کیهان لندن - محمد درویش فعال محیط زیست می‌گوید تالاب «هورالعظیم» به دلیل استخراج نفت توسط یک پیمانکار چینی خشکانده شده است.
محمد درویش کارشناس و فعال محیط زیست درباره خشک کردن تالاب «هورالعظیم» گفته است: «تالاب هورالعظیم را در دو سوی مرز ایران و عراق حوالی میدان آزادگان، برای استخراج نفت کاملا خشک کرده‌اند.»
محمد درویش رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو و فعال محیط زیست به وبسایت «رکنا» گفته که تالاب هورالعظیم به عنوان یکی از مهمترین و راهبردی‌ترین تالاب‌های ایران و حتا خاورمیانه، به صورت عمدی خشکانده شده تا بتوانند به راحتی از آن نفت استخراج کنند.
او در توضیح این ادعا گفته که ساختن سد کرخه از سمت ایران روند خشکاندن تالاب هورالعظیم را تسهیل کرده و «به بهانه بارگذاری در بخش کشاورزی، دشت عباس و مناطقی در منطقه سوسنگرد، هویزه ، بستان و درواقع پایه آب حوضه آبریز کرخه، اجازه ندادند که آب وارد هورالعظیم شود.»
محمد درویش «کوچک‌سازی» هورالعظیم را از طریق تقسیم آن به پنج حوضچه از اولین مراحل خشکاندن این تالاب دانسته و توضیح داده: «آن محدوده کوچک را هم به ۵ حوضچه تقسیم کردند که کاملا با ماهیت یک تالاب اکولوژیک تفاوت دارد زیرا وسط یک تالاب که نباید دیوار، دریچه و داکت باشد!»
او متهم شماره یک در نابودی هورالعظیم را «شرکت نفت و وزارت نفت» دانست که «می‌خواهد استخراج نفت را به پیمانکار چینی بدهد. پیمانکار چینی هم در زمان دولت احمدی‌نژاد گفته بود که اگر این تالاب خشک باشد، قیمت‌ها را ۲۰درصد پایین می‌آورم. آنها به این نتیجه رسیدند که بهتر است تالاب را خشک کنند!»
احمدرضا لاهیجان‌زاده معاون دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در یک برنامه تلویزیونی شامگاه جمعه ۲۵ تیرماه ۱۴۰۰ گفت در زمانی‌که سیل خوزستان اتفاق افتاد بنا به ضرورت و اجبار، دایک مرزی را تخریب کردند که آب بتواند وارد بخش هور عراق هم بشود اما این دایک مرزی تا چند ماه پیش ترمیم نشده بود در نتیجه هر آبی که وارد شد، چیزی حدود ۵۰ تا ۶۰ مترمکعب بر ثانیه‌اش به سمت عراق خارج می‌شد!»
در این برنامه تصاویری از تالاب خشک‌شده «هورالعظیم» نیز به نمایش در آمد که نشان می‌دهد دکل‌های متعدد نفتی در آن تعبیه شده است. لاهیجان‌زاده با اشاره به این تصاویر گفت که «یک وزارتخانه برای حفر چاه‌های نفت، حوضچه‌های یک، سه، چهار و پنج هورالعظیم را خشک کرد.»
به گفته‌ی او، روند شکایت سازمان حفاظت محیط زیست به قوه قضاییه یکسال و نیم طول کشیده و در طول این مدت همچنان حفاری‌ها ادامه داشته است.
معاون سازمان محیط زیست هشدار داد که اگر روند تخریب محیط زیست در ایران ادامه پیدا کند «طبیعت انتقام سختی از ما خواهد گرفت و تمدن ایرانزمین نابود خواهد شد.»
در این برنامه تلویزیونی همچنین گزارش شد که برای استخراج نفت از «هورالعظیم» در دل هور جاده کشیدند، دکل زدند و آن را به شوره‌زاری بدل کردند که به منشاء ریزگردها برای دیگر شهرستان‌ها بدل شده است.
تداوم کشاورزی سنتی با ابزارآلات فرسوده و شلتوک‌کاری در فصل‌های ممنوعه زیر نظر جهادکشاورزی در مسیر آب این تالاب نیز از دلایل خشک شدن آن عنوان شده است.
