تخريب باغ گياه‌شناسي نوشهر متوقف شد

تجمع حاميان محيط زيست مقابل باغ گياه‌شناسي نوشهر و موج اعتراضات و مخالفت‌هاي مديران دولتي و كارشناسان غيردولتي با تخريب اين باغ، باعث توقف تخريب باغ شده است. كمربندي بندرنوشهر كه با مصوبه هيات دولت در سفرهاي استاني قرار بود از درون باغ رد شود، 3 سال پيش هم اين باغ 80 ساله را به تخريب نزديك كرده بود.

مجوز نداده‌ايم و نمي‌دهيم

اما تنها حاميان غيردولتي محيط زيست نيستند كه نگران از دست رفتن باغ نوشهر هستند، معاون محيط طبيعي سازمان محيط زيست هم مخالفت صريح خود را با تخريب باغ براي احداث جاده و كمربندي اعلام كرده است.

احمد علي كيخا در گفت‌وگو با روزنامه «اعتماد» مخالفت سازمان محيط زيست را با پروژه‌هايي از اين دست اعلام كرد و گفت: «درست است كه باغ گياه‌شناسي تحت مالكيت ما نيست، اما اين از حساسيت ما درباره تخريب باغي با اين عظمت و قدمت كم نمي‌كند. ما هميشه نسبت به تخريب‌ها حساس بوده و هستيم خصوصا درباره ذخيره‌گاه‌هايي كمياب چون باغ نوشهر. از آنجايي كه هرازچندگاهي خبرهايي حاشيه‌يي درباره تخريب‌ها به گوش مي‌رسد، بايد شخصا با مدير مازندران صحبت كنم تا صحت و سقم خبر تخريب را مطمئن شوم. اما ما هيچ گونه مجوزي براي تخريب باغ گياه‌شناسي نوشهر صادر نكرده‌ايم و نخواهيم كرد، در خيلي موارد تخريب‌ها اتفاق مي‌افتد و بعد شكايت مي‌شود اما در اين مورد دستگاه نظارتي و قضايي بايد جلوي اين امر را بگيرد. اما ما هم مخالفت‌مان را ابراز مي‌كنيم، قطعا بي‌تاثير نخواهد بود. هم‌اكنون اين امر در حال بررسي است و دستور فوري براي بررسي اين امر داده شده است.»

وي با اعلام اينكه سازمان محيط زيست به طور كلي با هرگونه تخريب منابع طبيعي به ويژه ذخيره‌گاه‌هاي ژنتيكي كشور مخالف است، افزود: «سازمان محيط زيست اجازه تخريب اين باغ را نمي‌دهد. هرگونه پروژه عمراني مستلزم ارزيابي زيست محيطي و در نهايت اخذ مجوز از سازمان محيط زيست است.»

اما مديركل محيط زيست مازندران درباره پيگيري اين پيامد گفت: «اين باغ جزو مناطق تحت مديريت ما نيست، اين باغ باغي اكولوژي است كه 50 سال است زير نظر وزارت جهاد كشاورزي و سازمان جنگل‌هاست. من به عنوان مديري محيط زيستي تنها مي‌توانم نظر كارشناسي خود را در اين خصوص بدهم، اما به دليل اينكه اين مجموعه زيرنظر محيط زيست نيست، نمي‌توانم كار ديگري براي اين اتفاق كنم. از نگاه من اگر گزينه بهتري براي توسعه شهري در نوشهر وجود دارد بهتر است اين پروژه اجرا نشود.»

دولت جلوي تخريب را بگيرد

معصومه ابتكار، رييس سازمان محيط زيست در دولت اصلاحات با انتقاد از هرگونه تخريب باغ گياه‌شناسي هشدارش را متوجه دولت كرده و گفته است: «دولت جلوي تخريب باغ گياه‌شناسي نوشهر را بگيرد.»

رييس كميته محيط زيست شوراي شهر با اشاره به اينكه باغ گياه‌شناسي و اكولوژي نوشهر داراي قدمت بيش از نيم قرن است و يكي از ارزشمندترين ذخاير اكولوژيك خاورميانه و جهان محسوب مي‌شود، افزود: «اين باغ موزه بي‌نظيري است كه گونه‌هاي گياهي منطقه در آن نگهداري مي‌شود. از سال 89 بحث تصرف و احداث جاده كمربندي در اين باغ مطرح شد كه با اجراي اين پروژه 50 هزار درخت و چندين هكتار از اين باغ تخريب مي‌شد، در همان سال‌ها پس از آغاز بخشي از عمليات اجرايي و در پي اعتراضات كارشناسان و تشكل‌هاي غيردولتي، كار به دستگاه قضايي كشيده و متوقف شد.»

رسانه‌يي شدن خبر تخريب باغ گياه‌شناسي، مخالفت‌هاي زيادي را برانگيخت، عده‌يي تخريب اين باغ را با تخريب پارك گزي تركيه مشابه دانستند، اين تشابه باعث شد مخالفان تخريب باغ با نگاه پس گرفتن باغ از مصوبه هيات دولت وارد جريان شوند.

