تاریخچه مصلا

در سال ۱۳۶۱ مقامات کشور ایجاد یک مصلای بزرگ در پایتخت را لازم دیدند. طرح‌های مختلفی مطرح شد، زمین‌های فراوانی برای ساخت این مجموعه در نظر گرفته شد و نهایتا به این نتیجه رسیدند که در اراضی عباس آباد این مجموعه ساخته شود. انگیزه ساخت این مجموعه نیز ایجاد مکانی برای برگزاری مناسب نمازجمعه بود. در آن زمان آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در نامه‌ای به امام خمینی نوشتند: «استدعا دارد اجازه فرمایید به مقدار یک میلیون متر مربع از اراضی مزبور در حد فاصل خیابان شهید بهشتی به سمت شمال، که قسمت اعظم آن نیز با موافقت شهرداری محصور گردید و در اختیار مصلا است به ساختمان مصلا و تا حد لازم در محور قبله از شمال آن برای سایر مرافق اختصاص یابد.»

از همان زمان کمیسیونی تشکیل شد و از چند معمار مجرب برای ارائه طرح‌های خود تقاضای همکاری شد. نهایتا در سال ۶۵ طرح پرویز مویدعهد به تأیید رئیس‌جمهور وقت رسید، کمیسیون برای تکمیل طرح در مرحله یک با چندین شرکت مشاور مانند ایریتک و خانه‌سازی وارد مذاکره شد که اغلب آن‌ها تقاضای هزینه سنگینی نموده و در عین حال انجام آن را فوق توان بالفعل خود در آن زمان، قلمداد کردند.

در سال ۱۳۶۹ با تعیین گروه جدیدی از مهندسین، مجدداً به بازنگری طرح‌های مختلف ارائه شده قبلی پرداخته شد و در نهایت جزوه‌ای پیرامون طرح‌های ارائه شده در مسابقه، تهیه و به استحضار رهبر انقلاب رسانده شد. در نهایت طرح مؤید عهد به عنوان طرح ساخت "مصلای امام خمینی تهران" انتخاب و مورد تأیید مجدد قرار گرفت و ترسیم پلان‌ها و برش‌های جدیدی از طرح و نیز ساخت ماکت مجموعه در دستور کار معمار طرح قرار گرفت.

هسته مرکزی مجتمع بزرگ مصلّای امام خمینی در ۲۰۴هکتار از اراضی عباس‌آباد در زمینی به وسعت ۶۵ هکتار که از شمال به بزرگراه رسالت، از جنوب به خیابان شهید بهشتی خیابان عباس‌آباد، از شرق به خیابان شهید قنبرزاده و از غرب به بزرگراه شهید مدرس محدود است، در حال احداث است.

با گذشت چهار دهه از کلید خوردن ساخت مصلای تهران این مجموعه هنوز کامل نشده و دست کم ۳۰ درصد از ساخت آن باقی مانده است.

چند انتقاد جدی

ساخت مجموعه مصلای تهران با نامه امام خمینی (ره) آغاز شد، بنیانگذاری جمهوری اسلامی در آن نامه تاکید کرد "سادگی مصلی باید یادآور سادگی محل عبادت مسلمانان صدر اسلام باشد؛ و شدیداً از زرق و برق ساختمان‌های مساجد اسلام آمریکایی جلوگیری شود."

مطالبه‌ای که به نظر می‌رسد در فرآیند ساخت کنار گذاشته شد و ساخت مجموعه مصلا بسیار پرهزینه پیش رفت.

در سال ۱۳۹۰ پس از بیش از دو دهه صرف زمان و هزینه حدود ۳۵۰ میلیارد تومانی اعلام شد که در صورت صرف ۸۵۰ میلیارد تومان دیگر، ظرف پنج سال آینده مصلا به بهره‌برداری خواهد رسید. مشخص نیست این رقم هزینه شد یا نه، اما تا کنون هشت سال از آن تاریخ گذشته و هنوز مصلا کامل نشده است.

برخی از منتقدان این شرایط را با ساخت مسجد شیخ زاید مقایسه می‌کنند که بعد از مسجد النبی و مسجد الحرام بزرگترین مسجد جهان اسلام است و ظرف تنها ۱۰ سال و با هزینه ۷۰۰ میلیارد تومان ساخته شد. البته باید دانست که مسجد شیخ زاید با زیربنای حدود چهل هزار مترمربع و هزینه هفتصد میلیاردی حدود یک دهم زیربنای مصلی تهران (حدود چهارصد هزار مترمربع) را داراست.

با وجود اینکه شبستان مصلای تهران سالهاست آماده شده، اما نماز‌های جمعه تا مدت‌ها همچنان در دانشگاه تهران برگزار می‌شد. این موضوع انتقادات زیادی برانگیخت و بسیاری این سوال را مطرح می‌کردند که مصلی برای چه ساخته شده است. در حال حاضر هم در برخی مواقع نماز جمعه در دانشگاه تهران برگزار می‌گردد.

مصلای تهران همچنین ماهیت تجاری نیز پیدا کرده است و محلی برای برگزاری نمایشگاه‌های مختلف شده است. از نمایشگاه کتاب و مطبوعات گرفته تا نمایشگاه دکوراسیون داخلی و نمایشگاه بین المللی قرآن کریم در این مکان برگزار می‌گردد. منتقدان این شرابط را خلاف انگیزه و مبنای اصلی ساخت این بنا می‌دانند و معتقدند این مکان اصلا مناسب برگزاری نمایشگاه نیست.