دومین بار، به دستور هارون الرشید (دوره حکومت: ۱۷۰ تا ۱۹۳)، درخت سدری که بر مرقد سایه افکنده بود، از ریشه کنده شد، بنای قبر تخریب شد و زمین آن شخم زده شد (شیخ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، قم، دارالثقافه، ۱۴۱۴ق. ص ۳۲۵).

با این که پس از شخم زدن زمین و از بین بردن همه چیز، اثری وجود نداشت، گفته می‌شود که مأمون در دوران حکومتش مرقد جدیدی برای امام حسین ساخت.

سومین بار متوکل عباسی (دوره حکومت: ۲۳۲ تا ۲۴۷) مرقد امام حسین را در سال ۲۳۶ قمری تخریب کامل کرد. «متوکل در ویران‌سازی قبر کاری کرد که در آینده هیچ کس قادر به طرح هیچ ادعایی درباره وجود قبر امام حسین نباشد. پس از تخریب، زمین را کاملاً شخم زد و آب زیادی بر آن جاری ساخت که همه چیز را با خود برد» (مدرس، محمدباقر، شهر حسین علیه‌السلام، قم، دارالعلم، ۱۳۸۰ش ، صص ۲۰۷- ۲۰۶).

به گزارش برخی منابع، متوکل سپس در آن زمین‌ها زراعت کرد تا هیچ اثری از آن باقی نماند ( اخبار الدولهْ العباسیه، ترجمه عبدالعزیز دوری، ص ۳۶۵). جلال‌الدین سیوطی می‌نویسد: «متوکل در سال ۲۳۶ هجری دستور تخریب قبر حسین و بناهای اطرافش را صادر کرد و دستور داد تا همه زمین را شخم بزنند و بذر بکارند» (جلال‌الدین سیوطی، تاریخ الخلفاء، ص ۳۴۷).

مجلسی شعری در این مورد نقل کرده که ترجمه آن به شرح زیر است: «به خدا قسم اگر بنی امیه پسر دختر پیامبر خدا را در حالی که مظلوم بود به قتل رسانیدند. پسران پدر او (یعنی بنی عباس) نظیر آن عمل را انجام دادند و به جان تو قسم که قبر امام حسین را خراب کردند. بنی عباس متأسف بودند که چرا در قتل امام حسین مشایعت از بنی امیه نکردند (چون به آن منظور نائل نشدند لذا) به جستجوی استخوان‌های آن حضرت رفتند» (مجلسی، محمد باقر، زندگی حضرت امام حسین علیه‌السلام، ترجمه جلد۴۵ بحارالانوار، مترجم محمدجوادنجفی، تهران، اسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۴ش. ص ۳۸۷).

اگر آن همه کینه و نفرتی که شیعیان از سه خلیفه عباسی نقل کرده‌اند درست باشد، معلوم است که هیچ استخوانی هم باقی نگذاشته‌اند. اما منتصر عباسی، فرزند متوکل، پس از کشتن پدرش، در دوران خلافتش مرقد جدیدی برای امام حسین ساخت. مرقدی فاقد جنازه که فقط و فقط نقشی نمادین دارد. اما این مرقد در طول تاریخ توسط سلاطین صفوی وقاجاری بسط و گسترش بسیار پیدا کرد و طلایی شد. جمهوری اسلامی هم در سال‌های پس از سرنگونی صدام حسین توسط آمریکا، صدها میلیارد تومان هزینه قبر ائمه در عراق کرد. فضای عمومی مرقدها را ده‌ها هکتار گسترش دادند و گنبدهای طلایی برای تک تک ائمه ساختند.

