هفتادوچهارمین جشنواره فیلم کن در حالی برگزار می‌شود که سال گذشته به‌دلیل همه‌گیری کرونا لغو شد و امسال نیز با تاخیری دو ماهه، از ۶ تا ۱۷ ژوییه (۱۵ تا ۲۶ تیر) در کن فرانسه در جریان است.
امسال، مسئولان کن بیش از ۲۵۰۰ فیلم دریافت کردند که رقمی بی‌سابقه بود و ۲۴ فیلم در بخش مسابقه برای نخل طلا رقابت خواهند کرد. این جشنواره با اکران فیلم «آنت» ساخته لئوس کاراکس کار خود را آغاز کرد و با فیلم «او.اس.اس ۱۱۷: از آفریقا با عشق» به پایان خواهد رسید.
ریاست هیات داوران این دوره از جشنواره را اسپایک لی، کارگردان آمریکایی، بر عهده دارد که در حقیقت قرار بود رییس هیات داوران کن ۲۰۲۰ باشد که برگزار نشد.
غیر از بخش رقابت اصلی، و بخش‌های فرعی مانند نوعی نگاه، دوربین طلایی، سینه‌فونداسیون و فیلم‌های کوتاه و هیات‌های داوری مستقل هفته منتقدان بین‌المللی، چشم طلایی و نخل دگرباشی، جشنواره امسال بخشی به نام «کن پریمیر» هم دارد که به نظر می‌رسد بیشتر به فیلم‌های مستند اختصاص داشته باشد.
سینمای ایران در جشنواره کن
سینمای ایران پس از چند سال غیبت در بخش رقابت اصلی، امسال با فیلم «قهرمان» اصغر فرهادی در بخش مسابقه شرکت کرده است. فرهادی با چهار بار حضور در کن و کسب دو جایزه اسکار، از سینماگران نام‌آور ایران است و امیدوار است بتواند پس «طعم گیلاس» عباس کیارستمی در سال ۱۹۹۷، دومین نخل طلا را برای سینمای ایران به ارمغان بیاورد.
شرکت سینه‌ارت (Cineart) حق اکران فیلم فرهادی در هلند و بلژیک را خریداری کرده است که پیش‌تر نیز حق پخش فیلم‌های «جدایی نادر از سیمین»، «گذشته»، «همه می‌دانند» و «فروشنده» را در اختیار داشت. استودیو آمازون هم حق پخش این فیلم در آمریکا را خریده است. فیلم «قهرمان» نخستین بار ۱۳ ژوییه (۲۲ تیر) در سالن اصلی گران لومیر به نمایش درمی‌آید.
از داستان فیلم جدید فرهادی اطلاعات چندانی در دست نیست اما در توضیح «قهرمان» آمده است این فیلم درباره مردی است که به‌دلیل بدهی در زندان است اما وقتی به مرخصی می‌آید، به‌رغم این‌که متوجه می‌شود دوست‌دخترش کیفی پر از پول پیدا کرده است، تصمیم می‌گیرد از این پول برای پرداخت بدهی‌اش استفاده نکند. وقتی خبر این کار او در شهر می‌پیچد به چهره‌ای معروف تبدیل می‌شود و همشهری‌هایش برای کمک به او دست به کار می‌شوند. در این فیلم، امیر جدیدی، محسن تنابنده، فرشته صدرعرفایی و سارینا فرهادی نقش‌آفرینی کرده‌اند.
علاوه بر فرهادی، سه فیلمساز ایرانی دیگر نیز در سایر بخش‌های جشنواره حضور دارند، محمدرضا میقانی و جعفر و پناه پناهی.
محمدرضا میقانی با فیلم ۱۴ دقیقه‌ای «ارتودنسی» از میان ۳۷۰۰ فیلم دریافتی جشنواره انتخاب شده و به جمع ۱۰ نامزد نهایی بخش فیلم‌های کوتاه راه یافته است. میقانی که این فیلم را مستقل و با هزینه شخصی ساخته است، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری مهر گفت: «این فیلم درباره رابطه یک نوجوان با اجتماع است. این‌که تفاوت ظاهری او چه تاثیری در روابط اجتماعی او میان دوستان و اطرافیانش می‌گذارد و ساختار خانواده فرزند را بر اساس خواسته‌های خود به کدام سمت می‌برد.»
