حذف چهره‌ها از کتاب‌های درسی مثل حذف شاه‌ها از تاریخ است

ابراهیم زاهدی مطلق معتقد است، چهره‌ها را نمی‌توان از کتاب‌های درسی حذف کرد، اما این آسیب در کتاب‌های درسی، آسیب چندان اثرگذاری نیست.

این نویسنده در گفت‌وگو با خبرنگار ادبیات و نشر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره برخی انتقادها به کتاب‌های درسی گفت: باید دید انتظار ما از کتاب‌های درسی چیست. دوستان شاعر و نویسنده ما انتقادهایی دارند که شاید درست باشد، اما این انتقادها به انتظار از کتاب‌های درسی ربطی ندارد. این کتاب‌ها در 140 صفحه به همه چیز از جمله شعر، داستان، تاریخ ادبیات و غیره می‌پردازد، به همین دلیل کتاب ادبیات دبیرستان بیش‌تر تاریخ ادبیات است و کم‌تر نمونه آثار در آن آمده است.

او در ادامه افزود: کتاب درسی اگر بخواهد به همه آثار بپردازد، ما نویسندگان و شاعران بسیاری داریم که گنجایش کتاب درسی امکان معرفی همه را نمی‌دهد، اما همین اندازه هم - با توجه به بضاعت کتاب درسی - خوب است. من وقتی این کتاب‌ها را ورق می‌زدم، از دیدن نام مهدی اخوان ثالث اخوان و صادق هدایت در این کتاب‌ها تعجب کردم، زیرا در بسیاری از مطبوعات و خبرگزاری‌ها نامی از آن‌ها نمی‌تواند بیاید. با وجود این شرایط، این کتاب‌ها به نظر من نمره قبولی‌شان 70 است و اگرچه انتخاب آثار گزینشی است، اما این به کل کتاب آسیبی نمی‌زند.

زاهدی مطلق درباره حذف برخی چهره‌ها از این کتاب‌ها گفت: ما نمی‌توانیم چهره‌هایی مثل احمد شاملو را از ادبیات حذف کنیم، مثل این می‌ماند که شاه‌ها را از تاریخ حذف کنیم. مگر چنین چیزی می‌شود؟ این‌ها نقدهایی است که وارد است. من حدود 11 سال پیش مصاحبه‌ای با سیدحسن حسینی داشتم که در آن مصاحبه گفت، «فروغ، ‌اخوان، شاملو، سهراب و نیما پنج‌ تن شعر معاصر هستند». من یادم هست وقتی این مطلب را توی روزنامه کار کردیم، عده‌ای گفتند چرا آقای حسینی این عبارت را به کار برده‌اند و ایشان در یادداشتی توضیح دادند که این تشبیه است.

او ادامه داد: به هر حال، این چهره‌ها قله‌های ادبیات و شعر ما هستند. ما شاعران خوبی چون حسین منزوی، قیصر امین‌پور، سیدحسن‌ حسینی، محمدعلی بهمنی، سیمین بهمبهانی و دیگران را هم داریم. اما می‌بینیم که همین‌ها هم از شعر آن شاعران تأثیر گرفته‌اند و منشعب از همین شاعران هستند. مگر می‌شود در ادبیات هدایت را کنار گذاشت؟ اما این حذف‌ها در کتاب‌های درسی، آسیب 25 درصدی است. هدایت در ادبیات ما خیلی اهمیت دارد، اما همه ادبیات ما نیست و با وجود شرایط ادبیات ما همین اندازه بضاعت هم خوب است.

این نویسنده و روزنامه‌نگار درباره حضور نداشتن برخی چهره‌های شعر و ادبیات انقلاب در کتاب‌های درسی هم گفت: این‌ها دیگر کج‌سلیقگی است. مثلا برای فوت ایرج افشار مقام معظم رهبری پیام دادند، اما ما برای این‌که از او در روزنامه بنویسیم، مشکل داشتیم. گاهی آدم‌ها برای اعمال سلیقه شخصی پای نظام را به میان می‌آورند. بهترین مرثیه برای امام (ره) را بهمنی گفته است. در این زمینه یک‌سری ترس‌ها هست، یک‌سری هم ندانسته اعمال سلیقه می‌کنند. در حوزه شعر تا حدی حق مطلب ادا شده، اما در حوزه داستان آسیب بیش‌تر است.

زاهدی مطلق در ادامه پیشنهاد کرد: برای جبران این کمبود‌ها در کتاب‌های درسی می‌توان نشست‌هایی را برای نقد و بررسی آثار چوبک، آل احمد، بهبهانی، هدایت و سایران در مدرسه‌ها برگزار کرد.

او افزود: مدرسه‌ها همچنین می‌توانند کتابخانه‌های خود را توسعه بدهند و معتقدم تأثیر این نشست‌ها نه تنها از خود کتاب درسی کم‌تر نیست، که بیش‌تر هم هست. چون بچه‌ها قرار نیست امتحان بدهند و با علاقه شرکت می‌کنند.