صدای آمریکا - روزنامه واشنگتن پست در گزارشی نوشت: دشوار می توان در جایی در ایران رد پای چین را ندید؛ از کالاهای چینی که بازار ایران را پر کرده تا تاجران چینی مشتاق عقد قرارداد که از خروج شرکت های غربی استفاده می برند. با ادامه ابهام بر سر توافق هسته ای، ایران بیش از پیش به پکن به عنوان بازاری جایگزین برای نفت خام و مبادلات مالی نگاه می کند.
این به این معنا نیست که چین کشوری امن و بدون شرط و شروط برای ایران خواهد بود.
تحلیلگران می گویند پکن سعی خواهد کرد حداکثر استفاده را ببرد و نگرانی فزاینده ای وجود دارد که چین ممکن است از ایران سوء استفاده کند.
آرین طباطبایی، کارشناس علوم سیاسی در «اندیشکده رند» که به تازگی کتابی را به طور مشترک درباره روابط ایران با چین و روسیه نوشته است، می گوید ایران «برای جبران انزوای ناشی از غرب باید به چین تکیه می کرد. اتفاقی که شاهد خواهیم بود بازگشت گونه ای انحصار چین بر بخش های کلیدی اقتصاد ایران است».
مطالب بیشتر در سایت صدای آمریکا
تجارت و روابط چین و ایران به بیش از ۲ هزار سال پیش و جاده ابریشم بازمی گردد که راه ورود پارچه به اروپا را باز کرد. روابط نو دو کشور در دوره سلطنت محمدرضا شاه پهلوی در سال ۱۹۷۱ پس از آن آغاز شد که آمریکایی ها دولت کمونیستی چین را به رسمیت شناختند. از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران تا نیمه دهه شصت روابط دو کشور کمی سرد شد.
ایران از منظر چین، سال ها یک پمپ بنزین حیاتی برای اقتصاد به سرعت رو به رشد آن کشور بوده است. ایران تا سال ۲۰۱۲ سومین منبع بزرگ واردات نفت خام چین بود.
تحریم های آمریکا، اروپا و جامعه بین المللی بر برنامه هسته ای ایران چین و دیگر کشورهای آسیایی را برای کاستن از واردات نفت از ایران زیر فشار گذاشت.
حال با بازگشت دوباره تحریم ها، ایرانی ها به چین به عنوان یکی از معدود راه های باز در دسترس نگاه می کنند.
پیتر هارل، پژوهشگر اندیشکده «مرکز امنیت جدید آمریکا» و دیپلمات پیشین آمریکا با تجربه کار بر روی مسائل تحریم ایران با چین، می گوید: «چین اقتصادی وسیع پر از شرکت های متوسط است که تماس زیادی با آمریکا ندارند و به ایران امکان می دهد با پیش فرض موافقت دولت چین به سطح بالایی از تجارت در آن جا ادامه بدهد.»
موضع رسمی پکن تدوام توافق هسته ای و حمایت از هر گونه مذاکره به این منظور است.
در بازار بزرگ تهران عمده تاجران از کیفیت پایین کالاهای چینی گلایه دارند.
ماهیگیران در سواحل جنوبی ایران هم از موافقت دولت با دسترسی شرکت های چینی به مناطق ماهیگیری شکایت کرده اند.
تحلیلگران معتقدند پکن پس از ضرب الاجل ۱۳ آبان از ایران تخفیف های عمده ای برای خرید نفت طلب خواهد کرد.
چین همچنان بزرگترین وارد کننده و صادرکننده بازار ایران خواهد ماند.
آن چه چین نمی خواهد اتفاق بیافتد یک اقدام نظامی است.
هارل معتقد است «اگر ایران با انجام اقدامی احمقانه موجب افزایش بهای نفت از بشکه ای ۷۳ دلار به ۱۰۰ دلار شود، چین بزرگترین بازنده خواهد بود. چینی ها منافعی بسیار قوی در ثبات به خصوص در خاورمیانه دارند.»
