زبیگنیو برژینسکی، سیاستمدار ارشد آمریکایی و مشاور امنیت ملی جیمی کارتر، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، عصر جمعه، ۲۶ مه، پنجم خرداد، در ۸۹ سالگی درگذشت.
میکا برژینسکی دختر این سیاستمدار که این خبر را منتشر کرد نوشت وی عصر روز جمعه در آرامش درگذشته است. وی به دلیل مرگ پدرش اشاره‌ای نکرد.
زبیگنیو برژینسکی در طول چهارسال ریاست جمهوری جیمی کارتر از ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۱ مشاور امنیت ملی وی بود و نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های کارتر در برخورد با بحران‌هایی چون انقلاب سال ۵۷ در ایران، به گروگان گرفته شدن دیپلمات‌های آمریکایی در تهران و همین طور حمله اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان داشت.
جیمی کارتر در پیامی که به مناسبت درگذشت برژینسکی منتشر کرد نوشت: «او در اتخاذ تصمیم‌های حیاتی در زمینه سیاست خارجی به من کمک کرد و از نقشی الهام‌بخش در وزارتخانه‌های امور خارجه و دفاع برخوردار بود.»
زبیگنیو برژینسکی روز ۲۸ مارس ۱۹۲۸ در ورشو پایتخت لهستان متولد شد و در کانادا تحصیل کرد.
وی تخصص ویژه‌ای در مسائل مربوط به بلوک شرق و اردوگاه کمونیسم در بحبوحه جنگ سرد و مسابقه تسلیحاتی داشت و به همین دلیل طی دهه شصت میلادی از مشاوران برخی روسای جمهوی آمریکا همچون جان اف کندی و لیندون جانسون بود.
با وجود آن‌که احتمال واگذاری مقام وزارت خارجه آمریکا به وی وجود داشت، اما برژینسکی معتقد بود در مقام مشاور امنیت ملی جیمی کارتر می‌تواند نقش مهم‌تری ایفا کند و به همین دلیل در دسامبر ۱۹۷۶ این پست به وی واگذار شد.
از مهم‌ترین اقدامات برژینسکی در دوران کاری اش یکی موضوع قرارداد کمپ دیوید در سال ۱۹۷۸ بود که برای آن تلاش بسیاری کرد تا انور سادات رئیس جمهوری پیشین مصر و مناخیم بگین رهبر وقت اسرائیل را پای قرارداد صلح بکشاند.
بعد از آن مهم‌ترین دستور کار وی عادی سازی روابط میان چین و آمریکا بود که سه ماه بعد از قرارداد کمپ دیوید به آن نایل شد.
بحران گروگان‌گیری دیپلمات‌های آمریکایی در تهران که، به عقیده عده ای از تحلیل‌گران، به کاهش ابهت ایالات متحده در جهان انجامید یکی از نقاط ضعف دولت جیمی کارتر محسوب می‌شود که به هرحال نقش برژینسکی به عنوان مشاور امنیت ملی در آن غیر قابل انکار بود.
برژینسکی برای پایان دادن به این بحران پیشنهاد انجام عملیاتی به نام «پنجه عقاب» به منظور آزادی گروگان‌ها را داد و با وجود مخالفت سایروس ونس وزیر امور خارجه وقت آمریکا، این عملیات در تاریخ ۲۴ آوریل ۱۹۸۰ برابر با ۴ اردیبهشت ۱۳۵۹ صورت گرفت که در همان مرحله اول به دلیل شرایط جوی نامساعد در صحرای طبس با ناکامی مواجه شد.
در پی این شکست، سایروس ونس از وزارت امور خارجه استعفا کرد و کارتر نتوانست در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری موفق شود و با قبول شکست از «رونالد ریگان»، کاخ سفید را به جمهوری‌خواهان سپرد.
برژینسکی بعد از این دوران با روی آوردن به کارهای تحقیقاتی، مسیری جدید را در زندگی خود دنبال کرد و به تدریس در دانشگاه پرداخت و چند کتاب نوشت.
وی از معدود کارشناسان سیاست خارجی آمریکا بود که درباره عواقب تهاجم آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ میلادی هشدار داد.
