علی رنجی‌پور - ایران وایر
در جهان ذهنی رهبر جمهوری اسلامی ایران، «دشمن» در حال فروپاشی است. مهم نیست در عالم واقع وضعیت از چه قرار است. در جمهوری اسلامی ایران، بازار صحبت از نابودی غرب و آمریکا داغ است. صداوسیما و رسانه‌های رسمی از اوضاع بد و بحرانی ایالات متحده گزارش منتشر می‌‌کنند و «پیشگویی‌های» خامنه‌ای را، حتی آن‌هایی را که هرگز محقق نمی‌شوند، جشن می‌گیرند.
اول فروردین ۱۳۹۱؛ مشهد، حرم امام هشتم شیعیان
ایران در آستانه ورود به بزرگ‌ترین بحران تاریخ معاصر است. رهبر جمهوری اسلامی اما هیچ درکی از تحریم‌هایی ندارد که به زودی روی سر ایران آوار می‌شوند.
علی خامنه‌ای خیال می‌کند برگ برنده نفت در دست او است. او در عالم هپروت سیر می‌کند و بر این گمان است که تحریم ایران برای غرب در حکم خودکشی است. در خیال باطل او دنیا در آستانه یک بحران جهان‌گیر نفتی است. «فاجعه‌ای» در انتظار اروپا و آمریکا است:
«[غربی‌ها] چوب این خطا را هم می‌خورند. آن‌ها می‌توانند ... فاجعه‌ای را که در انتظارشان هست، ببینند و بشناسند. کشورهای غربی نمی‌گذارند مردم‌شان از فاجعه آینده نفت مطلع شوند.»
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
اما کدام فاجعه؟ معلوم نیست چه کسانی گزارش‌های بچه‌گانه به دست او می‌دهند. فرقی هم نمی‌کند. تجربه نشان داده او تمایل زیادی برای خواندن «گزارش»هایی دارد که در چارچوب مختصات ذهنی ساده او قرار می‌گیرند.
۹ سال پیش خامنه‌ای واقعا خیال می‌کرد منابع نفتی غرب ته کشیده و تا ۹ سال دیگر، یعنی ۲۰۲۱، نفت آمریکا تمام می‌شود:
«کشورهای غربی از لحاظ منابع نفتی دچار مشکل شده‌اند و روزبه‌روز مشکل آن‌ها بیشتر خواهد شد. منابع نفتی کشورهای اروپایی و به طور کلی کشورهای غربی، بعضی ۴ سال دیگر تمام خواهد شد، بعضی ۶ سال دیگر تمام خواهد شد، بعضی ۹ سال دیگر تمام خواهد شد؛ لذا مجبورند از منابعِ غیر خودشان استفاده کنند. کشور آمریکا که امروز حدود سی و چند میلیارد بشکه نفت ذخیره دارد، طبق محاسباتی که کارشناسان کشورمان کرده‌اند، که آمارشان متکی به آمار خود آمریکایی‌ها است، نفتش تا سال ۲۰۲۱، یعنی تا ۹ سال دیگر تمام خواهد شد.»
حالا سال ۲۰۲۱ است. ایران سه سال است با بزرگ‌ترین بحران اقتصادی سیاسی بعد از جنگ جهانی دوم دست و پنجه نرم می‌کند. حجم سقوط شاخص‌های اقتصاد کلان ایران بعد از جنگ جهانی دوم بی‌سابقه است. تحریم نفت امان از روزگار کشور درآورده است. کشوری که اقتصاد و سیاست در آن سال‌ها معتاد به صادرات بیش از ۲ میلیون بشکه نفت در روز است، حالا سه سال است که به زحمت به دنبال فروش زیر قیمت کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز است.
اوضاع اما در آمریکا بهتر از ۹ سال پیش است. ذخایر نفتی تایید شده ایالات متحده از «سی و چند میلیارد بشکه» به بیش از ۴۷ میلیارد بشکه رسیده است. در تمام ۹ سال گذشته بازار سوخت و انرژی در آمریکا وضعیتی به مراتب بهتر از سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ داشته است. نه فقط آمریکا، بلکه کل بازار انرژی جهان بعد از سال ۱۳۹۱ به‌رغم تحریم و حذف تقریبی نفت ایران، در آرامش کامل به سر برده و حتی از همه‌گیری کرونا سر سلامت به در برده است.