پناهی پدر و پسر در کن امسال
پناهی پدر و پسر نیز هر کدام با یک فیلم در این جشنواره حضور دارند. جعفر پناهی در بخش «نمایش ویژه» با فیلم «سال طوفان ابدی» شرکت کرده که شامل ۷ فیلم کوتاه با مشارکت گروهی از کارگردانان درباره همه‌گیری کروناست. شرکتی آمریکایی ساخت این فیلم را به ۷ فیلمساز از کشورهای گوناگون پیشنهاد کرد و جعفر پناهی یکی از آن‌ها بود.
پناهی این فیلم ۱۲ دقیقه‌ای را با گوشی موبایل در منزلش فیلمبرداری کرده است و موضوعی خانوادگی دارد. داستان فیلم از این قرار است که روزی مادر جعفر پناهی از همه‌گیری کرونا به خانه او پناه می‌آورد و آن‌جا می‌ماند و در ادامه او را در جریان وصیتش قرار می‌دهد. با توجه به سوژه فیلم که به همه‌گیری می‌پردازد و تجربه مشترک و ملموس جهان امروز است، بعید نیست «سال طوفان ابدی» نظر هیات داوران را جلب کند.
اما شاید پناهی پسر بیش از پدر در کن امسال نظرها را جلب کرده باشد. پناه پناهی که پا جای پای پدر گذاشته، با فیلم «جاده خاکی» در بخش «دو هفته با کارگردانان» شرکت کرده است. این نخستین فیلم این کارگردان ۳۷ ساله است و حسن معجونی، پانته‌آ پناهی‌ها، امین سیمیار، رایان سرلک و بهرام ارک در آن بازی کرده‌اند.
پناه پناهی که سعی دارد نام خود را در سینمای ایران مستقل از پدر ثبت کند، در همین زمینه به خبرگزاری فرانسه گفت: «مشکل اصلی من در تمام عمرم این بوده است که چطور می‌توانم هویتم را از پدرم جدا کنم. من به‌طور غریزی و از روی علاقه به سمت سینما کشیده شدم... اما این مقایسه همیشه وجود داشته است.»
«جاده خاکی» دقیقا در همان بخشی به نمایش درمی‌آید که پدرش با فیلم «بادکنک سفید» در کن ۱۹۹۵ شرکت کرده بود و توانست جایزه دوربین طلایی را به دست آورد.
این فیلم داستان سفر یک خانواده است که بدون مقصد مشخص، برای خروج پسر خانواده از کشور، از تهران راه می‌افتند، در دل طبیعت آذربایجان پیش می‌روند و به مرز می‌رسند.
پناه پناهی در مورد موضوع فیلم به خبرگزاری فرانسه گفت: «من دوستان نزدیکی دارم که ایران را ترک کرده‌اند، پس این مساله‌ای واقعی و ملموس برای من است. تمام دوستانم به نقطه‌ای رسیده‌اند که وضعیت برایشان قابل تحمل نبوده است. من سراغ این ایده رفتم که پسر به بن‌بست کامل رسیده است، بن‌بستی واقعی که هم خودم و هم تمام اطرافیانم شاهد بوده‌ایم.»
اما پناهی در این فیلم به‌طور مشخص به وضعیت ایران نمی‌پردازد، بلکه بیشتر تمرکز فیلم روی لحظات تلخ و شیرین این خانواده است. او در توضیح این مساله گفت: «می‌خواستم خیلی خاص [وضعیت کشوری مشخص] نباشد، تا اگر مردم سایر کشورها این فیلم را دیدند و پسرشان یا برادرشان با مشکلات مشابهی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، بتوانند با او ارتباط برقرار کنند.»
باید منتظر ماند و دید سهم سینمای ایران از کن امسال چه خواهد بود و آیا پناهی جوان نیز مانند پدر برنده دوربین طلایی جشنواره خواهد شد یا خیر.