طرح‌های انتقال آب و سدسازی‌ها در بالادست کارون، دز، زهره و کرخه طبق اعلام سازمان آبفای خوزستان، ۶ هزار میلیارد تومان (در سال ۹۶) به تاسیسات برق‌آبی این استان خسارت وارد کرده و باعث قطع برق‌های متمادی و گسترده شده است.
محمد درویش تأکید کرد: «باید حواسمان باشد که خواسته یا ناخواسته مردم استان‌های همجوار را به جان هم نیاندازیم. مقصر مردم خوزستان یا اصفهان یا چهارمحال بختیاری یا یزد و کرمان نیست. مقصر حاکمیتی است که بر اساس واقعیت‌های بوم‌شناختی سرزمین، چیدمان توسعه را طراحی نکرده است.»
این کنشگر محیط زیست پیشنهاد کرد تا برای احیای دوباره «هورالعظیم»، «تمام دیواره‌های مرزی، دریچه‌ها و داکت‌های تالاب هورالعظیم را برداریم. یک محیط یکپارچه برای این تالاب ایجاد کنیم. این تالاب نیاز به دست‌کم ۵ میلیارد متر مکعب آب سالانه دارد که ۲میلیارد آن باید از طریق کرخه و ۳ میلیارد آن باید از کشور عراق یعنی دجله و فرات تامین شود. پس باید یک کنوانسیون مشترک بین ایران، عراق، سوریه و ترکیه شکل بگیرد تا این حقابه تامین شود. ما باید کل موجودی تالاب هورالعظیم را ثبت کنوانسیون رامسر کنیم، نه فقط بخش عراقی آن را.»
در حالی که عراق بخش «هورالعظیم» مربوط به خود را ثبت کنوانسیون رامسر کرده ولی ثبت بخش مربوط به ایران، به دلایل مختلفی از جمله امکان استخراج نفت، هفت سال است که در دست بررسی است.
در جلسات متعدد سازمان محیط زیست با اعضای کنوانسیون رامسر، اعضای این کمیسیون گفته‌اند، حوضچه‌های سه و چهار و پنج امکان ثبت ندارد چرا که مسئولان تمایلی به ثبت این بخش ندارند و حوضچه‌های یک و دو باید بررسی شود و مدارک لازم از سوی ایران ارسال شود.
خشکسالی و نرسیدن حقابه «هورالعظیم» موجب مرگ ماهی‌ها و گاومیش‌ها شده است. یک سوم این تالاب در ایران و دو سوم آن در عراق واقع گردیده و محل امرار معاش شمار زیادی از روستاییان منطقه است.
پس از انتشار تصاویر ماهیان تلف شده و گاومیش‌های تشنه‌ی تالاب هورالعظیم در فضای مجازی و واکنش مردم، ۱۰۰ میلیمتر در ثانیه آب از سد کرخه به سمت پایین‌دست رها شد. قاسم تقی‌زاده خامسی معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا گفته بود: «بخشی از آنچه که این روزها در تالاب مشاهده می‌شود و با عنوان مرگ و میر ماهیان منتشر شده به دلیل عدم تامین حقابه رودخانه دجله است.»
قاسم سلیمانی دشتکی استاندار خوزستان نیز گفته بود: «حوضچه‌های ۲، سه و چهارتالاب هورالعظیم بالای ۸۰ درصد آبگیری شدند. آب از سد کرخه رهاسازی شده و ۵۰ درصد آبگیری در تالاب هورالعظیم صورت گرفته است. حوضچه یک و پنج تالاب به دلیل سطح ارتفاعی که دارند بطور کامل آبگیری نمی‌شوند.»
او دو مشکل اصلی هورالعظیم را اول شلتوک‌کاری و دوم خشکسالی خوانده است. حال آنکه معضل اصلی در ایران به عنوان یک سرزمین خشک و نیمه‌خشک و کم‌آب، مدیریت منابع آب است که مانند همه عرصه‌های دیگر، ناکارآمدی ساختار سیاسی و اقتصادی و مدیران مسئول را کار را به تخریب و ویرانی کشانده است.