خمینی و فرمان ساختن ایران به جای زیارت رفتن

فقیهان برای زیارت مرقد ائمه ارزش فراوانی قائل بوده و هستند. آیت‌الله خمینی هم یکی از همین فقیهان بود. با این همه، چهار ماه پس از پیروزی انقلاب، به همه مؤمنان تأکید کرد به جای حج عمره و زیارت قبر ائمه، پول آن را صرف توسعه و آبادانی ایران سازید که ثواب آن بیشتر از ثواب زیارت است. او گفت:

«من می‌خواهم از آنها هم تقاضا کنم که شما برای ثواب می‏خواهید بروید مکه مشرف بشوید، می‏خواهید بروید مدینۀ منوره، عتبات عالیات مشرف بشوید؛ امروز ثوابی بالاتر از اینکه به برادرهای خودتان کمک کنید [نیست] و این سازندگی را همه با هم شروع کنید که ایران خودتان درست ساخته بشود، و برادرهای خودتان نجات پیدا بکنند. خداوند به همۀ شما اجر عنایت می‏کند، و همان ثوابی را که شما از زیارت‌ها می‏خواهید خداوند به شما در این جهاد خواهد داد» (صحیفه امام خمینی، جلد ۸، ۲۶ خرداد ۱۳۵۸).

اگر در ۴۰ سال گذشته به این درخواست عمل می‌شد، و مؤمنان می‌فهمیدند که نجات فقرا از فقر از هر عملی ارزشمندتر است، احتمالاً ایران اینک وضع دیگری داشت.

قدرت‌نمایی، مانع عملی کردن فرمان خمینی

رهبران جمهوری اسلامی که خود را «پیرو امام راحل» قلمداد کرده و می‌کنند، چرا به این سخن درست او عمل نکرده و نمی‌کنند؟

در ۲۰ آذر۱۳۹۳ در مقاله «پیاده‌روی ۲۰ میلیونی اربعین: جنگ قدرت و هزینه‌های ناموجه» -در رادیو فردا - توضیح دادم که این راهپیمایی تا چه اندازه برای ایران هزینه مالی دارد. در آن زمان ادعایشان این بود که دو میلیون زائر ایرانی در راهپیمایی ۲۰ میلیونی شرکت کرده‌اند.

در ۲۴ آذر ۱۳۹۳ در مقاله «نمایش مذهبی، نمایش نظامی؛ رزمایش اربعین» -در رادیو زمانه- توضیح دادم که جمهوری اسلامی نمی‌تواند از این مراسم بگذرد، برای اینکه این مراسم نمایش نظامی و قدرت نمایی جهانی است. نمایش قدرت ایران در برابر عربستان سعودی و مراسم دو میلیونی حج. سردار سلیمانی گفته بود که با راهپیمایی ۲۰ میلیونی اربعین قدرت‌مان را به جهان نشان می‌دهیم.

اما اینک شرایط کاملاً اضطراری است. وضع اقتصادی طی ماه‌های آینده بیشتر و بیشتر رو به وخامت خواهد گذاشت. تمام هزینه این شرایط سخت و دشوار را باید طبقات محرم بپردازند و بسیاری از اعضای طبقه متوسط هم به طبقه فقرا خواهند پیوست. در این شرایط، قدرت‌نمایی و ریختن میلیاردها دلار به جیب عراقی که تحت تحریم اقتصادی نیست، چه توجیهی دارد؟

اگر فردی تا این حد به زیارت مرقد امام حسین یا شرکت در راهپیمایی اربعین اعتقاد دارد، چرا با ارز آزاد در آن شرکت نمی‌کند؟ این رانت برای چه به این افراد -و همه مسافران- پرداخت می‌شود؟ اختصاص ارز دولتی برای سفر هیچ توجیهی ندارد.

رژیمی که نمی‌خواهد سیاست خارجی هزینه‌ساز خود را تغییر دهد، حداقل باید کمربندها را محکم ببندد، نه این که «تنگه‌های» بسیاری برای هدر دادن ارز کمیاب بگشاید. به جای تهدید خطرناک بستن «تنگه‌های آبی»، «تنگه‌های فساد و رانت‌خواری» را ببندید.

راه حل مسائل و مشکلات ایران، گذار غیر خشونت‌آمیز از «دیکتاتوری جمهوری اسلامی» به «نظام دموکراتیک ملتزم به آزادی و حقوق بشر و عدالت» است. وقتی مردم ایران قدرتمند شوند و نظام سیاسی مطلوبشان را خودشان بسازند، نظامی ملتزم به عدالت به مثابه عدم تبعیض، مسائلی چون فساد، رانت‌خواری، دین دولتی و دولت دینی هم حل خواهند شد.