الکس دزیادوز

منبع : آتلانتیک / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی

در بزرگراهی خارج از اربیل، پایتخت کردستان عراق، بازار عمده فروشی میوه و سبزی با آگهی هایی که کردها را تشویق می کند در همه پرسی استقلال اقلیم کردستان در روز دوشنبه رای "آری" بدهند پر شده است. کمی پایین تر، مبدأ کامیون های حمل میوه نشان می دهد که استقلال کردستان چه قمار بزرگی است. مبدأ بسیاری از میوه و تره بار از ترکیه و ایران است که هر دو از مخالفان اصلی این استقلال هستند. وقتی از یکی از تجار جوان پرسیدیم چه می شود اگر این کشورها مرزهای خود را بر روی دولت اقلیم کردستان ببندند، سرش را با تأسف تکان داد و گفت: "اقتصاد از بین می رود."

استقلال برای بسیاری از کردهای عراق که در دوران صدام حسین به شدت رنج کشیدند، یک رویای همیشگی بوده است، بنابراین همه پرسی روز دوشنبه همراه با شادی مردم در اربیل، پایگاه رئیس جمهور مسعود بارزانی، حزب حاکم دموکرات کردستان برگزار شد. نتایج نشان داد که مشارکت در انتخابات بالا بوده، و بیش از 90 درصد مردم موافق جدایی اند. از آن زمان به بعد مشکلات آغاز شد. بغداد از کشورهای همسایه درخواست کرد مرزهای هوایی خود را ببندند. تا این جای کار، ایران آن را پذیرفته و ترکیه نیز که از اشاعه جدایی طلبی در میان کردهای خود واهمه دارد نیز تهدید به اقدام مشابهی کرده است.

با اینکه ظاهرا بارزانی احساس کرده که زمان این جدایی فرا رسیده است، اما وضعیت اقتصادی کردستان چیز دیگری نشان می دهد. کردستان تقریبا کاملا برای تامین مایحتاج خود به واردات و خط لوله نفت آن که از ترکیه می گذرد وابسته است.

دلایل اقتصادی علیه جدایی، بیشتر بر نفت متکی است. تقریبا 600 هزار بشکه نفت خام روزانه از کردستان و تقریبا به طور انحصاری از طریق ترکیه صادر می شود، و آنکارا نفوذ زیاد بر اقتصاد منطقه دارد. بلال وهاب، تحلیلگر موسسه واشنگتن در سیاست خاور نزدیک می گوید : "بنابراین، اقتصاد حزب دموکرات کردستان بستگی به یک خط لوله دارد که نفت را به بازارهای بین المللی فروخته و این خط لوله از ترکیه عبور می کند. اگر ترکیه خط لوله را ببندد، اقتصاد کردستان فلج خواهد شد."

مشکل عمده دیگر این منطقه وابستگی زیاد آن به واردات است که 80 تا 90 درصد کالاها را تشکیل می دهند. از آنجایی که کردستان محصوراست، بسته شدن مرزهای زمینی ایران و ترکیه و مرزهای هوایی عراق می تواند به سرعت موجب افزایش شدید قیمت ها یا کمبود کالاهای اساسی مانند غذا و سوخت شود.

بارزانی و حزب دموکرات کردستان بر این باورند که همسایگان کردستان، علی الخصوص ترکیه، این اقلیم را محاصره نکرده یا حداقل برای مدت زمان زیادی این کار را انجام نخواهند داد چرا که از تجارت با کردستان، سود زیادی عایدشان می شود.