محمد درويش هم در مقايسه اين دو پارك با هم، باغ نوشهر را غني‌تر دانسته و اعلام كرده اين باغ در مقايسه با پارك گزي در استانبول بسيار غني است و به عنوان يك سرمايه ملي مطرح مي‌شود. ارزش باغ اكولوژيك نوشهر صدها برابر پارك تفريحي گزي در استانبول است.

ابتكار هم با اشاره به اين اعتراضات عنوان كرد: «قطعا در شرايط فعلي كشور نيازمند آرامش است و اصلا به صلاح نيست كه اجراي چنين پروژه‌هايي با وجود اعتراضات مردمي و تشكل‌هاي غيردولتي ادامه يابد و بهتر است تصميم‌گيري درباره اجرا يا عدم اجراي چنين پروژه‌هايي در فضاي كارشناسي و علمي و در وقت لازمش انجام شود.»رييس سازمان حفاظت محيط زيست در دولت اصلاحات به احداث پروژه كنارگذر انزلي و جاده پارك ملي گلستان اشاره كرد و گفت: «در اين پروژه‌ها دولت همراه با محيط زيست بود و هم‌اكنون نيز انتظار مي‌رود تا اجراي اين پروژه با توجه به درخواست تشكل‌هاي غيردولتي و فعالان اين عرصه متوقف شود.»

پروژه را به دولت آينده موكول مي‌كنيم

صبح ديروز، عده‌يي از فعالان زيست محيطي جلوي موسسه تحقيقات جنگل و مراتع نوشهر تجمع كردند، جمعيتي حدود 250 نفر كه با در دست داشتن پلاكارد‌هاي اعتراضي خود و امضاي بيانيه ابراز مخالفت خود با تخريب باغ، توجه مردم نوشهر را هم جلب كردند و باعث پيوستن مردم به تجمع شدند. همزمان با اين تجمع، جلسه‌يي با حضور مسوولان جهادكشاورزي و استانداري و فرمانداري مازندران برگزار شد كه خروجي جلسه نشان از توقف كار مي‌داد. فرماندار اين شهر در گفت‌وگويي كه با راديو مازندران داشته خبر از توقف كار داده و اعلام كرده است خيال تصرف باغ را نداريم. پروژه احداث جاده و كمربندي را به دولت آينده موكول مي‌كنيم. جلسه‌يي برگزار شد و مهلت 10 روزه‌يي اعلام شد، جلسه‌يي كه در آن اعضاي هيات امناي باغ و مسوولان استانداري بودند و قرار شد هيات امناي باغ طي 10 روز نظر نهايي خود را اعلام كنند.

شهرام كيادليري، رييس باغ گياه‌شناسي از مخالفت هيات امنا گفت: «درباره تغييراتي كه قرار است در باغ اعمال شود، بايد هيات امنا كه متشكل از وزير جهاد كشاورزي، وزير علوم، رييس موسسه تحقيقات جنگل و مراتع و چند مدير ديگر كه مجموعه 9 نفر هستند، تصويب كند كه عرصه تحقيقاتي مي‌تواند واگذار شود يا نه، اما از آنجايي كه اين مصوبه از سوي هيات دولت تصويب شده استانداري مصر به اجراي آن است، در اين طرح براي عبور كمربندي كه از بندر نوشهر مي‌آيد بايد بيش از 3 هكتار از باغ تخريب شود. مسوولان وزارت جهاد كشاورزي كه متوليان اين باغ‌اند تنها مخالفان اين پروژه نيستند، مديركل ميراث استان هم كه 7 سال پيش اين باغ را به عنوان اثر ملي ثبت كرده است از مخالفين اين تخريب است.»

وي درباره گزينه‌هاي ديگر عبور جاده افزود: «گزينه‌هاي ديگري چون جاده‌يي كه از نزديكي باغ مي‌گذرد هم هست كه استانداري مي‌تواند به آن جاده بپردازد، اما اصرار استانداري اجراي مصوبه هيات دولت است كه با اين كار 31 هزار مترمربع از 35 هكتار باغ از بين مي‌رود.»

رياحي وكيل باغ گياه‌شناسي از ارسال نامه‌يي به دادستان عمومي نوشهر و درخواست رسيدگي قوه قضاييه به اين اقدام خلاف قانون استانداري خبر داد. محمد اميني، رييس مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي مازندران هم از نامه‌يي خطاب به معاون عمراني استانداري خبر داد كه در اين نامه از يادآوري لزوم موافقت معاونين رييس‌جمهور و وزرا آمده است.

باغ گياه‌شناسي نوشهر در سال 1310، در زمان پهلوي احداث شد، باغي كه در اسفند سال 85 هم به عنوان اثر ملي به ثبت رسيد. باغ گياه‌شناسي نوشهر با درختاني با عمر 90 سال حدود 54 سال پيش به عنوان نخستين باغ پژوهشي و اكولوژيك در ايران و خاورميانه ساخته شد كه پرورش 1400 گونه گياه در آن باغ موزه را به يك موزه تبديل كرده بود. تاكنون اعتراضات مديران و فعالان باعث شده كه دستور توقف موقت تخريب باغ صادر شود، هنوز اما كسي نمي‌داند طي 10 روز آينده و تمام شدن مهلت هيات امنا چه پيش مي‌آيد و ترس تخريب براي هميشه از سر باغ برداشته مي‌شود يا باز هم بولدوزرها قرار است به جان درختان باغ بيفتند.