اکبر گنجی - ویژه خبرنامه گویا
در هفته های گذشته در سه مقاله "فرصتی برای حذف نظامیان از اقتصاد با طرح دو فوریتی مجلس" (۲۶ مرداد ۱۳۹۷)، "یا خامنهای معزول و مجلس بیکفایت است، یا سپاه باید از سیاست و اقتصاد خارج شود" (۶ شهریور ۱۳۹۷) و "چرا مدافعان سرنگونی جمهوری اسلامی باید از حضور سپاه در اقتصاد و سیاست دفاع کنند؟ " (۱۲ شهریور ۱۳۹۷) از ضرورت بیرون راندن نظامیان از قلمرو اقتصاد و سیاست، راه عملی کردن این خواست ملی و ضرورت وارد آوردن فشار اجتماعی به نمایندگان مجلس برای تصویب آن سخن گفتم. در هفته های گذشته در همین راستا گام هایی برداشته شده که قابل ذکر است:
سخنان شجاعانه دو نماینده تهران
دو نماینده تهران از لیست امید به صراحت در این مورد سخن گفتند:
الف- بهروز نعمتی - نماینده تهران و عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی- در جلسه علنی مجلس در ۱۱ شهریور ۱۳۹۷ گفت:"ما راهی به جز جراحی غدههای سرطانی که به شرح آن خواهم پرداخت، نداریم...همه دستگاهها، نهادها و رسانه ها باید در حیطه وظایف خود عمل کنند و از امورات خارج از شرح وظایف پرهیز کنند...به صورت شفاف و روشن می گویم بسیاری از دستگاههای امنیتی و نظامی در کشور دارند وارد بنگاه داری و مسائل اقتصادی شدهاند که این موضوع برای کشور نگرانی هایی را ایجاد کرده است...ایرادات جدی در عملکرد ۴۰ ساله ما وجود دارد که باید اصلاح شود و اگر این ایرادات را اصلاح نکنیم دیگران ما را اصلاح خواهند کرد".
ب- پروانه سلحشوری- نماینده تهران - در جلسه علنی مجلس در ۱۳ شهریور ۱۳۹۷ گفت:"از نظر اجتماعی بیکاری، فقر، فحشا و نبود آزادیهای اجتماعی از جمله بازداشت فعالان مدنی و صنفی به طور روزمره مشاهده می شود. دانشجویان، وکلا، معلمان، کارگران، فعالان حوزه زنان و زیست محیطی در حبس، حصر و ستاره دار شدن قرار دارند. بیاحترامی به قانون و عدم اعتماد اجتماعی، خشونت گسترده، بحرانها و آلودگیهای زیست محیطی را شاهد هستیم. ورود نیروهای نظامی به عرصه سیاست، اقتصاد و فرهنگ و تداخل فعالیتهای نهادهای فرهنگی و نظامی را شاهد هستیم...میخواستم از نهادهای نظامی و شبه نظامی و حضور همه جانبه آنها در امور کشور انتقاد کنم، ولی مگر میشود به گروهی که سهگانه قدرت، ثروت و نیروی نظامی را با هم دارند، اعتراض کرد...در حوزه سیاست خارجی، نحوه اداره صدا و سیما، نظارت استصوابی شورای نگهبان برای انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان که بُعد جمهوریت نظام را به شدت تضعیف کرده است نیاز به همهپُرسی و رای و نظر مردم در این موارد داریم".
او سپس ۱۳ مطالبه برای اصلاحات ساختاری مطرح کرد. اولین خواست او چنین بود:" نهادهای نظامی به پادگان ها برگشته و به وظایف ذاتی خود بپردازند تا اقتصاد و فرهنگ سامان بگیرد".
