-جمهوری اسلامی به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرده از پنجم اسفند از ورود بازرسان آژانس برای بازدید تاسیسات اتمی ایران جلوگیری میکند.
-قطریها برای میانجیگری به تهران آمدند و وزیر خارجه عمان نیز پیام داده کانالهای ما برای احیای روابط تهران و واشنگتن باز است.
- روزنامه «جوان» نزدیک به سپاه مینویسد دولت بایدن در تلاش است بجای بازگشت به برجام و اجرای مؤثر تعهدات، با قرار دادن ایران در معرض «مشوقهای غیر رسمی» در روند تصمیمگیریهای سیاسی در ایران تزلزل ایجاد کند.
- سفیر اسرائیل در آمریکا: اگر دولت بایدن به همان معامله اتمی برگردد، ما نمیتوانیم بخشی از این روندی باشیم.
کیهان لندن - محمد بن عبدالرحمن آلثانی وزیر خارجه قطر دوشنبه ۲۷ بهمن در سفر به تهران با محمدجواد ظریف وزیر خارجه و حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی دیدار کرد. سفری که به گفته تحلیلگران گامهایی برای میانجیگری قطر میان جمهوری اسلامی و آمریکا برای فراهم کردن مقدمات مذاکره است.
قطریها اولین هیأت رسمی سیاسی بلندپایه هستند که از زمان روی کار آمدن دولت جو بایدن در کاخ سفید بطور رسمی به تهران سفر کردهاند و گفته میشود در پی میانجیگری هستند. نقشی که در ماههای منتهی به امضای توافق اتمی در سال ۲۰۱۵ بر عهده عمان و سلطان قابوس قرار گرفته بود. با این حال بدر البوسعیدی وزیر خارجه عمان نیز با تأکید بر آمادگی مسقط برای کمک به توقف تنشها در منطقه گفته «ما روابط بسیار خوبی با ایران و آمریکا داریم. کانالهای مستقیم بین تیمهای سیاست خارجی واشنگتن و تهران باز است و هیچ مانعی برای احیای آن وجود ندارد.» اما به نظر میرسد موضوع گستردهتر از فقط تغییر شرایط است.
پس از خروج آمریکا از برجام در دولت دونالد ترامپ در هشتم ماه مه ۲۰۱۸ و با تشدید بحرانهای منطقه، کشورهای ژاپن، فرانسه، روسیه، عراق و کویت برای میانجیگیری بین تهران و واشنگتن پیشگام شدند اما تلاشهای آنها به بنبست خورد: جمهوری اسلامی شاید در مسائل اتمی از جمله میزان غنیسازی اورانیوم و تعداد سانتریفیوژها چانهزنی و معامله کند اما بارها به صراحت اعلام کرده هرگز بر سر موشکها و پشتیبانی از گروههای شبهنظامی، یا از دید تهران، «قدرت منطقهای» خود، مذاکره و معامله نخواهد کرد.
همزمان با دیدار هیأت قطری با روحانی، کاظم غریبآبادی نماینده جمهوری اسلامی در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین خبر داد که طی نامهای به رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام شد که ایران از ۲۳ فوریه (۵ اسفند) «اجرای پروتکل الحاقی» را متوقف میکند. پروتکل الحاقی به بازرسان آژانس امکان نظارت بر فعالیتها و برنامه اتمی ایران را میدهد.
این اقدام یکی از مصوبات مجلس شورای اسلامی برای افزایش تهدیدات علیه غرب با هدف باجگیری از اروپا و آمریکا در مذاکرات احتمالی است. محمدجواد ظریف پیش از این گفته بود که اجرای مصوبه مجلس خواسته علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی است.
ابوالفضل عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در همین ارتباط میگوید «با توجه به عملکرد طرفهای غربی برجام، از ۵ اسفند به بعد هیچگونه بازرسی سرزدهای از تاسیسات هستهای ایران پذیرفته نمیشود.»
