درباره احتمال اکران فیلم توقیفی خود و بازگشت امید به میان مردم می‌گوید: «من هم مثل همه مردم دیگر به امید دل‌خوش می‌کنم.

اگر امید نباشد که دیگر نمی‌شود زندگی کرد. وقتی یک آدم 95 ساله که به آخر خط رسیده هنوز به آینده امیدوار است و به سال‌های دور‌دست نگاه می‌کند، من چگونه نا‌امید باشم؟ امیدوارم شرایط به گونه‌ای مهیا بشود که «خانه پدری» از توقیف در‌بیاید و فیلم‌های دیگران نیز که سال‌ها در انتظار ساخت و اکران بودند، از حالت کما خارج شوند. این همه آرزوی ماست در شرایطی که امید کم‌رمق جانی گرفته است. البته این فیلم‌ها حتما باید بدون دستکاری و سانسور از توقیف دربیایند. فیلم‌هایی مثل «شط آزادی» و «خانه پدری» که سال‌هاست در انتظار اکران هستند و حرف درستی می‌زنند چرا باید به تیغ سانسور گرفتار شوند؟ اگر قرار است آن‌ها دوباره دچار سانسور بشوند پس بهتر است که روند توقیف همچنان ادامه داشته باشد. من امیدوارم ‌ وزیر ارشاد کسی باشد که مقتدر‌تر از فرامین وزارتخانه حرکت کند. این روزها من سناریو می‌نویسم و بیکار نیستم اما منتظر شرایطی هستم که «خانه پدری» اکران شود و بعد از آن منتظر ساخت فیلم‌های بعدی خودم بشوم.»

سینمای مستند رونق می‌گیرد

مجبتی میرتهماسب یکی از مستندسازانی است که در سال‌های گذشته زندگی‌اش دستخوش حوادث بی‌شماری شد. او هم از جمله فیلمسازانی است که دیدن فیلم جدیدی از او آرزوی خیلی از دوستداران سینماست. میرتهماسب درباره آینده سینما از نظر خودش می‌گوید: «هنوز خیلی زود است که بخواهیم درباره شرایط آینده تحلیل بدهیم. حال عمومی جامعه و فرهنگ رو به بهبود است. ولی باید صبر کنیم تا دولت جدید مستقر بشود، اما با وجود تمام امیدواری‌ها شاید ذکر چند نکته مهم باشد: من امیدوارم به وعده‌های داده شده عمل بشود و این ادعای مطرح شده هرچه زودتر عملیاتی شود. من امیدوارم دولتی متشکل از تفکر آقایان روحانی و عارف که رای ایشان هم به سبد آقای روحانی آمد، تشکیل شود و به شعارهایشان عمل کنند.

مهم‌ترین مسئله برای ما انتخاب وزیر از سوی دولت یازدهم است. این انتخاب است که اعتماد را به جامعه هنرمندان باز‌می‌گرداند. تغییر نگاه دولت برای ما مهم است و این همان نگاهی بود که در مناظرات انتخاباتی منعکس شد. من فکر می‌کنم که بعد از سی و چند سال دولت به این بلوغ رسیده است که حق هنرمند خلق اثر است، نه امتیازی که دولت می‌تواند زمانی به هنرمندان بدهد و زمانی آن را سلب کند. کاش مدیران هنری ما حداقل سواد را داشته باشند و با بروز این اتفاقات اعتماد دوباره بازخواهد گشت. یکی از مشکلاتی که باید درست شود، حرکت پاندولی میان دو واژه فرهنگ و ارشاد است. در تمام این سال‌های گذشته وزنه بیشتر به سمت ارشاد بود و کاش این مشکلات حل شود. اما این نکته را هم باید بگویم که همه ما در سال‌های گذشته بیکار نبویم و شاید در فضای رسمی کار خودخواسته یا ناخواسته کار نکردیم. اما شاید در تمام این سال‌ها بیشتر از گذشته کارکرده‌ایم و ترجیح دادیم آن‌ها را در کمد پنهان کنیم تا زمانی که شرایط ارائه آن مهیا شود. شاید آن روز نزدیک باشد...»

کمال تبریزی هم بازمی‌گردد

در طی چند روز گذشته خبر رسید که کمال تبریزی نیز قرار است «دردسرهای شیرین» را به جای چند فیلم قبلی که مجوز نگرفتند بسازد.
فیلمی با درون‌مایه کمدی که بازیگر آن «اردشیر رستم‌پور» است. به این ترتیب می‌توان امیدوار بود پس از شش سال فیلمی از او روی پرده برود. اگر ابراهیم حاتمی‌کیا آن‌قدر خوش‌شانس بود که «گزارش یک جشن» او نتوانست روی پرده بیاید، توسط وزارت ارشاد خریداری شد. وزیر ارشاد شخصا اعلام کرد که این فیلم توقیف است و گفته بود: «فیلم‌هایی که با خط‌قرمز و معیارهای اسلامی و ایرانی همخوانی ندارند، قابلیت نمایش ندارند و بنابراین توقیف می‌شوند.»