ایران وایر - پیام یونسیپور
خبرگزاری «رکنا» گزارش داده است «سارا پورعظیما» دختر۱۲ ساله در پی اختلافات پدر و مادرش از سوی پدر ممنوعالخروج شد. سارا پورعظیما سوارکار تیم ملی نوجوانان بود که با دستور ممنوعالخروجی پدرش از شرکت در رقابتهای جهانی نونهالان باز ماند.
کتاب ممنوعالخروجی دختران و زنان ورزشکار ایرانی با این روایت، قطورتر شد.
***
«شش ماه قبل همسر من و دخترم منزل را ترک کردند و در این مدت بنده هیچ اطلاعی از همسرم و سارا نداشتم. مدتی قبل با حق قانونی خود همسر و دخترم را ممنوعالخروج کردم تا از خروج احتمالی آنها بیاطلاع بنده جلوگیری کنم. بعد از آن در اعلامیهها دیدم که نام سارا در لیست افرادی است که قرار است به روسیه اعزام شوند؛ اما من هیچ خبری از این موضوع نداشتم.»
این صحبتهای «محمد پورعظیما»، پدر خانواده است. او در مصاحبه با رکنا، تاکید کرده بود که از «حق قانونی» خود برای جلوگیری از خروج همسر و دخترش از کشور استفاده کرده بود.
تبصره یک ماده ۱۴ قانون حمایت خانواده و موازین و مقررات قانونی، به پدر به عنوان «ولی» و «قیم» اجازه میدهد مانع از خروج فرزند از کشور شود.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
قوانین جمهوری اسلامی همچنین به مرد اجازه میدهد مانع از خروج همسرش از کشور، بدون اذن و اجازه او شود.
همین قوانین، دست مرد را حتی برای اخذ گذرنامه زن باز گذاشته است. طبق بند ۳ ماده ۱۸« قانون گذرنامه»، صدور پاسپورت برای زنان شوهردار منوط به موافقت کتبی شوهر است و براساس ماده ۱۹ این قانون، مرد میتواند بعد از اعلام رضایت و صدور گذرنامه برای زن نیز با مراجعه به اداره گذرنامه، مانع خروج همسر خود از کشور شود و او را ممنوعالخروج کند.
نمونههای مکرری لااقل در ورزش ایران وجود دارد. آبان سال ۱۳۹۴ «نیلوفر اردلان»، ستاره تیم ملی فوتسال زنان ایران، با دستور «مهدی توتونچی» که آن روزها به عنوان همسر قانونی او شناخته میشد، از سفر به رقابتهای جام ملتهای آسیا باز ماند.
مهدی توتونچی، مجری شبکه ورزش صداوسیمای حکومتی ایران است. او به خانم اردلان گفته بود: «بقیه بهای یک زن را ببخش تا من پاسپورت را به تو بدهم.» نیلوفر اردلان گفته بود منظور همسر سابقش، بخشیدن مهریه، نفقه و مطالبات مالی او پیش از طلاق بوده است.
«مهدی توتونچی» و همسرش از دو سال قبل به صورت جدا زندگی میکردند. اختلافات خانوادگی باعث شده تا مجری صداوسیمای جمهوری اسلامی، بدون آنکه از او به صورت رسمی طلاق بگیرد، او را رها کند و در خانهای دیگر زندگی داشته باشد.
با اعلام خبر ممنوعالخروجی ستاره تیم ملی فوتسال زنان ایران، اعتراضهای عمومی در قبال ممنوعالخروج شدن همسر و فرزند از سوی «مرد خانواده» در جامعه قدرت گرفت.
همزمان اما «لاله افتخاری» نماینده مجلس شورای اسلامی از این قانون دفاع کرده و گفته بود: «شرع اسلام هم میگوید زن نباید بدون اجازه همسرش از کشور خارج شود.»
فروردین سال ۱۳۹۶ خبر ممنوعالخروجی «زهرا نعمتی» قهرمان پارالمپیک و پرچمدار کاروان المپیک ایران در المپیک ریو منتشر شد.
خانم نعمتی برای شرکت در کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت سازمان ملل متحد، دوم و در ژنو، محل دفتر اروپایی سازمان ملل دعوت شده بود. اما متوجه میشود که از سوی همسرش «رهام شهابیپور» ممنوعالخروج شده است.
حاکمیت برای سخنرانی زهرا نعمتی در سازمان ملل به سرعت وارد عمل شد و دستور ممنوعالخروجی زهرا نعمتی را لغو کرد.
همسرش از لغو حکم ممنوعالخروجی او برآشفت. رهام شهابیپور به ایسنا گفته بود: «من همسرم را ممنوعالخروج کردهام و واقعا نمیدانم با چه مجوزی توانست به عنوان نماینده سازمان ملل، کشور را ترک کند و عازم سوییس شود.»
زنان بسیاری در ایران طبق دستور همسر یا پدرشان ممنوعالخروج هستند، اما مشمول دستور مقامات نمیشوند. چون قرار نیست مانند زهرا نعمتی، در سازمان ملل از اقدامات جمهوری اسلامی دفاع کنند.
خبرگزاری «ایلنا» ۱۵ فروردین ۱۳۹۶ در دو نوبت سخنرانی زهرا نعمتی و دفاع او از تلاشهای ایران برای زنان و کودکان معلول را پوشش خبری داد. اما اعتراض ریاست این کمیته پس از سخنرانی زهرا را مسکوت نگه داشت.
کمیته «کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت» در پایان سخنرانی زهرا نعمتی از جمهوری اسلامی، بابت آنچه «عدم دعوت از نهادهای مستقل و خصوصی»، «تشکلهای غیردولتی» و همین طور «نشان دادن یک قهرمانی ملی برای تطهیر وضعیت معلولان در ایران» میدانست، به شدت انتقاد کرد.
بهمن سال ۱۳۹۹ خبر ممنوعالخروج شدن «سمیرا زرگری»، سرمربی تیم ملی اسکی آلپاین زنان ایران منتشر شد.
حالا یک دختر ۱۲ ساله نیز به جمع ورزشکاران ممنوعالخروج شده اضافه شده است. پدر سارا پورعظیما به رکنا گفته است: ««سارا سراغی از پدرش نمیگیرد و من هم به باشگاه محل تمرین او مراجعه نمیکنم؛ چون در این باشگاه که متعلق به پدربزرگ سارا هست، به من توهین شده است. اما مدتی قبل متوجه شدم که در یک باشگاه سوارکاری در پرند مسابقه دارد. برای اینکه عشقم را به او نشان دهم به باشگاه رفتم و او را تشویق کردم و برایش دست تکان دادم.»
او گفته است که تمام زندگیاش متعلق به سارا بوده و هست؛ اما اجازه نخواهد داد مادرش در مورد زندگی او تصمیمگیری کند.