در این بیانیه که در وب‌سایت رسمی آیت‌الله سیستانی منتشر شده، آمده است: «در این دیدار، درباره چالش‌های بزرگی که بشریت در این دوران با آن روبه‌رو است و هم‌چنین نقش ایمان به خداوند متعال و رسالت‌هایش و پایبندی به ارزش‌های والای اخلاقی برای غلبه بر آن‌ها گفت‌وگو و تبادل‌نظر شد.

حضرت آیت‌الله سیستانی در ادامه درباره تحمل رنج و سختی بسیاری از مردم در کشورهای مختلف از ظلم و ستم و فقر و اذیت و آزار دینی و فکری و سرکوب آزادی‌های اساسی و فقدان عدالت اجتماعی، و بویژه در خصوص جنگ‌ها و أعمال خشونت‌بار و محاصره اقتصادی و آوارگی و دیگر مواردی که ملت‌های منطقه ما ـ مخصوصاً ملت فلسطین در سرزمین های اشغالی ـ از آن رنج می‌برند، صحبت کردند.»

در توییت‌هایی نیز که با اکانت پاپ فرانسیس در طول سفر منتشر شد، نکته‌ای که به طور مداوم مشهود است، این است که پاپ فرانسیس بر صلح و زندگی مسالمت‌آمیز مردم عراق، اعم از مسلمان و مسیحی و نفی خشونت اصرار دارد. او در این توییت‌ها بر دو «نه» تاکید می‌کند؛ «نه به تروریسم» و «نه به خشونت دینی».

«ایران‌وایر» برای یافتن پاسخ به این پرسش که آیا مساله «عادی سازی رابطه با اسرائیل» موضوع گفت‌وگوی آیت‌الله سیستانی و پاپ فرانسیس بوده است یا نه، با دفتر آیت‌الله سیستانی در نجف تماس گرفت. یکی از اعضای دفتر به «ایران‌وایر» گفت: «حضرت آیت‌الله سیستانی و پاپ اعظم درباره مسایل دینی و معنوی جهان، از جمله ملت مظلوم فلسطین صحبت کردند. اما بحث عادی‌سازی رابطه در دیدار این دو بزرگوار مطرح نشد.»

طرح عادی‌سازی روابط با اسرائیل چیست؟

طرح عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل، طرحی است که پس از سال‌ها مذاکره میان طرفین، سرانجام با میانجی‌گری ایالات متحده امریکا در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۰ با امضای توافق‌نامه عادی‌سازی رابطه میان امارات متحده عربی و اسرائیل در امریکا رسمیت یافت و کشورهای دیگری از جمله بحرین و سودان نیز به آن پیوستند.

موضع آیت‌الله سیستانی در خصوص عادی‌سازی رابطه با اسرائیل

جست‌وجوهای «ایران‌وایر» برای یافتن موضع آیت‌الله سیستانی در خصوص عادی سازی روابط اعراب و اسرائیل به جایی نرسید و هیچ اعلام نظر رسمی یافت نشد. حال آن‌که در خصوص به رسمیت شناختن «قدس» به عنوان پایتخت اسرائیل توسط امریکا، آیت‌الله سیستانی بیانیه‌ای رسمی منتشر و آن را محکوم کرده است.
در بیانیه رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی در خصوص اقدام ایالات متحده در به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل آمده است: «این اقدام احساسات صدها میلیون عرب و مسلمان را جریحه‌دار کرده است ولی هرگز موجب تغییر این واقعیت نمی‌شود که قدس یک سرزمین اشغال شده است و باید به صاحبان اصلی آن، یعنی فلسطینی‌ها باز گردد؛ هرچند زمان آن به درازا بکشد. برای رسیدن به این هدف لازم است امت اسلامی تلاش مضاعف و وحدت کلمه داشته باشد.»

این بیانیه نشان از موضع آیت‌الله در برابر قدس و تعلق آن به مسلمانان دارد ولی آن را نمی‌توان نشانه‌ای دال بر مخالفت آیت‌الله سیستانی به عادی‌سازی رابطه میان اعراب و اسرائیل دانست.

آیت‌الله سیستانی مرجع شیعیان عراق یا شیعیان جهان؟

انتخاب نجف به عنوان مقصد سفر پاپ فرانسیس و دیدار با آیت‌الله سیستانی به جای سفر به تهران و دیدار با آیت‌الله «علی خامنه‌ای»، بار دیگر مساله رهبری جهان تشیع و دوگانه آیت‌الله سیستانی یا آیت‌الله خامنه‌ای را به‌طور پررنگ در رسانه‌ها مطرح کرد. خبرگزاری فارس نیز در خبر منتشرشده از عنوان «مرجعیت عالی شیعیان در عراق» برای آیت‌الله سیستانی استفاده کرده است تا او را صاحب مقامی عالی میان شیعیان عراق معرفی کند، نه مرجعی با جایگاه برتر در میان شیعیان جهان.

