ترامپ؛ فروش سلاح به عربستان را فعلا متوقف نمی‌کنیم

اظهارات آقا اردوغان تنها چند ساعت پس از آن بود که دونالد ترامپ، همتای آمریکایی او (دیروز چهارشنبه) ضمن تاکید بر تحقیقات برای آشکار شدن همه جزئیات ماجرا، از خدیجه چنگیز، نامزد آقای خاشقجی دعوت کرد به کاخ‌سفید برود.

خدیجه که روز سه‌شنبه گذشته مقابل کنسولگری عربستان منتظر بازگشت جمال خاشقجی بود، در یادداشتی احساسی در روزنامه واشنگتن‌پست از دونالد ترامپ و همسرش ملانیا خواسته بود در پیدا کردن نامزدش او را یاری کنند."

دولت آمریکا در ۱۰ روز گذشته تحت فشار افکار عمومی و جناح‌های سیاسی این کشور بوده تا با توجه به روابط بسیار نزدیک خود با ریاض، در مورد سرنوشت آقای خاشقجی اقدام کند.

چندین سناتور کنگره آمریکا با تلاش باب کورکر (جمهوری خواه - تنسی) و باب منندز (دموکرات - نیوجرسی) طی نامه‌ای از رئیس‌جمهور آمریکا خواسته‌اند معاملات سلاح با عربستان را تا مشخص شدن همه زوایای این ماجرا متوقف کند و تحریم‌های حقوق‌بشری علیه ریاض را در نظر بگیرد.

با وجود این، آقای ترامپ امروز (پنجشنبه) هم در پاسخ به خبرنگاران که از او درباره نامه چندین سناتور کنگره که خواستار تحریم عربستان و توقف فروش تسلیحات نظامی به این کشور شده بودند گفت: "من ابتدا باید بفهمم که بطن قضیه چه بوده. نباید دستپاچگی کرد. این موضوع برای اقتصاد ما تبعات دارد... موضوع اینجاست که صنایع دفاعی ما بسیار پیشرفته است و همه می‌خواهند که از آن داشته باشند..."

کاخ‌سفید روز گذشته خبر داد که جرد کوشنر، مشاور ارشد رئیس جمهوری و داماد او که گفته می‌شود روابط بسیار دوستانه‌ای با محمد بن سلمان، ولیعهد جوان عربستان برقرار کرده، در تماسی تلفنی با او مراتب نگرانی واشنگتن از ماجرای ناپدیدشدن آقای خاشقجی را به ولیعهد عربستان اعلام کرده است.

اقدامی که کاخ‌سفید می‌گوید از سوی جان بولتون، مشاور امنیت ملی و مایک پومپئو، وزیر خارجه هم تکرار شده است.

آقای ترامپ هم دیروز به خبرنگاران گفته بود: "ما نمی‌توانیم اجازه دهیم چنین چیزی برای خبرنگاران یا هر کس دیگری اتفاق بیفتد... ما خواستار مطلع شدن از همه جزئیات هستیم و می‌خواهیم بدانیم که آنجا چه رخ داده."

آقای ترامپ همزمان در واکنش به نامه نامزد آقای خاشقجی در واشنگتن‌پست، به خبرنگاران گفت که از خدیجه چنگیز دعوت کرده برای دیدار با او و ملانیا، بانوی اول آمریکا، به کاخ سفید برود.

واشنگتن‌پست که آقای خاشقجی از یک سال پیش و پس از ترک عربستان برای آن یادداشت نویسی می‌کرد در تازه‌ترین گزارش خود مدعی شده که نهادهای اطلاعاتی آمریکا از لا به لای شنودهای مقام‌های عربستانی دریافته بودند که محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور، دستور داده بوده که برای کشاندن آقای خاشقجی به داخل عربستان اقدام شود.

ترکیه چه تصاویری منتشر کرده؟

تصاویری که رسانه‌های ترک منتشر کرده‌اند نشان‌دهنده ورود گروهی است که گفته شده پانزده سعودی هستند. این افراد پیش از ورود آقای خاشقجی به کنسولگری وارد استانبول شده بودند و چند ساعت بعد ترکیه را ترک کردند.

پلیس ترکیه بر این باور است که آقای خاشقجی در ساختمان کنسولگری به قتل رسیده است اما مقام‌های سعودی می‌گویند او پس از انجام کارهای اداری‌اش، ساختمان را ترک کرده و آسیبی به او نرسیده بوده است.