روزنامه «جوان» وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گزارشی با عنوان «قطرهچکانی برجامی با قطر» با اشاره به سفر قطریها به تهران مینویسد: ظاهراً دولت بایدن در تلاش است بجای بازگشت به برجام و اجرای مؤثر تعهدات، با قرار دادن ایران در معرض «مشوقهای غیررسمی» در روند تصمیمگیریهای سیاسی در ایران تزلزل ایجاد کند. هفته قبل، برخی منابع مطلع به بلومبرگ گفتند که دولت آمریکا مجوز افزایش فروش نفت ایران به چند کشور محدود را صادر کرده؛ مجوزی که برخی آن را اقدام غیر رسمی دولت جو بایدن برای نشان دادن حسن نیت تعبیر کردهاند.
اینهمه در حالیست که اسرائیل همچنان از بازگشت احتمالی آمریکا به برجام با همان شرایط پیشین به شدت ابراز نگرانی میکند. رویترز در گزارشی مینویسد مقامات اسرائیلی برنامههای اتمی جمهوری اسلامی را «تهدید جدی نظامی» علیه امنیت کشور خود میدانند و خواستار تحریمهای شدیدتر علیه جمهوری اسلامی هستند و اگر بایدن بخواهد وارد مذاکره با تهران شود اسرائیل نمیتواند با این معامله همراه باشد.
گیلاد اِردان سفیر اسرائیل در واشنگتن به «رادیو ارتش» اسرائیل گفته است که «اگر دولت بایدن به همان معامله اتمی برگردد، ما نمیتوانیم بخشی از این روندی باشیم.»
او افزود: «به نظر ما اگر آمریکا به همان توافقی که از آن خارج شده بازگردد تمامی اهرمهای فشار خود را از بین میبرد.»
***
محتوای نامه وزیر خارجه قطر به روحانی چیست؟
رویداد۲۴ - نامه روز گذشته وزیر خارجه قطر به روحانی احتمالا حاوی پیامی از سوی آمریکا و کشورهای منطقه برای نحوه احیای توافق هستهای است. کمتر از یک هفته مانده به اجرایی شدن مصوبه مجلس، وزیر خارجه قطر به عنوان کشوری که رسما اعلام میانجیگری کرده، با در دست داشتن یک نامه محرمانه و در یک سفر غیرمنتظره و برنامه ریزی نشده به تهران سفر کرده است.
از سوی دیگر صفحه توییتر وزارت خارجه آمریکا در توییتی به زبان فارسی از بازگشت آمریکا به عرصه دیپلماسی خبر داده و از قول جو بایدن نوشته: آمریکا برگشته است، دیپلماسی به کانون سیاست خارجی ما بازگشته است. این پیامهای همزمان میتواند پالسهای مثبتی در جهت حرکت به سمت بازگشت آمریکا به برجام باشد.
با این وجود سخنگوی وزارت خارجه آمریکا رسما اعلام کرده هیچ تهدیدی از سوی ایران در سیاست واشنگتن در قبال تهران تاثیر نمیگذارد و این ضربالاجلها برای آنها بی معنی است.
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی اخیر خود اعلام کرده بود که دولت بایدن برای تنظیم سیاست و رویکرد خود در قبال برنامه هستهای ایران هیچ ضربالاجلی را نمیشناسد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز پیش از آن اعلام کرده بود که دولت آمریکا در رابطه با بازگشت این کشور به توافق هستهای خود را تحت فشار نمیبیند.
با این حال الجزیره قطر پیشتر در یادداشتی از احتمال صدور یک بیانیه مشترک میان ایران و آمریکا قبل از فرارسیدن تاریخ ۲۱ فوریه و خروج ایران از پروتکل الحاقی خبر داده بود. اهمیت گزارش الجزیره زمانی بیشتر میشود که بدانیم قطر نقش میانجی میان ایران و آمریکا دارد و احتمالا صدور بیانیه راهکاری است که طی نامه وزیر خارجه این کشور به حسن روحانی تقدیم دولت شده است.