بررسی‌های «ایران‌وایر» نشان می‌دهند آیت‌الله سیستانی به عنوان مرجعی که بر جنازه آیت‌الله «ابوالقاسم خویی»، مرجع اعلم وقت نماز میت گذارد، عملا در جایگاه برتر میان مراجع جهان تشیع نشست. هرچند تا سال‌ها حوزه علمیه قم حاضر به قبول مرجعیت آیت‌الله سیستانی نبود ولی در نهایت مجبور به پذیرش نفوذ بالای او در میان شیعیان شد.

«یاسر میردامادی»، پژوهش‌گر دینی که اتفاقا رابطه فامیلی با آیت‌الله علی خامنه‌ای دارد، در مقاله‌ای که در «بی‌بی‌سی» فارسی منتشر شده، به سخنرانی «اِلویر کوربوز»، استاد مطالعات اسلام معاصر در بخش مطالعات اسلامی «دانشگاه ادینبرو» اسکاتلند اشاره کرده و ‌نوشته است: «او سیستانی را با نفوذترین مرجع شیعه دانست. این دیدگاه رایجی است و به احتمال زیاد درست به نظر می‌رسد. با این حال، از او پرسیدم آیا آماری از مقلدان سیستانی در اختیار داریم؟ پاسخ کوربوز منفی بود. پرسشِ پرسیدنی دیگر که مجال طرح آن پدید نیامد، می‌تواند این باشد که اگر آماری از مقلدان سیستانی در دست نیست، بر چه مبنایی می‌توان او را بانفوذ‌ترین مرجع شیعه به حساب آورد؟ شاید یکی از قانع‌کننده‌ترین پاسخ‌ها این باشد که نفوذ سیاسی-اجتماعی سیستانی پس از سقوط صدام در عراق و حتی فراتر از عراق، بی آن‌که او هیچ جایگاه سیاسی و اجتماعی رسمی در ساختار قدرت عراق یا بیرون از آن داشته باشد، خود گواهی بر نفوذ بالای او است. با این حال، این نفوذ را نمی‌توان لزوما به تعداد بالای مقلدان ترجمه کرد. چه بسا او بر روی کسانی که از نظر فقهی مقلد او نیستند نیز نفوذ بسیاری داشته باشد.

جمع‌بندی

خبرگزاری فارس روز ۱۷ اسفند ۱۳۹۹ در خبری به نقل از آیت‌الله بشیر حسین النجفی و مستند به بیانیه صادره توسط دفتر آیت‌الله سیستانی پس از دیدار با پاپ فرانسیس نوشت: «مرجعیت آخرین میخ را به تابوت طرح عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی کوبید.»

بررسی‌های «ایران‌وایر» نشان می‌دهند نه در متن بیانیه رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی و نه در متن بیانیه رسمی واتیکان، به موضوعی به نام عادی‌سازی رابطه با اسرائیل اشاره‌ای نشده است. تنها در بیانیه دفتر آیت‌الله سیستانی آمده است که حضرت آیت‌الله سیستانی در ادامه درباره تحمل رنج و سختی بسیاری از مردم در کشورهای مختلف از ظلم و ستم و فقر و اذیت و آزار دینی و فکری و سرکوب آزادی‌های اساسی و فقدان عدالت اجتماعی و به ویژه در خصوص جنگ‌ها و اعمال خشونت‌بار و محاصره اقتصادی و آوارگی و دیگر مواردی که ملت‌های منطقه ما ـ مخصوصاً ملت فلسطین در سرزمین‌های اشغالی ـ از آن رنج می‌برند، صحبت کردند.»

این اظهارات دلالتی بر پرداختن به طرح عادی‌سازی رابطه اعراب و اسرائیل ندارند. یک مقام مسوول در دفتر آیت‌الله سیستانی نیز در پی تماس «ایران‌وایر»، این ادعا را رد کرد و گفت: «حضرت آیت‌الله سیستانی و پاپ اعظم درباره مسایل دینی و معنوی جهان، از جمله ملت مظلوم فلسطین صحبت کردند. اما بحث عادی‌سازی رابطه در دیدار این دو بزرگوار مطرح نشد.»

بررسی اطلاعیه واتیکان در خصوص این دیدار و اظهارات پاپ فرانسیس نیز نشان می‌دهد بیش از آن که در این گفت‌وگو به فلسطین پرداخته شود، موضوع زندگی مسالمت‌آمیز مسلمانان و مسیحیان در عراق موضوع گفت‌وگو بوده و پاپ فرانسیس از تاکید آیت‌الله سیستانی بر هم زیستی مسلمانان با مسیحیان استقبال و این مساله را به عنوان یک پیام خوب به جهان مخابره کرده است. او در توییتی تاکید داشته که پیام این دیدار نه به تروریسم و نه به خشونت دینی بوده است.

از این رو، «ایران‌وایر» به ادعای خبرگزاری‌های داخلی، از جمله خبرگزاری فارس که می‌کوشد دیدار آیت‌الله علی سیستانی و پاپ فرانسیس را سیاسی و حامل پیام مخالفت آیت‌الله با عادی‌سازی رابطه با اسرائیل جلوه دهد، نشان «حقیقت ندارد» می‌دهد.

حقیقت ندارد: اظهار دروغی درباره یک واقعه مشخص تازه یا چیزی است که قبلا عدم صحت آن با استفاده از واقعیات و مدارک موجود اثبات نشده است.