سخنان تند معاون رئیس جمهور علیه دخالت نظامیان در اقتصاد و محیط زیست
عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، در ۱۳ شهریور ۹۷ ، در پانزدهمین کنگره ملی "علوم زراعت و اصلاح نباتات" با انتقاد شدید از دخالت نظامیان در کشاورزی و محیط زیست گفت:"چه کسی در حوزه کشاورزی تصمیمگیر است؟...وقتی سردار نقدی به عنوان یک نظامی اظهار نظر میکند که ایران ظرفیت تولید غذا برای یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر را دارد و انجمنهای علمی ما در قبال آن سکوت میکنند، باعث میشود همه تصمیمگیران منحرف شوند. وقتی رئیس کمیسیون کشاورزی هم اعلام کند میتوان این حجم از غذا را در سرزمین ایران تولید کرد تصمیمگیران منحرف میشوند و کشور به جایی میرسد که بخشی از همین کشاورزی هم باید تعطیل شود. وقتی انجمنهای ما سکوت میکنند و فکر و ذکرشان ارتقای تشریفات اداری خودشان میشود، یک نظامی یا چند نماینده میآیند و سیاستگذاری میکنند...در چهارسال گذشته وزارت کشاورزی ۸۵۰ میلیون دلار برای آبرسانی به ۴۶ هزار هکتار از اراضی زابل هزینه کرده اما فقط سه میلیون مترمکعب آب وارد هامون شده است. ۸۵۰ میلیون دلار یعنی سهم هر کشاورز در این منطقه ۴۰۰ میلیون تومان میشود...متاسفانه دفاتر سیاسی ارگانهای دیگر برای کشاورزی تصمیمگیری میکنند. در حوزه اصلاح و روشهای مهندسی ژنتیک کسانی که توهم نفوذ دارند تصمیمگیری میکنند و در قبال آن انجمنهای علمی سکوت میکنند. مگر ما حق داریم در امور نظامی دخالت کنیم؟ ولی آنها به خود اجازه میدهند تفکراتشان را بر ما تحمیل کنند و این ناشی از سکوت ماست ...[سازمان اطلاعات سپاه] چند نفر را به عنوان الگو [جاسوس] احضار میکنند، ممنوعالخروج میکنند ، انجمنها هم تماشاچی هستند و از حقوق حداقلی خود دفاع نمیکنند و به یک مشت انجمن خلع سلاح شده تبدیل شدهاند".
عدم پاسخ حسن روحانی به درخواست های بسیج برای فعالیت اقتصادی
سردار غلامحسین غیب پرور، رئیس سازمان بسیج مستضعفین، در ۴ شهریور ۹۷ خطاب به حسن روحانی گفت:"بیش از یک سال است که به شما اعلام آمادگی و همکاری کرده، نامه زده و در تربیون های مختلف اعلام کرده ایم ولی پاسخی دریافت نکرده ایم! شما اگر بخواهید تنها نیستید؛ فرهیختگان بسیج در اصناف، پزشکی و صنعت و اقشار مختلف بسیج در خدمت شما هستند اما راه بسته است، راه را باز کنید بسیج متعلق به نظام و نسخه شفابخش است. شما بخشی از توانایی بسیج را در عرصه سازندگی و در زلزله کرمانشاه دیده اید و مردم حلاوت خدمت رسانی بسیج را چشیده اند".