اما در ایران کسی نمی‌تواند از رهبر جمهوری اسلامی بپرسد او ۹ سال پیش، بر چه اساسی روی تمام شدن نفت آمریکا حساب باز می‌کرد؟ چرا در حالی که هنوز ساختارهای اقتصادی دچار فروپاشی نشده بود، ایران را بر اساس تصورات خام خود، به نقطه گسیختگی رساند؟
۲۱ تیر ۱۴۰۰؛ خبرگزاری تسنیم
«اشاره رهبر انقلاب به تمام شدن نفت آمریکا، طرح یک فرضیه یا حدس هوشمندانه» بود. رسانه سپاه پاسداران گزارشی با عنوان «تاملی بر سخنان ۱۰ سال پیش رهبر انقلاب در مورد اتمام ذخایر نفتی آمریکا» منتشر می‌کند. «مهدی امام‌قلی»، نویسنده گزارش تسنیم می‌خواهد به شبهه «شبهه‌افکنان و بدخواهان نظام» پاسخ دهد.
نویسنده می‌گوید آن زمان که رهبر جمهوری اسلامی از تمام شدن نفت صحبت می‌کرد، آمریکا ذخایر جدیدی کشف نکرده بود. او البته نمی‌گوید کشف ظرفیت‌های نفتی تازه یکی از کارهای متداول صنعت نفت در همه کشورهای جهان است؛ کما اینکه در ایران هم کشف ذخایر جدید نفتی خبرساز می‌شود.
نویسنده تسنیم سعی می‌کند افزایش تولید نفت آمریکا را با تاکید بر تبعات زیست‌محیطی استخراج شیل (نفتی که از فرایندهای انجام شده روی مواد آلی سنگ‌ها به وجود می‌آید) زیر سوال ببرد. البته محیط‌زیست عاملی بسیار تعیین‌کننده در سیاست‌های توسعه کشورها، به خصوص در دنیای غرب است؛ اما زیر سوال بردن نفت شیل تغییری در این واقعیت ایجاد نمی‌کند که در ۱۰ سال گذشته، نه تنها آمریکا گرفتار بحران منابع نفتی نشده، بلکه هم تولید و هم ذخایر آن افزایش داشته و موقعیت آن در بازار نفت جهانی بهتر از یک دهه پیش شده است.
نویسنده تسنیم سعی می‌کند در مقام توجیه «پیش‌گویی» خامنه‌ای برآید و سر و ته ماجرا را این طور هم بیاورد که «اشاره رهبر انقلاب به محاسبات کارشناسان، از جنس "پیش‌بینی"، "وعده تضمینی" یا یک "حدس بدیهی و مسلم" نبوده، بلکه "گزارش" و طرح "فرضیه یا حدس هوشمندانه کارشناسان" بوده است، نیاز به توضیح نیست که بین فرضیه و پیش‌بینی، تفاوت‌های کلیدی وجود دارد.»
البته او نمی‌گوید که این «حدس هوشمندانه» تئوری‌پردازی برای مقابله با آمریکا و غرب در ۱۰ سال گذشته بوده است. نویسنده حتی حاضر نیست از عبارتی مثل «اشتباه محاسباتی» استفاده کند؛ حال آنکه «پیش‌گویی» خامنه‌ای حتی در حد «اشتباه محاسباتی» هم نیست. اشتباه محاسباتی به هر حال پایه و اساسی، ولو سست، در عالم واقع دارد؛ اما وعده تمام شدن نفت آمریکا تا ۹ سال آینده، حتی مرغ پخته را هم به خنده می‌اندازد.
تمام شدن نفت آمریکا، تنها پیش‌گویی علی خامنه‌ای نیست. او بارها به هواداران خود وعده داده عن‌قریب آمریکا و غرب و اسراییل فرو می‌پاشند. یکی ۹ سال، یکی ۲۵ سال، یکی به زودی؛ پیش‌گویی‌هایی که از بدِ ماجرا، مبنای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی برای رویارویی با جهان قرار می‌گیرند.