این در حالی است که ترکیه تصاویر دوربین‌های خیابانی از لحظه ورود آقای خاشقجی به کنسولگری را پخش کرده اما عربستان تصاویری از لحظه خروج او از این ساختمان منتشر نکرده است.

آقای خاشقجی از منتقدان حکومت عربستان و محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور است که از یک سال پیش در تبعیدی خودخواسته مقیم آمریکا شده بود.

ویدیو چه چیزی را نشان می‌دهد؟

شبکه تلویزیونی تی‌آر‌تی ترکیه دیروز ویدیوی ورود و خروج افرادی را نشان داد که ظاهرا از یک دوربین مداربسته استخراج شده‌اند و خودروهایی را از جمله یک ون سیاه رنگ را نشان می‌دهد که به کنسولگری می‌روند.

در این ویدیو گروهی مرد سعودی از طریق فرودگاه استانبول وارد ترکیه می‌شوند، به هتل می‌روند و ساعاتی بعد کشور را ترک می‌کنند.

در این مدت یک هواپیمای چارتر (اجاره‌ای) عربستان سعودی در باند فرودگاه بود.

آقای خاشقجی برای کارهای اداری‌اش، دریافت گواهی تجرد برای ازدواج با خدیجه چنگیز، نامزد ترکش به کنسولگری رفته بود. نامزد او دم در کنسولگری منتظر او بود.

روزنامه صباح ترکیه گزارش داده است که اعضای یک گروه اطلاعاتی را شناسایی کرده که به گفته این روزنامه در ناپدید شدن آقای خاشقجی دست داشته‌اند.

جامعه جهانی چه واکنشی نشان داده است؟

جرمی هانت، وزیر امور خارجه بریتانیا خواهان پاسخ فوری عربستان سعودی در باره ناپدید شدن آقای خاشقجی شده است.

آقای هانت در تماس تلفنی با عادل جبیر، وزیر امور خارجه عربستان هشدار داده که "دوستی، به ارزش‌های مشترک وابسته است."

مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا هم خواهان حمایت عربستان از "تحقیقات تمام و کمال" در باره این مساله شد و از این کشور خواست در باره نتایج چنین تحقیقی به طور شفاف عمل کند.

گزارشگران و کارشناسان سازمان ملل متحد هم خواهان تحقیقات "بی‌درنگ مستقل و بین‌المللی" شده‌اند.

هفته پیش محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی به شبکه خبری بلومبرگ گفت دولت عربستان "مایل است بداند چه اتفاقی افتاده است."

خالد بن سلمان آل سعود، برادر ولیعهد عربستان و سفیر این کشور در آمریکا نیز گفته است "تمام گزارش‌ها در باره ناپدید شدن یا مرگ آقای خاشقجی، نادرست و بی‌پایه هستند."

جمال خاشقجی کیست؟

جمال خاشقجی یکی از سرشناس‌ترین منتقدان ولیعهد عربستان سعودی است، ولیعهدی که اصلاحاتش با ستایش غرب مواجه بوده اما همزمان ظاهرا به سرکوب منتقدان پرداخته که در این میان فعالان حقوق بشر و حقوق زنان و روشنفکران و روحانیون بازداشت شده‌اند.

جمال خاشقجی، از دهه ۸۰ میلادی در رسانه‌های مختلف عربستان فعالیت داشته و یکی از آخرین پست‌های او پیش از ترک خاک عربستان سردبیری روزنامه الوطن و یک شبکه تلویزیونی سعودی بوده که تنها برای مدت کوتاهی فعال بود. او سال‌ها به خاندان حاکم در عربستان نزدیک بوده و مشاور چندین مقام ارشد سعودی بوده است.

پس از آن که چندین تن از دوستان آقای خاشقجی بازداشت شدند، ستون او در روزنامه الحیات لغو شد و گفته شده که به او هشدار داده شده بود دیگر توییت نکند.

او سپس از عربستان خارج شد و به آمریکا رفت و در نزدیکی شهر واشنگتن ساکن شد و از آنجا برای واشنگتن پست نوشت و در شبکه‌های تلویزیونی عربی و غربی به عنوان کارشناس حاضر می‌شد.

جمال خاشقجی در سپتامبر امسال در روزنامه واشنگتن پست نوشت: من خانه‌ام، خانواده‌ام و شغلم را ترک کرده‌ام و صدایم را بلند می‌کنم و کاری غیر از این، خیانت به افرادی خواهد بود که در حال پژمردن در زندان هستند. من موقعی که خیلی‌ها نمی‌توانند حرف بزنند، حرف می‌زنم."