"بسیج نسخه شفابخش" بحران های اقتصاد ی کشور است و حسن روحانی اقتصاد را به آنان واگذار نمی کند تا همه مسائل و مشکلات کشور را حل و رفع کنند. نامه ها و درخواست های علنی آنان بی پاسخ مانده است. اما بسیج ول کن "اقیانوس اقتصاد" نیست و اعتراض دارد که چرا سهمش از آن مانند "قطره" است؟
سردار غیب پرور در ۱۴ شهریور ۹۷ گفت:"اگر ادعا داریم بسیج کلید حل مشکلات کشور است باید قد بکشیم. بسیج برای برون رفت از مشکلات صنعت و کشاورزی حرف و برنامه دارد. ما برای حل مسائل اعلام آمادگی کردهایم چراکه شرایط فعلی کشور تعارف بردار نیست، جنگ اقتصادی مشخص است و تنها کسی این را نمیبیند که خواب باشد یا خود را به خواب زده باشد. برخی می گویند مشکلات کشور راه حل سیاسی دارد، این حرفها بوی بحث مذاکره را می دهد! مذاکره با چه کسی؟ کسی که دستش به خیانت آلوده است؟ در ارتش جنگنده کوثر میسازیم و از معدود کشورهای سازنده این حوزه هستیم، دلیل آن است که در ارتش خود باوری هست و دلال و افراد فاسد هم وجود ندارد. بیاید از اقیانوس عظیم بسیج و اساتید بسیجی استفاده کنیم. ما با بخش کوچکی از دولت تعامل برقرار کرده ایم اما مثل قطره و اقیانوس است. باید از ظرفیت های داخلی برای حل مشکلات کشور استفاده کرد...اگر این را [دخالت سپاه و بسیج در اقتصاد و سیاست] نگویند ما به خودمان شک میکنیم؛ با این حرفها ما یقین میکنیم مسیرمان درست است؛ وقتی میگوییم بسیج برای حل مشکلات طرح دارد، ادعا نیست، ما در بخشهای مختلف طرح داریم، بیایند بشنوند و اگر نخواستند نپذیرند".
ادغام بانک های نهادهای نظامی
با فشار دولت و بانک مرکزی و در هماهنگی با ستادکل فرماندهی کل قوا، اقدام شایسته تعطیل کردن ۴ بانک سپاه و بسیج و نیروی انتظامی (بانک قوامین، بانک انصار، و...) و ادغام آن ها در بانک سپه آغاز شده است. این بانک ها بدهی بسیار زیادی دارند. قرار شده بخش مهمی از بدهی آنان از منابع نهادهای نظامی بازپرداخت شود و بخش دیگری را هم براساس قانون زور، دولت پرداخت کند. انحلال بانک های ورشکسته و ادغام دیگر بانک ها در هم، یکی از ۲۰ راهکار ۳۸ اقتصاددان بود.
چرا خامنه ای اعتراف کرد که اقتصاددان نیست؟
آیت الله خامنه ای در ۷ شهریور ۹۷ در دیدار با رئیس جمهور و هیئت دولت گفت:"بنده اقتصاددان نیستم امّا حرفهای اقتصاددانها را می خوانم؛ اقتصاددانهای کشور که شما هم خیلیهایشان را قبول دارید، راه ارائه می کنند. اینجور نیست که راه وجود نداشته باشد؛ راههایی وجود دارد برای اینکه بتوانیم تولید کشور را نجات بدهیم...این نقدینگی که امروز وجود دارد، خطر بزرگی است، این را اقتصاددانها بهتر از ما می دانند که این، هر طرف رو کند ویرانگر است".
اصول گرایان و فقیهان درباری آیت الله خامنه ای را دانای کل قلمداد کرده و می کنند. مجلس خبرگان رهبری نیز سالی ۲ اجلاس برگزار کرده و هربار طی بیانیه ای به مجیزگویی رهبری خردمندانه و مدبرانه خامنه ای می پردازد.
فقهای درباری همیشه از "ولایت مطلقه فقیه" و اختیارات فراقانونی رهبری دفاع کرده و می کنند. اما اینک که بحران های بزرگ اقتصادی و اجتماعی آشکار شده ، همه به درستی خامنه ای را که بیش از ۲۹ سال ولایت مطلقه را در چنگ داشته، مسئول این بحران ها به شمار می آورند.
آیت الله خامنه ای برای آن که دیگران- به خصوص قوه مجریه- را مسئول این وضعیت قلمداد کند، می گوید من اقتصاددان نیستم و به دیگران (سران سه قوه) تفویض اختیار کرده ام. اگرچه این راه گریزی نیست که مقبول هیچ فرد و گروهی بیفتد، اما عدم دخالت او ، فقیهان درباری و نظامیان در اقتصاد شرط لازم این ادعاست. اگر آنان این شرط را بپذیرند و هیچ دخالتی در اقتصاد نکنند، یک گام بزرگ به پیش است. اگر هم نمی پذیرند و دخالت می کنند، باید پاسخگوی کارنامه ۴۰ ساله شان باشند.
