بی بی سی - با ایجاد مناطق امن پرواز ممنوع در سوریه هواپیماهای ائتلاف به رهبری آمریکا اجازه پرواز بر فراز این مناطق را نخواهند داشت.
روز جمعه، ١٥ اردیبهشت (٥ مه)، الکساندر لاورتنوف، نماینده روسیه در مذاکرات صلح سوریه گفت که براساس توافق به دست آمده برای ایجاد مناطق امن پرواز ممنوع در سوریه، پرواز هواپیماهای متعلق به ائتلاف به رهبری آمریکا اجازه پرواز بر فراز این مناطق را نخواهند داشت. آقای لاورتنوف که اصطلاح "مناطق کاهش خشونت" را به کار می برد، گفت "از این لحظه این مناطق به روی پرواز هواپیماهای ائتلاف به رهبری آمریکا بسته خواهد بود و در توافق موجود، برای هیچ هواپیمای نظامی عملیات بر فراز این مناطق پیش‌بینی نشده است."
به گفته نماینده روسیه، هواپیماهای ائتلاف به رهبری آمریکا تنها مجاز به پرواز عملیاتی بر فراز مناطق حضور و فعالیت نیروهای دولت اسلامی - داعش - در رقه، برخی نواحی اطراف فرات، دیرالزور تا مرزهای عراق خواهند بود. وی گفت که نیروی هوایی سوریه اجازه پرواز بر فراز این مناطق را نخواهند داشت و هواپیماهای نظامی روسیه نیز از ورود به حریم هوایی آنها خودداری خواهند ورزید. روسیه و ایران، به عنوان متحدان ارتش سوریه در جنگ داخلی آن کشور، عدم پرواز هواپیماهای نظامی سوریه بر فراز این مناطق را تضمین کرده‌اند.
روز گذشته شرکت کنندگان در مذاکرات صلح سوریه در آستانه، پایتخت قزاقستان، با ایجاد چهار منطقه پرواز ممنوع در خاک این کشور موافقت کردند. ممنوعیت پرواز بر فراز این مناطق به مدت شش ماه به اجرا گذاشته می‌شود. این طرح توسط روسیه تهیه شده بود و ترکیه و ایران که در مذاکرات آستانه شرکت داشتند آن را پذیرفتند..
هنوز محل‌های ایجاد مناطق امن پرواز ممنوع مشخص نشده اما هدف اصلی، محافظت از جان غیرنظامیان در نواحی تحت تسلط شورشیان مخالف دولت در برابر حملات هوایی ارتش سوریه و همچنین امکان پناه بردن فراریان از جنگ به این مناطق امن است. برخی منابع پیش‌بینی کرده‌اند که استان ادلب، ارتفاعات ترکمن، بخشی از استان حمص و محله‌هایی در حومه دمشق برای این منظور انتخاب شوند.
با اجرایی شدن این توافق، بخشی از خاک سوریه عملا به "مناطق پرواز ممنوع" تبدیل خواهد شد. به گفته ناظران، این توافقنامه یادآور ایجاد مناطق پرواز ممنوع در عراق در سال ١٩٩١ است که با جلوگیری از عملیات هواپیماهای عراقی بر فراز این مناطق، از کشته شدن هزاران نفر ساکنان آنها جلوگیری کرد.
دور جدید مذاکرات آستانه با مشارکت ترکیه، به عنوان حامی گروه‌های مسلح مخالف دولت سوریه، و ایران و روسیه به عنوان متحدان بشار اسد، رئیس جمهوری آن کشور برگزار شده است. نمایندگان دولت سوریه و مخالفان مسلح توافقنامه ایجاد مناطق پرواز ممنوع را امضا نکرده‌اند. نمایندگان چند گروه مخالف بشار اسد گفته‌اند که مشارکت جمهوری اسلامی ایران به عنوان "تضمین کننده" این توافق برای آنان قابل قبول نیست.
این گروه‌ها جمهوری اسلامی را متهم کرده‌اند که به تعهدات قبلی خود به عنوان تضمین کننده آتش‌بس از سوی نیروهای دولتی سوریه و متحدان آن عمل نکرده است و در نتیجه، به عنوان یکی از طرف‌های اصلی جنگ به ضمانتی هم که در مورد عدم پرواز هواپیماهای نظامی سوریه می‌دهد اطمینان ندارند.
ایجاد مناطق امن پرواز ممنوع از مدت‌ها پیش توسط دولت ترکیه مطرح شده بود به این منظور که بیجاشدگان جنگ داخلی سوریه به جای مهاجرت به خارج، به این مناطق پناه ببرند. ترکیه معتقد بود که این مناطق باید در نواحی مرزی سوریه ایجاد شود.
پیشنهاد ترکیه با مخالفت شدید دولت سوریه مواجه شد و به واسطه مخالفت روسیه، نتوانست حمایت شورای امنیت سازمان ملل را به دست آورد. در طرح ترکیه، پیش‌بینی شده بود که به منظور جلوگیری از ورود احتمالی هواپیماهای نظامی سوریه و بمباران پناهندگان در این مناطق، این طرح توسط سازمان ملل به اجرا گذاشته شود و هواپیماهای کشورهای داوطلب شرکت در این طرح به گشت زنی بر فراز این مناطق بپردازند. در طرح آستانه ظاهرا انتظار می‌رود تضمین داده شده توسط ایران و روسیه مانع از نقض این توافقنامه توسط ارتش سوریه شود.
آمریکا گفته است که از توافقنامه آستانه برای ایجاد مناطق امن "بسیار محتاطانه" استقبال می‌کند. ایالات متحده هم نسبت به نقش ایران به عنوان تضمین کننده این توافقنامه ابراز نگرانی کرده است.