بسیج اجتماعی برای خروج نظامیان از اقتصاد و سیاست
در یک جامعه دموکراتیک، نظامیان باید تحت فرماندهی غیر نظامیان، به فعالیت های حرفه ای شان بپردازند. هیچ حزب و گروهی در هیچ جامعه ای نمی تواند به اندازه نظامیان تشکیلاتی سازمان یافته، گسترده ، سراسری، آهنین، گوش به فرمان و دارای بودجه بالای مصوب حکومتی بسازد. این قدرت عظیم هرچه از عرصه های اقتصاد و سیاست دورتر باشد، به سود مردم و دموکراسی و حقوق بشر است. در ایران نظامیان حضور گسترده ای در همه حوزه داشته و فرمانده کل سپاه در ۱۴ شهریور ۹۷ گفته آن را "به شهرها، بازار، جامعه و حتی خانهها" گسترش داد.
اینک فرصتی برای بیرون راندن سپاه، بسیج، نیروی انتظامی، و...از عرصه های اقتصاد و سیاست پدید آمده است. اقتصادادنان ، معاون اول رئیس جمهور، معاون رئیس جمهور در امور محیط زیست، برخی نمایندگان مجلس، و...این مطالبه ملی را به صدای بلند در مجامع رسمی حکومتی مطرح کرده اند.
اگر مخالفان، منتقدان و رقبای اصول گرایان هم بسیج شوند و از طریق شبکه های اجتماعی و گفتار و نوشتار به نمایندگان مجلس فشار آورند، امکان تصویب ۲۰ راهکار ۳۸ اقتصاددان با طرح دو فوریتی وجود دارد. چهره های شاخص اصلاح طلب باید این خواست ملی را مطرح سازند. مگر در طی چند دهه گذشته همه از قدرت بی حد و حصر سپاه و بسیج و نیروی انتظامی در قلمروهای اقتصاد و سیاست و اجتماع ننالیده اند؟ این ناله ها، باید به اعتراض سیاسی تبدیل شود. اعتراضی معطوف به مجلس برای تصویب طرح دو فوریتی بازگشت نظامیان به پادگان ها. اگر فشار اجتماعی وجود داشته باشد، محمد رضا عارف، به جای ادعای "ژن ویژه یا خوب" بودن فرزندش(یعنی شاهزاده بودن)، از خروج نظامیان از اقتصاد و سیاست دفاع خواهد کرد.
معجزه واقعی به دست مردمی که در نهادهای مدنی و صنفی ( اتحادیه های کارگری، انجمن معلمان، و...) واقعاً مستقل از دولت (رژیم سیاسی حاکم) سازمان یافته اند و قدرتمند شده اند، صورت خواهد گرفت. در غیاب این گونه نهادها، جامعه قادر به ساختن دموکراسی و برابری نخواهد بود. اگر خواهان جنگ و نابودی ایران نیستیم، باید نهادهای مدنی و صنفی بسازیم و قدرت لویاتانی رژیم سیاسی را از جامعه عقب برانیم تا دموکراسی در اثر موازنه قوا ساخته شود. گذار و عبور غیرخشونت آمیز از استبداد دینی جمهوری اسلامی به نظام دموکراتیک ملتزم به آزادی و حقوق بشر- که نظامی سکولار است- فقط و فقط با قدرتمندکردن مردم در نهادهای مدنی و ساختن یک جامعه مدنی قدرتمند امکان پذیر است. وقتی این قدرت ساخته شد، نظامی دموکراتیک و عادلانه خواهیم داشت. بدون آن، هیچ گاه دموکراسی زاده نخواهد شد.
آدرس کانال تلگرام اکبر گنجی: https://telegram.me/ganji_akbar